Mavzu: Suratning geometrik xususiyati. Proyeksiya haqida tushuncha

Yakuniy yo‘riqnoma (10 daq.) 5.Mashg‘ulot tugagandan so‘ng ish joylarini talab darajasida ekanligini tekshiradi va har bir o‘quvchi bajargan ishlarni qabul qiladi. Bajarilgan ishlardagi yutuq va kamchiliklarni ko‘rsatadi.
Uy vazifasini taqdim etadilar Savollarga javob beradilar Tushunchalarni erkin fikr orqali bildiradi Tinglaydilar Slaydga e’tibor qaratiladi Test bajaradilar Bajargan ishni topshiradi.Usta bergan ko‘rsatmalarni oladi. “Tushunchalar tahlili” jadvalini to‘ldiradilar
3 bosqich. Yakuniy (10 daq)	Yakunlash 1.Baholarni e’lon qiladi. 1. Keyingi mashg‘ulotda bajargan ishlarini ahamiyati muhumligiga e’tibor qaratadi. 2. Uyga vazifa va uni bajarish uchun tavsiyalar beradi. Ish o‘rnini qabul qilib oladi.	Tinglaydilar Uy vazifani daf -targa yozib oladi. Ish o‘rnini tartibga keltiradi.

1-Ilova
Baholash mezoni

Sana: Nazorat turi: Joriy Amaliyotga sariflanadigan vaqt – 6 soat.

O‘quvchilarning ismi sharifi:

Baholash mezonlari

Ish o‘rnini tashkil etish

Asbob uskunalarni to‘g‘ri tanlash. Ulardan to‘g‘ri foydalanish.

Texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish

Yong‘in xavfsizligiga rioya qilish

Sanitariya qoidalariga rioya qilish

Amaliy ko‘nikmalar

Ishni bajarish ketma-ketligi.

Bajarilgan ishning sifati.

Nazariy bilimi

Xulosa

2-ilova
Tezkor savol-javoblar
1.Proyeksiya haqida tushuncha
2.Markaziy va ortogonal proyeksiya
3.Markaziy proyeksiya elementlari
4.Landshaft haqida ma`lumot bering
5.Karta legandalari nima?


3-ilova
“Tushunchalar tahlili” usuli uchun ekspert varag‘i

Tushuncha	Mazmuni
Ortogonal proyeksiya
Markaziy proyeksiya
Suratning geometrik xususiyati
Proyeksiya elementlari

4-ilova
Slaydlar taqdimoti



Suratning geometrik xususiyati. Proyeksiya haqida tushuncha
REJA:
1.Proyeksiya haqida tushuncha
2.Markaziy va ortogonal proyeksiya
3.Markaziy proyeksiya elementlari



Biror bir obyektni istalgan tekislikda tasvirini ko'rish loyihalash deyiladi. Hosil bo‘lgan tasvir proeksiya deyiladi. Agar fazodagi ABCD nuqta tekislikka bitta nuqta S nuqtadan chiquvchi nurlar orqali loyihalanadi va bu S nuqta proeksiya markazi deyiladi.

Tanlangan tekislikda a, b, c, d nurlarning kesishiga markaziy proeksiya deyiladi. Loyihalanuvchi nurlaming fazodagi yig'indisiga bog‘lovchi nurlar deyiladi. Ulami umumiy nuqlasi S ga bog‘lovchi nuqta deyiladi. Markaziy loyihalashga misol qilib ko‘zni ko‘rsatish mumkin. Predmetdan chiqayotgan nur ko‘z xrustalini markazidan o'tib ko‘z tubida predmetni teskari tasvirni hosil qiladi.

Perespektivada bitta tekislikka bitta proeksiya markazidan loyihalansa bunga chiziqli proeksiya deyiladi. Fotoapparat obyektivini optik markazi proeksiya markazi bo'lib xizmat qiladi. Suratga olish vaqtida liamma loyihalanadigan nurlar shu markazdan o‘tadi. Fotografik plastika — markaziy proeksiya qonuniga asosan tasvir hosil qiladigan tekislik hisoblanadi.

Ortogonol proyeksiya Markaziy proyeksiya

Tanlangan tekislikda a, b, c, d nurlarning kesishiga markaziy proeksiya deyiladi. Loyihalanuvchi nurlaming fazodagi yig'indisiga bog‘lovchi nurlar deyiladi. Ulami umumiy nuqlasi S ga bog‘lovchi nuqta deyiladi. Markaziy loyihalashga misol qilib ko‘zni ko‘rsatish mumkin. Predmetdan chiqayotgan nur ko‘z xrustalini markazidan o'tib ko‘z tubida predmetni teskari tasvirni hosil qiladi. Biz fiziologik tomondan uni to‘g‘ri tasvir deb qabul qilamiz. olinadi.

Nazorat savollari:

1. 
   Chiziqli proeksiya deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Perspektiva nima?
   
3. 
   Markaziy va orthogonal proyeksiya haqida ma`lumot bering
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:
1.M.S. Akbarov, Dj.K. Muxitdinov Fotogrammetriya
2.Z.D.Oxunov, I.O`.Abdullayev Fotogrammetriya Toshkent 2007
3.Obiralov A.I. A.A.Fostakov Fotogrammetriya va tasvirlarni dekodlash 2001

UYGA VAZIFA
Yangi mavzu yuzasidan fikr va mulohazalarni yozib kelish

11-MAVZU:SURATNING GEOMETRIK XUSUSIYATI. PROYEKSIYA HAQIDA TUSHUNCHA
REJA:
1.Proyeksiya haqida tushuncha
2.Markaziy va ortogonal proyeksiya
3.Markaziy proyeksiya elementlari
Tayanch tushunchalar:ortogonal, markaziy proyeksiya, aeronegativ, Perespektiva nazariyasi
Biror bir obyektni istalgan tekislikda tasvirini ko'rish loyihalash deyiladi. Hosil bo‘lgan tasvir proeksiya deyiladi. Agar fazodagi ABCD nuqta tekislikka bitta nuqta S nuqtadan chiquvchi nurlar orqali loyihalanadi va bu S nuqta proeksiya markazi deyiladi.


Ortogonal va markaziy proeksiya:
1 -joyning ortogonal proeksiyasi;
2 — joyning markaziy proyeksiyasi.
Tanlangan tekislikda a, b, c, d nurlarning kesishiga markaziy proeksiya deyiladi. Loyihalanuvchi nurlaming fazodagi yig'indisiga bog‘lovchi nurlar deyiladi. Ulami umumiy nuqlasi S ga bog‘)ovchi nuqta deyiladi. Markaziy loyihalashga misol qilib ko‘zni ko‘rsatish mumkin. Predmetdan chiqayotgan nur ko‘z xrustalini markazidan o'tib ko‘z tubida predmetni teskari tasvirni hosil qiladi. Biz fiziologik tomondan uni to‘g‘ri tasvir deb qabul qilamiz. Perespektivada bitta tekislikka bitta proeksiya markazidan loyihalansa bunga chiziqli proeksiya deyiladi. Fotoapparat obyektivini optik markazi proeksiya markazi bo'lib xizmat qiladi. Suratga olish vaqtida liamma loyihalanadigan nurlar shu markazdan o‘tadi. Fotografik plastika — markaziy proeksiya qonuniga asosan tasvir hosil qiladigan tekislik hisoblanadi. Aerofotos'yomkada suratga olish obyekti bo‘lib yer yuzasi olinadi. Aerofotos'yomka natijasi — bu aerosurat yoki aeronegativ hisoblanadi. Aeronegativdagi tasvirni geometrik xususiyatini bilish hamda uni to'g'ri tasvirlash uchun chiziqii perespektiva qonunlarini o'rganish kerak. Perespektiva nazariyasi ikkita masaiada bir biridan farqlanadi:
To‘g‘r' rnasala — bunda berilgan tasvir yoki fazodagi elementlar orqali ularni markaziy proeksiyasi aniqlanadi.
Teskari masala — bunda berilgan markaziy proeksiya orqali tekislikda yoki fazoda ulaming elementlari aniqlanadi. Birinchi masala: aerofotos’yomka jarayoni. Ikkinchi masala bu joyni fotoplanini tuzish uchun aerosuratlarni fotogrammetrik ishlab chiqish.
Perespektiva nazariyasiga ko‘ra masalalarni yechishda nuqtani o'rni, surat va predmet tekisligida to‘g‘ri burchakli koordinata sistemasi orqali beriladi. Koordinata boshi qilib surat va predmet tekisligi uchun umumiy bo‘lgan perespektiva o‘qi uo olinadi va absissa o‘qi qilib predmet tekisligidagi bosh vertikalni proeksiyasi uoV olinadi, surat tekisiligida esa uou olinadi. Fazoviy chizmada ordinata o‘qi qilib SS bosh vertikal proeksiyasiga shartli ravishda 45° qilib olinadi. Surat tekisligini qiyalik burchagi bosh vertikal proeksiyasi uoV va bosh vertikal uou ni musbat yo‘nalish)aridan boshlab hisoblanadi. Nuqta koordinatasi predmet tekisligida bosma harf bilan belgilanadi. Surat tekisligida esa yozma harf x, y bilan belgilanadi.

Nazorat savollari:

1. 
   Negativ va pazitiv jarayoni bir-biridan nima hilan farq qiladi?
   
2. 
   Markaziy proeksiya elementlarini sanab bering.
   
3. 
   Fotoqog'ozlar necha xil bo'ladi?
   
4. 
   Raqamli fotoapparat p/yonkali fotoapparatdan nimasi hilan farq qiladi?
   
5. 
   Fotogrammetriyani rivojlanishiga qaysi nlimlar o 'z hissalarini qo'shganlar?
   
6. 
   Fotouvelichitel nechta qismdan iborat?
   
7. 
   Proeksiya deganda nimani tushunasiz?