Мавзу: Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети, объекти ва вазифалари

 
 
 
VIII bob. QAYTA SUG‘URTAGA BERILGAN RISKLAR 
BO‘YICHA SUG‘URTA MUKOFOTLARINI HISOBGA 
OLISH VA ULAR BO‘YICHA HISOB-KITOBLAR 
 
8.1. Qayta sug‘urtalash bo‘yicha asosiy tushunchalar va uning 
mohiyati 
Ko‘p hollarda sug‘urtalovchilar barcha qabul qilingan risklar 
bo‘yicha sug‘urta qoplamalarini to‘lash masalasida muammoga duch 
kelishi mumkin. Katta hajmdagi zararlar sug‘urta tashkilotining 
faoliyatiga salbiy ta’sir o‘tkazib, uning faoliyati tugatilishiga ham 
sabab bo‘lishi mumkin. O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik ko-
deksining 959-moddasiga binoan “Sug‘urta shartnomasi bo‘yicha 
sug‘urtalovchi o‘z zimmasiga olgan sug‘urta tovonini yoki sug‘urta 
pulini to‘lash xavfi uning tomonidan to‘liq yoki qisman boshqa su-
g‘urtalovchida (sug‘urtalovchilarda) u bilan tuzilgan qayta sug‘ur-
ta qilish shartnomasi bo‘yicha sug‘urtalanishi mumkin”.
Qayta sug‘urtalash opretsiyalarining amalga oshirilishi natija-
sida risklarning ikki yoki undan ortiq sug‘urtalovchilar o‘rtasida 
taqsimlanishi vujudga keladi. Shunga muvofiq ravishda sug‘urta 
javobgarligi ham sug‘urtalovchilar o‘rtasida taqsimlanadi. Bu su-
g‘urtalanuvchi uchun sug‘urta zararini qoplash kafolatini ta’min-
lash bilan birga sug‘urtalovchining moliyaviy ahvolining yaxshi-
lanishiga yordam beradi.
Qayta sug‘urtalash operatsiyalari sug‘urta shartnomalari asosi-
da amalga oshirilib, ushbu shartnomalarning bir qancha turlari 
mavjud. Qayta sug‘urtalash quyidagi shakllarda amalga oshirilishi 
mumkin: fakultativ qayta sug‘urtalash; obligatorli qayta sug‘urta-
lash; fakultativ-obligatorli qayta sug‘urtalash. 
Fakultativ qayta sug‘urtalashda shartnoma har bir risk bo‘-
yicha alohida tuziladi. Bunda sug‘urtalovchi bir nechta sug‘urta tur-
lari bo‘yicha risklarni qayta sug‘urtaga taklif qilishi va qayta su-
g‘urtalovchi taklif qilingan risklarni qayta sug‘urtaga o‘z ixtiyo-
ridan kelib chiqib qabul qilishi mumkin.

---

76