1989-yil 21-oktabrda o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligi to‘g‘risida qonun e’lon qilinganligi ulkan tarixiy voqea bo‘ldi. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da ta’kidlanganidek, ta’limtarbiyaning asosiy maqsadi «yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash»dir. Asosiy vazifamiz yuqori malakali kadrlar tayyorlash ekan, bu kadr qaysi millat vakili bo‘lmasin, o‘zi yashayotgan vatani, davlat tilini mukammal bilishi kerak. - 1989-yil 21-oktabrda o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligi to‘g‘risida qonun e’lon qilinganligi ulkan tarixiy voqea bo‘ldi. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da ta’kidlanganidek, ta’limtarbiyaning asosiy maqsadi «yuksak ma’naviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash»dir. Asosiy vazifamiz yuqori malakali kadrlar tayyorlash ekan, bu kadr qaysi millat vakili bo‘lmasin, o‘zi yashayotgan vatani, davlat tilini mukammal bilishi kerak.
- Mustaqil davlatimizda o‘zbek tilining ijtimoiy mavqeyi tobora ortib borayotganligi, ish yuritishda to‘liq davlat tiliga o‘tilayotganligi barcha mutaxassislarning millatidan qat’i nazar, o‘zbek tilini puxta egallashlarini taqozo etmoqda. Kishi o‘z fikrini aniq va ravon ifodalashi uchun tildagi uslublardan ham xabardor bo‘lishi, kundalik so‘zlashuv tilidan tashqari, rasmiy ish yuritish tilini ham bilishi kerak. Ish yuritishning bevosita asosini hujjatlar tashkil qiladi. Mazmunan, hajman va shaklan xilma-xil bo‘lgan hujjatlar katta-yu kichik mehnat jamoalarining, umuman, kishilik jamiyatining uzluksiz faoliyatini tartibga solib turadi.
Qo‘llanmada ish yuritish hujjatlarining o‘ziga xos xususiyatlari, turlari, umumiy uslubiy tomonlari hamda idoraviy ish yuritish tili, shuningdek, boshqaruv hujjatlarining zaruriy qismlari va ularni rasmiylashtirish, blanka (bosma ish qog‘ozlari) hujjatlari ko‘rsatildi. Shuningdek, hujjatlarning namunalari, har bir mavzudan so‘ng topshiriqlar, qo‘llanma oxirida bilimlarni mustahkamlash uchun test topshiriqlari berildi. Qo‘llanma kimyo-texnologiya instituti talabalari uchun ishchi o‘quv dasturiga muvoviq tuzilgan. Bundan tashqari, ish yuritish haqida ma’lumotga ega bo‘lishni istaganlar ham foydalanishlari mumkin. 2. Hujjatlar matniga qo‘yiladigan eng muhim talablardan biri xolislikdir. Hujjatlar rasmiy munosabatlarni ifodalovchi va qayd etuvchi rasmiy yozma vositalar sifatida axborotni xolis aks ettirmog‘i lozim. Shuning uchun hujjatlar tilida so‘z va so‘z shakllarini qo‘llashda muayyan chеgaralanishlar mavjud. Xususan, rasmiy ish uslubida kichraytirish-erkalash qo‘shimchalarini olgan so‘zlar, ko‘tarinki-tantanavor yoki bachkana, dag‘al so‘zlar, shеvaga oid so‘zlar, tor doiradagi kishilargina tushunadigan so‘zlar, o‘xshatish, jonlantirish, mubolag‘a, istiora, tashxis kabi obrazli tafakkur ifodasi uchun xizmat qiluvchi usullar ishlatilmaydi. Ularning ishlatilishi hujjatlar matnidagi ifodaning noxolisligiga olib kеladi - Qo‘llanmada ish yuritish hujjatlarining o‘ziga xos xususiyatlari, turlari, umumiy uslubiy tomonlari hamda idoraviy ish yuritish tili, shuningdek, boshqaruv hujjatlarining zaruriy qismlari va ularni rasmiylashtirish, blanka (bosma ish qog‘ozlari) hujjatlari ko‘rsatildi. Shuningdek, hujjatlarning namunalari, har bir mavzudan so‘ng topshiriqlar, qo‘llanma oxirida bilimlarni mustahkamlash uchun test topshiriqlari berildi. Qo‘llanma kimyo-texnologiya instituti talabalari uchun ishchi o‘quv dasturiga muvoviq tuzilgan. Bundan tashqari, ish yuritish haqida ma’lumotga ega bo‘lishni istaganlar ham foydalanishlari mumkin. 2. Hujjatlar matniga qo‘yiladigan eng muhim talablardan biri xolislikdir. Hujjatlar rasmiy munosabatlarni ifodalovchi va qayd etuvchi rasmiy yozma vositalar sifatida axborotni xolis aks ettirmog‘i lozim. Shuning uchun hujjatlar tilida so‘z va so‘z shakllarini qo‘llashda muayyan chеgaralanishlar mavjud. Xususan, rasmiy ish uslubida kichraytirish-erkalash qo‘shimchalarini olgan so‘zlar, ko‘tarinki-tantanavor yoki bachkana, dag‘al so‘zlar, shеvaga oid so‘zlar, tor doiradagi kishilargina tushunadigan so‘zlar, o‘xshatish, jonlantirish, mubolag‘a, istiora, tashxis kabi obrazli tafakkur ifodasi uchun xizmat qiluvchi usullar ishlatilmaydi. Ularning ishlatilishi hujjatlar matnidagi ifodaning noxolisligiga olib kеladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
