Mavzu: Suzish bo`yicha musobaqalarni tashkil etish va o’tkazish

Qo`llar harakati. Yonboshlab suzishda qo`llar harakati hech qachon bir- biriga mos kelmaydi - biri bir xil harakat qilganida ikkinchisi ikkinchi xil harakatni bajaradi. Shu sababli ham bunda bir qo`l tayyorlanish harakatini boshlaganda, ikkinchi qo`l ishchi harakatni boshlaydi va h. k.
Yuqoridagi qo`lning tayyorlanish harakatini tasvirlaydigan bo`lsak, bunda uning dastlabki holati suvda, ya`ni tanadan songacha uzatilgan holatda bo`ladi. Tayyorlanish harakati esa quyidagicha kechadi: suvdan oldin yelka, bilak va keyin panja tirsakdan bukilgan holda chiqadi. So`ng qo`l tirsakdan yozilgan holda oldin panja, keyin bilak yelkadan oshib o`tarkan, to`g’rilanadi va oldinga iloji boricha uzatiladi. Shunday uzatiladiki, butun panja uchi, bilak, yelka kamari tana bilan oyoqlarning gorizontal holatiga to`ppa-to`g’ri bo`lib qoladi. Shundan keyin shu qo`l suvga botib borarkan, tirsakdan sal bukiladi. Qo`l holati bilan suv sathi oralig’ida taxminan 45° burchak hosil bo`lganida tayyorlanish harakati tugaydi.
Yuqoridagi qo`lning ishchi harakati boshlanish oldida hozir aytib o`tganimizdek, qo`l tanaga nisbatan perpendikulyar holatda turgan bo`ladi. Endi u tana bo`ylab oldindan orqaga harakat qilib ish bajarishi, ya`ni eshish harakatiga o`tishi lozim. Eshishning birinchi yarmidayoq tirsak burchagi sal yozilib taxminan 90° atrofida bo`ladi. Songa yaqinlashib qolganida esa u tamoman yozilib to`g’rilanib oladi. Binobarin, qo`l chanoq yonidan o`tayotganida bu bosqich ham tugaydi, demak, eshish harakati - ish bajarish oxiriga yetadi. Endi u tayyorlanish harakatiga ko`chadi va h. k.
Pastki qo`lning ishchi harakatida uning dastlabki holati suv ostida to`g’ri uzatilgan vaziyatda, kaft eshishga tayyorlanayotganday pastga qaragan bo`ladi. U harakatni, odatda, pastga-orqaga eshish bilan boshlaydi. Qo`l pastga harakat boshlaganida tirsakdan sal bukiladi. Ishchi harakatning o`rtalariga yetganida tirsak burchagi taxminan 100° atrofida bo`ladi. Qo`l yoy hosil qilib bo`lganida uning ishchi harakati tugagan bo`ladi.
Pastki qo`lning tayyorlanish harakatini mutaxassislar odatda ikki qismga bo`ladilar: qo`lning tanaga tomon harakati va oldinga tomon harakati. Qo`l tanaga tomon harakati boshlanganida u tirsak bo`g’imidan bukiladi, yelka tanaga olib kelinadi. Qo`l tirsakdan taxminan 40° atrofida bukilib, kaft tanaga qaragan paytda pastki qo`lning tayyorlanish harakatining birinchi qismi tugaydi. Keyin qo`l yozilarkan, oldinga uzatiladi va kaft pastga qaratiladi. Shu bilan uning ikkinchi qismi ham tugaydi.
Nafas olish. Suzishning bu usulida nafas olish va chiqarish ham o`ziga xos tarzda kechadi. Masalan, suzuvchi yuqoridagi qo`l bilan eshish harakatini tugallash oldida boshini suvdan chiqib turgan yelkasiga qaratadi, qo`li suvdan chiqib harakatining birinchi yarmiga kelganida nafas oladi. Keyin suzuvchi yuzini suvga botirib nafas chiqaradi va h. k. Keyingi nafas olish va chiqarishlar shu tariqa, davom etib boraveradi.