Mavzu; Ta’lim muassalarini shakillantirishda xorijiy tajribalarni tadbiq etish

Mavzu; Ta’lim muassalarini shakillantirishda xorijiy tajribalarni tadbiq etish.

Yangilangan ta’lim to’la ma’noda yangicha tafakkur, sog’lom fikr demakdir. Hozirgi davrda

ta’limning qadr -qimmati, obro va nufuziga teng darajada unnig ijrochilarida
tashabbuskorlik, fidoyilik va ishbilarmonlik ham bo’lmog’i zarur.
Ta’limdagi muvvafaqiyat, aksariyat dadil harakat qiluvchilar tarafida bo’ladi.
Dadil harakat, shijoat tufaylifdir.
Qadimdan bizda bilim olish qadrlangan.Bilimdon kishilar esa el- yurt ardog’ida
bo’lganlar. Shuning uchun ham bilim olish va olingan bilimni mamlakatimiz xizmati
yo’lida xizmat qildirish oliy insoniylik burchimizdir.Bu vazifalarni muvvafaqiyatli
hal etishni muhim shartlaridan biri chet el maktabi va pedagogikasi tajribalari
o’rganishdir.
Xalqaro tajribalarini sinchkovlik va qunt bilan o’rganish orqali ta’lim tarbiyada qo’shimcha boy manbalarga ega bo’lamiz. Yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadr bo’lib yetishish mavjud ilmiy, shuningdek, kasbiy bilimlarni puxta egallash demakdir.
Binobarin, chuqur bilimlarga ega bo’lish tabiiy hamda ijtimoiy jarayonlarning
mohiyatini anglash, ularning ijobiy va salbiy jihatlarini ko’ra va baholay olishga imkon
beradi. Aqliy tarbiya boshlang'ich sinf o'quvchilarinilarni ilm-fan, texnika, texnologiya
hamda ishlab chiqarish sohalarida qo’lga kiritilayotgan yutuqlar bilan tanishtirish,
ularda ijodiy, erkin, mustaqil fikrlash ko’nikmalarini hosil qilishga zamin yaratadi.
Axborot kommunikatsion texnologiyalar asosida ta’lim oz navbatida kompyuter
dasturlari yordamida oqitish, masofadan oqitish, internet tarmoqlari asosida oqitish,
media – ta’lim metodlaridan iborat. Boshlangich ta’limda o’quvchilarning yosh
xususiyatlari, savodxonlik darajalari, shaxsiy tabiatlariga ko’ra didaktik oyinlar orqali
evristik suhbatlar loyihalashtirish asosidagi metodlar keng qo`llanilmoqda. Bilimlarni
o’zlashtirishga yordam beradigan psixologik qobiliyatlar (nutq, diqqat, xotira, tafakkur,
ijodiy xayol) va xususiyatlar (aniq maqsadga intilish, qiziquvchanlik, kuzatuvchanlik,
mustaqil fikrlash, ijodiy tafakur yuritish, o’z fikrini asoslash, mavjud ma’lumotlarni
umumlashtirish, guruhlashtirish, mantiqiy xulosalar chiqarish va hokazolar)ni
rivojlantirish. Aqliy tafakkur uzoq muddat hamda tinimsiz izlanish natijasida yuzaga keladi.
Uning shakllanishida ilmiy qarash va e’tiqod o’ziga xos o’rin tutadi. Boshlang'ich sinf
o'quvchilarinilarni ijodiy fikrlashga o’rgatish, ixtirochilik ko’nikmalarini shakllantirish
ular tomonidan ilmiy izlanishlarni olib borish va ma’lum ilmiy qarashlarni ilgari
surilishiga zamin yaratadi. Aqliy tarbiyani samarali tashkil etish boshlang'ich sinf
o'quvchilarida ilmiy tafakkurning yuzaga kelishini ta’minlaydi. Ilmiy tafakkur–inson
aqliy faoliyatining yuksak shakli sanalib, ijtimoiy voqea-hodisalar, jarayonlarga
nisbatan ilmiy yondashuvni anglatadi.
Xorijiy mamlakatlar boshlang’ich ta’lim tizimini tahlil qilib o’tamiz.
Yaponiya ta’lim tizimi;
Boshlangʻich maktabda taʼlim 6 yil davom etadi. U umumiy fanlarni oʻrgatadi: yapon tili (shu jumladan xattotlik arifmetika musiqa sanʼat jismoniy tarbiya (1-6 yil oʻqish), hayot asoslari (1-2 yil oʻqish), gumanitar fanlar, tabiiy fanlar (3-6 yillik taʼlim). Mehnat ta’limi (oʻqish muddati 5-6 yil). Baʼzi xususiy maktablarda qoʻshimcha ravishda diniy fanlar, dunyoviy axloq va boshqalar oʻrgatiladi. Milliy darsliklar mavjud emas. Keng assortimentda mavjud boʻlgan tegishli darsliklar shahar tumanlarining taʼlim qoʻmitalari yoki maktab maʼmuriyati tomonidan tanlanadi. Maktablarda maxsus forma yoʻq, oʻquvchilar uy kiyimida kelishadi. Maktabni tozalash majburiydir.
Germaniya ta’lim tizmi;
Boshlang’ich maktab ta’lim tizimining poydevori hisoblanadi. Boshlang’ich
maktabdan so’ng o’quvchilar yo’nalish maktabga o’tishadi. Asosiy yoki to’liq xalq
maktabi boshlang’ich maktabni bitirib, real maktab yoki gimnaziyaga bormagan
barcha o’quvchilar uchun majburiydir. Asosiy maktab o’qituvchilari o’zlarini
o`qituvchi emas, ijtimoiy pedagog, deb his qiladi. Lekin asosiy maktabdagi
o’quvchilar yomon o’zlashtirishiga qaramasdan kasbiy ta’lim olishiga majbur
bo’lishadi. Real maktablar ikkinchi bosqichga qarashli bo’lib, odatda 5-10-sinflarni
o’z ichiga oladi. Real maktab yuqori darajali kengaytirilgan umumiy ta’lim beradi va
o’quvchilarni mustaqil fikrlash, mas’uliyat hissi, insonlarga rahbarlik qilish
ko’nikmalariga yuqori talab qo’yadigan kasb egalari bo’lishi uchun kasbiy ta’lim
kurslariga tayyorlaydi.
AQSH ta’lim tizmi;
AQShdagi ta'lim dasturi dunyodagi eng yaxshi ta'lim dasturlaridan biri ekanligi ma'lum. AQSH maktablarida oʻqish uslubi boshqa mamlakatlarnikidan biroz farq qiladi. Ular nazariy bilimga emas, balki amaliy bilimga ko'proq e'tibor berishadi. Shuningdek, dunyodagi eng nufuzli ta'lim tizimlaridan birida ta'lim olish sizni yorug'likda turishingizga yordam beradi. Shuningdek, AQSh talaba ta'limiga dunyoning istalgan davlatiga qaraganda ko'proq pul sarflaydi. Bu AQSh ta'lim tizimining eng yaxshilaridan biri bo'lishining sabablaridan biridir.
Amerika Qo'shma Shtatlarida savodxonlik darajasi taxminan 99 foizni tashkil qiladi. Fuqarolarni zarur boshlang'ich ma'lumotga ega bo'lish uchun yig'adigan qonun tufayli. Ushbu shtat qonunchiligini 6 yoshdan 8 yoshgacha bo'lgan 16 yoshdan 18 yoshgacha bo'lgan har bir talaba ta'lim olishi kerak. Garchi bu maktabgacha ta'lim muassasalariga taalluqli bo'lmasa-da va chegara shtatdan shtatga farq qiladi. Amerika Qo'shma Shtatlarida xususiy, davlat va uy maktablari mavjud. Qo'shma Shtatlardagi aksariyat talabalar, taxminan 87%, davlat yoki davlat maktablarida o'qishadi. Talabalarning qolgan qismi, taxminan 10 % xususiy maktablarga, qolganlari esa uy maktablariga boradi.
Chet el tajribalari o’rganish biz yosh pedagog kadrlarga yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadr bo’lib
yetishish mavjud ilmiy, shuningdek, kasbiy bilimlarni puxta egallash demakdir.
Binobarin, chuqur bilimlarga ega bo’lish tabiiy hamda ijtimoiy jarayonlarning
mohiyatini anglash, ularning ijobiy va salbiy jihatlarini ko’ra va baholay olishga imkon
beradi. Aqliy tarbiya boshlang'ich sinf o'quvchilarinilarni ilm-fan, texnika, texnologiya
hamda ishlab chiqarish sohalarida qo’lga kiritilayotgan yutuqlar bilan tanishtirish,
ularda ijodiy, erkin, mustaqil fikrlash ko’nikmalarini hosil qilishga zamin yaratadi.
.