Mavzu: Sistema bloki kompanentlarini o’rganish

Mavzu: Sistema bloki kompanentlarini o’rganish
Jihozlar

• 
  Kompyuter xonasi,sistemali bloki
  

Metodik ko’rsatmalar

• 
  Ma’ruza konspekti,asosiy va qo’shimcha internet resurslari
  

Sistema bloki shaxsiy kompyuterning asosiy qismi bo’lib unda kompyuterning asosiy qismlari joylashgan bo’ladi.Sistema bloki tarkibi:

• 
  Oziqlanish bloki
  
• 
  Sistema platasi
  
• 
  Operativ xotira sxemalari
  
• 
  Portlar
  
• 
  Shinalar
  
• 
  Video karta
  
• 
  Vinchestor
  
• 
  Tovush platasi
  
• 
  Doimiy xotira
  

Yuqorida rasmda sistemali blokning asosiy qismlari tasvirlangan.
Oziqlanish bloki(ona plata) kengayish platalari,vinchester,discovod va boshqalarni elektr energiya bilan ta’minlovchi ozuqa bloki hisoblanadi.
Sistema bloki,asosan,korpus,asosiy plata,protsessor,xotira qurilmalari va mikro sxemalar,quvvat blokidan iborat.
Operativ xotira(Tezkor xotira)-kompyuterning muhim qismi bo’lib,protsessorda berilgan amallarni vaqtincha o’zida saqlaydi va kompyuter o’chirilsa tezkor xotiradagi ma’lumotlar ham o’chib ketadi.Tezkor xotira RAM deb ham yuritiladi.
RAM-random acctss memory ya’ni “ehtiyoriy kirish mumkin bo’lgan degan ma’noni anglatadi”
Doimiy xotira-BIOS-basic inrut outrut system-kirish chiqarishning asosiy sistemasi.Bu xotira ROM deb ham yuritiladi(read only memory-faqat o’qish uchun).Bu xotira kompyuter jihozlarining ishlashini tekshirish,operatsion sistemani boshlang’ich yuklanishini ta’minlash,qurilmalarga xizmat ko’rsatishning asosiy funksiyalarini bajarishga xizmat qiladi.Shuningdek bu xotirada setup programmasi ham joylashgan.Bu programma masalan,videokantroller,qattiq disk,parollar o’rnatishga xizmat qiladi.


Yuqoridagi rasmda intel kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan “Intel Pentium”protsessori tasvirlangan.Bundan tashqari Intel kompaniyasining “Intel Celeron”,”Intel Core i3,i5,i7,i9”versiyalari mavjud.

Tezkor xotira qurilmasining ko’rinishi

AMD PHENOM II X4840 protseesori tasvirlangan


Gigabyte videokartasi rasmi tasvirlangan

Sistemali blok kompyuterning asosiy qurilmasi bo’lib unda kompyuter ishlashini ta’minlovchi barcha qurilmalar joylashgan.Ya’ni sistema bloki kompyuter ishlashining asosi hisoblanadi.

Bundan tashqari sistemali blokda usb kabel va turli xilda shunur va kabellarni ulash va qo’shimcha qurilmalar ulash uchun slotlar mavjud.

Tezkor xotira koʻrinishi va ona plata (материнская плата, motherboard)ga oʻrnatilishi boʻyicha bir necha turlarga boʻlinadi. Hozirgi zamon tezkor xotiralariga DDR1, DDR2, DDR3, DDR4 kiradi:

DDR1 — maksimal ishlash chastotasi 400 megagersgacha;
DDR2 — maksimal chastotasi 800 megagersgacha;
DDR3 — maksimal ishlash chastotasi 1800 megagersgacha.
Har bir tezkor xotira turi o’zining platasiga ega, ya’ni platadagi slot faqat bir turdagi tezkor xotirani qabul qiladi. Misol uchun, DDR1 uchun mo’ljallangan plataga DDR2 ni o’rnatib bo’lmaydi. Chunki har bir tezkor xotira turi oʻzgacha ulanish tishlariga ega. Oʻlchami bir xil boʻlishi mumkin lekin tishlari oʻrtasida farq bor.
Muhim ma’lumotlardan biri shuki, plata shinasini ham tezkor xotirani oʻrnatishda e’tiborga olish, uning chastotasini ham bilib qoʻyish zarur. Bu ma’lumotni kompyuter platasi hujjatidan topishingiz mumkin. Misol uchun, 800 MGʼda ishlaydigan DDR2 tezkor xotirasini 533 MG shinada ishlaydigan plataga qoʻyilsa, tezkor xotira ham 533 MGʼda ishlaydi yaʼni shu chastotaga moslashadi. Agar har xil chastotada ishlaydigan 2 ta tezkor xotirani bir plataga oʻrnatilganda, umumiy ishlash chastotasi kichik bo’lgan chastota bilan bog’liq bo’ladi. Misol tariqasida 1000 MG va 600 MG chastotada ishlaydigan tezkor xotirani bitta plataga oʻrnatilsa, shunda tezkor xotira 600 MGЦ chastota bilan ishlaydi. Tezkor xotira koʻplab oʻyin va dasturlar uchun javobgardir.
DDR2 (ikki tomonlama ma'lumot 2) - bu yangi ikki marta tezroq bo'lishi kerak bo'lgan DDRning yangi versiyasi. Birinchi marta DDR2 xotirasi 2003 yilda va 2004 yil o'rtalarida chippalar paydo bo'ldi. Ushbu xotira, shuningdek DDR singari, soat uchun ikkita ma'lumotlar to'plamini uzatadi. DDR tomonidan DDRning DDR o'rtasidagi asosiy farq - bu dizayndagi takomillashtirish tufayli katta bo'lgan soat chastotasida ishlash qobiliyati. Ammo yuqori darajadagi cho'l chastotasiga erishishga imkon beradigan ishning o'zgartirilgan sxemasi, shu bilan birga xotira bilan ishlashda kechikishlarni kuchaytiradi.
DDR (ikki marta ma'lumot darajasi) SDRAMning rivojlanishiga aylandi. Ushbu turdagi xotira modullari birinchi marta 2001 yilda bozorda paydo bo'lgan. DDR va SDRAM o'rtasidagi asosiy farq bu ikki baravar ko'payish o'rniga soat chastotasi Ishni tezlashtirish uchun ushbu modullar ma'lumotlarni bir soatda ikki marta o'tkazadi. Endi bu xotiraning asosiy standartidir, ammo u allaqachon DDR2 pozitsiyasini berishni boshlaydi.
DDR3 SDRAM (o'zboshimchalik bilan uzatiladigan va qo'shimcha ma'lumotlarni ikki baravar oshirish va qo'shimcha ma'lumotni ikki baravar oshirish), uchinchi avlod) hisoblash texnologiyasi Operatsion va video xotirasi sifatida. DDR2 SDRAM-ning xotirasini o'zgartirish uchun keldi. DDR3 DDR2 modullariga nisbatan 40% energiya sarfini kamaytiradi (1,5 v) (DDR2) va DDR2 va DDR tomonidan 2,5 v bilan taqqoslaganda) xotira hujayralarini etkazib berish. 90-nm 90-nm (birinchi, kelajakda 65-5, 40, 40, 40, 40, 40, 40-nm) texnik jarayoni kamayish va ikki tomonlama darvozaga ega bo'lgan tranzistorlardan foydalanish hisobiga etkazib berish kuchlanishining pasayishi (bu oqayotgan oqimni kamaytirishga yordam beradi). DDR3 xotira bilan Dimm modullari xuddi shu DDR2 xotira modullariga mos kelmaydi (kalit boshqa joylarda joylashgan), shuning uchun DDR2-uyalarida o'rnatilmaydi (boshqalarning o'rniga bitta modulni noto'g'ri o'rnatishda amalga oshiriladi - bu turlar - bu turlar xotira elektr parametrlariga mos kelmaydi).