Mavzu: “Sezar shifrini buzish dasturini tuzish

Mavzu: “Sezar shifrini buzish dasturini tuzish

Bajardi: Matchanov Suxrobbek

Ilmiy rahbar: Sabirov Bahrom

Ishning dolzarbligi

Ishning dolzarbligi – xabar almashinuvi jarayonida qo’llanilgan Sezar shifrini ochish dasturini ishlab chiqish va o’rganish

Sezar shifri haqida

Sezar o'z xabarlarini shifrlash uchun quyidagi algoritmdan foydalangan, u ochiq matnning birinchi harfini oldi va uni alifboda K ta pozitsiya oldinga siljitdi va shu bilan shifrlangan alifbo harfini oldi. Sezar shifrlash simmetrik algoritmdir.

Bunday tizimning ishlashi xabarni xavfsiz uzatishni boshlashdan oldin jo'natuvchi va qabul qiluvchining ishlatilishi kerak bo'lgan kalitni kelishib olishini talab qiladi. Bunda kelishib olingan kalit yordamida xabarni shifrlash va deshifrlash ishlari bajariladi.

Bunday tizimning ishlashi xabarni xavfsiz uzatishni boshlashdan oldin jo'natuvchi va qabul qiluvchining ishlatilishi kerak bo'lgan kalitni kelishib olishini talab qiladi. Bunda kelishib olingan kalit yordamida xabarni shifrlash va deshifrlash ishlari bajariladi.

Kalit tanlash jarayoni

Sezar shifrlash algoritmi orqali shifrlash ishini bajarish

Ikki tomon kelishilgan Kni tanlaydi. Xabar tilidagi alifboni tanlangan K soniga teng pozitsiyaga almashtiriladi. Masalan K=4 bo’lsa A harfi 4 pozitsiya surilib E harfiga o’zgaradi. Shunday holda matn shifrlanadi.

Sezar shifrini buzish

Shifrlangan xabarni shifrini buzish bu shifrni qaytarish, yani deshifrlash. Deshifrlash dasturi quyidagicha bajariladi. Bu dastur delphi dasturlash tilida yozilgan.

Dastur qo’llanmasi

Bu qismda deshifrdan oldin biror matnni shifrlaymiz.

Dastur qo’llanmasi

Bu qismda esa shifrlangan matnni qayta deshifrlaymiz va ochiq matnni hosil qilamiz.
Etiboringiz uchun rahmat !