Mavzu: Ta’limga oid Microsoft xizmatlari reja

Gʻarbiy Microsoft Redmond kampusi
Kompaniya oʻz tarixini 1975-yilda, Harvard universiteti talabalari Bill Gates va Paul Allen 1975-yil 1-yanvarda “Popular Electronics” jurnalida yangi Altair 8800 shaxsiy kompyuteri uchun Basic dasturlash tili interpretatori ishlab chiqish toʻgʻrisidagi maqolani oʻqishgandan soʻng boshlandi. Bir oy oʻtgach, 1-fevral kuni ushbu kompyuterni ishlab chiqaruvchi Micro Instrumentation and Telemetry Systems (MITS) bilan Basic tilidan Altair dasturiy taʼminotining bir qismi sifatida foydalanish uchun litsenziya shartnomasi imzolandi. Ular oʻz kompaniyasini “Allen va Geyts” deb nomlashni oʻylashdi, lekin ular yuridik firma uchun Pol taklif etgan “Micro-Soft”[5] yaʼni “microcomputer” va “software” — mikrokompyuterlar uchun dastur nomini maʼqul deb topishdi. Uch kishini ish bilan ta’minlagan yangi kompaniya oʻzining birinchi yilini 16 005 dollar tovar aylanmasi bilan yakunladi (taqqoslash uchun: 2000-yilda korporatsiya daromadi 25,3 milliard dollar, sof foydasi esa 7,3 milliard dollardan ortiq boʻlgan).
1980-yillar boshida ikki asoschi ajralishdi: Allenning xotirlashiga koʻra, u butun hayotini Microsoftʼga bagʻishlashni istamagan boʻlsa-da, Geyts butun eʼtiborini kompaniyaning ishi va rivojlanishiga qaratgan. Geytsning talabiga koʻra, sheriklar biznesdagi ulushlarini bir necha bor qayta koʻrib chiqishdi, Allen Geyts foydasiga magʻlub boʻldi. Allen oʻz kitobida shunday yozgan:
Sherigim imkon qadar foydaning yanada koʻprogʻiga ega boʻlishni xohlardi. Men u bilan kelisha olmadim... Keyin men qachondir ketishim kerak deb oʻyladim.
1981-yilda kompaniya MS-DOS operatsion tizimini chiqardi, u Sietl Computer Products kompaniyasidan Tim Paterson tomonidan yozilgan 86-DOSʼning qayta nomlangan versiyasi edi. 86-DOSʼni ishlab chiqish atigi olti hafta davom etdi. U Digital Research kompaniyasining CP/M kloni edi va 8086 protsessorida foydalanish uchun koʻchirilgan va asl nusxadan faqat ikkita farq: takomillashtirilgan disk sektori buferlash mantigʻi va yangi FAT12 fayl tizimi ajralib turgan. 86-DOSʼning birinchi versiyasi 1980-yil avgust oyida chiqarilgan. 1980-yil noyabr oyida IBM bilan imzolangan shartnomaga koʻra, Microsoft kompaniyasi Intel 8086 protsessoriga asoslangan yangi IBM shaxsiy kompyuteri uchun operatsion tizim tuzib berishi kerak edi. Buning uchun Microsoft 1981-yilning may oyida Tim Patersonni 86-DOSʼga moslashtirishni yakunlash uchun ishga oldi. IBM PC prototipi, keyin esa oʻsha yilning iyul oyida u 75 ming dollarga 86-DOS 1.10 huquqlarini toʻliq sotib oldi. Microsoft versiya raqamlashni saqlab qoldi, lekin OS nomini MS-DOS deb oʻzgartirdi. 1981-yil avgust oyida IBM korporatsiyasi tomonidan litsenziyalangan MS-DOS 1.10/1.14 PC DOS 1.0 nomi bilan yangi shaxsiy kompyuterlar IBM PC bilan yetkazib berila boshlandi.
1983-yilda Allen Microsoftni tark etib, oʻz aksiyalarining bir qismini har birini 10 dollarga sotdi va direktorlar kengashidagi oʻrnini saqlab qoldi. Shartnoma unga sarmoya kiritish imkoniyatini berdi va oxir-oqibat uni dunyodagi eng boy odamlardan biriga aylantirdi: 2011-yilda u 13 milliard dollar kapital bilan Forbes jurnalida 57-oʻrinni egalladi.
Keyinchalik, Microsoft mutlaqo yangi operatsion tizim ustida ishladi. Lekin uning grafik foydalanuvchi interfeysi, uning ayrim tamoyillari allaqachon Xerox va ayniqsa, Apple tomonidan ishlab chiqilgan. IBM bilan hamkorlik davom etdi va 1985-yil 20-noyabrda yangi operatsion tizim Microsoft Windows chiqarildi. Shu tariqa Windows davri boshlandi. Windows Bill Gatesni mashhur qilgan va eng boy odamga aylantirgan operatsion tizim boʻldi.
2011-yilda korporatsiyaning eng yirik xaridi aQuantive onlayn reklama kompaniyasini sotib olishi boʻldi (kelishuv 2007-yilning avgustida jami 6,333 milliard dollarga tuzilgan). 2012-yilda korporatsiya ushbu bitimning foydasiz deb topilishi munosabati bilan foydadan 6,2 milliard dollar hisobdan chiqardi.
2008-yilda Microsoft Yahoo!ʼni 48 milliard dollarga sotib olishga urindi, ammo minoritar aktsiyadorlarning qarshiligi tufayli bitim amalga oshmadi.2011-yil may oyida korporatsiya internet-telefoniyaga ixtisoslashgan Skype Limited kompaniyasini 8,5 milliard dollarga sotib olgani haqida eʼlon qildi. Skype asoschilari va bir qator investitsiya fondlari aksiyalarning sotuvchisi boʻlishdi. Xarid bajarilgach, Skype Limited negizida Microsoft Skype boʻlimi tashkil etildi va Skype direktori Toni Beyts uning rahbari boʻlib qoldi.
2013-yil sentabr boshida Microsoft Finlyandiyaning Nokia kompaniyasidan Devices & Services mobil telefonlarini ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish boʻlimini 5,44 milliard yevroga sotib olganini e’lon qildi. Tahlilchilarning fikriga koʻra, xuddi shunday tarzda, Microsoft mobil qurilmalarni ishlab chiqish va ular uchun dasturiy taʼminotni toʻldirishni birlashtirib, Apple bilan kurashishdan iborat edi[8]. 2013-yil 19-noyabrda Nokia aksiyadorlari yigʻilishi bitimni ma’qulladi. Kelishuv 2014-yilning birinchi choragida yopilishi rejalashtirilgan edi, ammo bu amalga oshmadi. Bitim 2014-yil 25-aprelda yopilgan.
2014-yil sentabrida Microsoft Shvetsiyaning Mojang AB kompaniyasi mahsuloti Minecraft kompyuter oʻynini 2,5 milliard dollarga sotib oldi[9][10].
2018-yil yanvar oyida Microsoft bulutli oʻyinlarni yaratish va ishga tushirish uchun backend xizmat koʻrsatuvchi PlayFabʼni sotib olganini eʼlon qildi. Kompaniya xizmatlaridan 3 mingdan ortiq studiyalar foydalanadi, uni 1,2 mingdan ortiq faol oʻyinlarda topish mumkin, ular 700 millionga yaqin kishini qamrab oladi. Mashhur mijozlar: Disney, Rovio va Atari. Eʼtiborli loyihalar qatoriga Idle Miner Tycoon, Angry Birds Seasons va Roller Coaster Tycoon Touch kiradi[11]. Xuddi shu yili Microsoft GitHub’ni 7,5 milliard dollarga sotib oldi, bu dunyodagi eng yirik manba kodli hosting va hamkorlikda ishlab chiqish xizmati hisoblanadi.
Microsoft aksiyalari quyidagicha taqsimlanadi: Bill Gates 7,55%, Stiv Balmer 4,66%, korporatsiyaning boshqa menejerlari bir foizdan kamroqni tashkil qiladi, qolgan qimmatli qogʻozlar NASDAQ (Nyu York birjasi)da erkin sotuvda. 2021-yil iyul oyida korporatsiyaning bozor kapitallashuvi 2,14 trillion dollar deb baholandi.
Kompaniya direktorlar kengashining ijrochi boʻlmagan raisi Jon Tompson, bosh ijrochi direktori esa Satya Nadella hisoblanadi.
Microsoft oʻn kishidan iborat direktorlar kengashi tomonidan boshqariladi. Bu oʻn kishi aksiyadorlarning yillik yigʻilishida saylanadi. Koʻpchilik ovoz ololmaganlar isteʼfoga chiqish toʻgʻrisidagi arizani topshirishlari kerak, keyin esa koʻrib chiqiladi. Turli masalalarni koʻrib chiqish uchun 5 ta qoʻmita mavjud: audit (auditorlik masalalari bilan bog'liq), kompensatsiya (kompaniya xodimlariga kompensatsiyalarni tasdiqlaydi), moliyaviy (moliyaviy muammolarni hal qilish), boshqaruv va nomzodlik (turli ichki muammolarni hal qilish) va inqirozga qarshi (prognozlash va inqirozlarni oldini olish) qoʻmita faoliyat koʻrsatmoqda.