Мавзу: Ўсмирларда оилавий қадриятлар ҳАҚидаги тасаввурларни шакллантиришнинг ижтимоий психологик хусусиятлари
Olib boirlgan diagnostik ishlar bo’yicha xulosalar
Download 0.86 Mb. Pdf ko'rish
|
osmirlarda oilaviy qadriyatlar haqidagi tasavvurlarni shakllantirishning ijtimoiy psixologik xususiyatlari.
|
Olib boirlgan diagnostik ishlar bo’yicha xulosalar
57
1. Eksperiment natijalaridan kelib chiqib xulosa qilish mumkinki , ma’naviy tarbiya sohasida hozirgi kunda ustuvorlik qilayotgan ma’rifiy yondashuv yuqori samara bera olmaydi. Bu yondashuv ma’naviyat masalalari bo’yicha o’smirlarni ma’lum darajada bilimdon qilishi mumkin, lekin, ularni ma’naviy e’tiqodli, ishi bilan so’zi bir shaxslar qilib tarbiyalash uchun yetarli emas. Bu yondashuv o’smirlarning bilim doirasini kengaytirishi mumkin, lekin shu bilimlarni amalda qo’llashga tayyorlash uchun ojizlik qiladi. Bunday holat mamlakatimizning hozirgi taraqqiyot bosqichida ma’naviy tarbiya sohasida kun tartibiga qo’yilayotgan vazifalarni hal qilish uchun javob bera olmaydi. 2. Nazariya va amaliyot sohasida to’plangan tajribalarni umumlashtirish o’smirlarning ma’naviy rivojlanganlik darajasini uch guruhga, ya’ni quyi, o’rta va yuqori guruhlarga bo’lib o’rganish samarali ekanini ko’rsatdi. 3. Eksperimental va nazorat guruhlarida olingan natijalarni qiyosiy tahlil qilish o’tkazilgan eksperimentning samarali ekanini isbotladi. O’smirlarni ma’naviy-ahloqiy rivojlantirish masalasiga tizimli yondashuv, jumladan o’smirlarning ma’naviyat masalalari bo’yicha kognitiv, emosional va xulq- atvor komponentlarini bir-biriga mutanosib ravishda rivojlantirish belgilangan maqsadlarga erishishning eng samarali usuli ekani tasdiqlandi. 4. O’smirlar orasida ma’naviy-ahloqiy rivojlanishi quyi va o’rta darajada bo’lganlar ulushining kattaligi birnecha sabablar tufayli ekani aniqlandi. Bu sabablar quyidagilar: a) o’smirlarda manaviy-ahloqiy soha haqidagi tushuncha va tasavvurlarning yetarli emasligi; b) maktab tomonidan o’quvchilar ongiga singdirilmoqchi bo’linayotgan ijod, bilim, atrofdagi voqyea-hodislarga faol munosabatda bo’lish singari qadriyatlarning past reytingga egaligi, jumladan, tarbiyaviy ishlarga ma’rufiy yondashuv ustuvorlik qilayotgani bilan bog’liqligi; v)hozirgi o’smirlarda ma’naviy- ahloqiy rivojlanishning muhim tarkibiy qismlari bo’lgan iroda va empatiya tuyg’usining yetarli darajada rivojlanmagani va bu hol o’smirlarning ma’naviy-ahloqiy soha haqida olayotgan bilimlarining amaliy harakatlarga aylanishiga to’sqinlik qilayotgani. 5. Qo’lga kiritilgan natijalar tadqiqotning asosiy farazi, ya’ni ma’naviy-ahloqiy tarbiya jarayonidan ko’zlangan maqsadlarga faqat tarbiyani o’zini-o’zi tarbiyalash jarayoni bilan uyg’unlashtirilganda erishish mumkinligini, o’smir o’zini-o’zi tarbiyalashga kirishishi uchun uning ongida ma’naviy ahloqiy qadriyatlar ustuvor ahamiyatga ega bo’lishi lozimligini ko’rsatdi. Tarbiya jarayonida o’smir irodasini va empatiya tuyg’usini rivojlantirishga qaratilgan samarali tadbirlar amalga oshirilgandagina erishish mumknligini tasdiqlandi.
|
