Mavzu: Tibbiy kimyoga kirish. Kimyo va atrof muhit. Biogen elementlar. Tibbiy kimyoga kirish. Kimyo va atrof muhit. Biogen elementlar

Kalsiy. Makrobiogen s — element bo‘lib, odam organizmi umumiy massasining 2% ni tashkil etadi. Odamning kalsiyga 24 soat ichida bo‘lgan talabi bir gramm atrofida bo‘ladi. Organizmda saqlanadigan kalsiyning umumiy miqdoridan (~ 1400 g 70 kg odam tana vazniga) 98—99% suyak va tish to‘qimalari tarkibida bo‘ladi.

• Kalsiy. Makrobiogen s — element bo‘lib, odam organizmi umumiy massasining 2% ni tashkil etadi. Odamning kalsiyga 24 soat ichida bo‘lgan talabi bir gramm atrofida bo‘ladi. Organizmda saqlanadigan kalsiyning umumiy miqdoridan (~ 1400 g 70 kg odam tana vazniga) 98—99% suyak va tish to‘qimalari tarkibida bo‘ladi.
• Temir. Odam organizmidagi temirning umumiy miqdori 4-6 g yoki 50-60 mg/kg ni tashkil etadi Organizmdagi temirning eng ko‘p miqdori (60-75%) qizil qon tanachalarida (gemoglobinda), 15-16% temir oqsilli kompleks tarkibida, 3- 5% mioglobinda, 0,1% ga yaqin fermentlar tarkibida bo‘ladi.

Ba’zi noorganogen elementlarning zaharli ta’siri.

• Kimyoviy elementlar ikki turga organogen va noorganogenga farqlanadi:
• Organogen elementlar — tirik organizmdagi moddalarga tarkibiy qism sifatida kirib, ularning xossalarini belgilaydigan elementlar.
• Noorganogen elementlar — tirik organizmlarda ma’lum miqdorda saqlanadigan, ammo biron-bir biologik faol moddalar tarkibiga kirishi hamda hayotiy jarayonlarda bevosita ishtirok etishi aniq bo‘lmagan elementlar. Ularning organizmdagi miqdoirni birmuncha ko‘payishi organizmga zaharlovchi ta’sir ko‘rsatishga olib keladi.

Ekologiyaning buzilishi va uning odam organizmiga ta’siri

• Ekologiyaning buzilishi hisobiga atrof-muhit tomonidan odam organizmiga ko‘rsatiladigan salbiy ta’sirlar quyidagi tutlarga bo‘linadi: 1) kimyoviy ta`sir; 2 ) fizikaviy ta`sir; 3) biologik ta`sir. Bu ta`sirlarning har biri ularni keltirib chiqaradigan omillar bo‘yicha tabiiy va a n t r o p o g e n t u r l a r g a bo‘linadi.

Birinchi ta`sirlar majmuasiga kimyoviy moddalar kirib, ularning odam organizmiga ko‘rsatadigan salbiy ta’siri ikki turga bo‘linadi: - Umum zaharlovchi ta’sir; - O‘ziga xos (spetsifik) zaharlovchi ta’sir. Bulardan ikkinchi tur zaharlanish oqibatlari ayniqsa havfli bo‘lib, ularning ta’sirida qaytmas patologik jarayonlar (konserogen ta’sir, irsiyatga ta’sir va h. k.) sodir bo‘ladi. Masalan, organizmga ko‘p miqdorda NO3 - va NO2 - ionlarining tushishi saraton kasalligi kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Jumladan, nitrat ionlari oksidlanish-qaytarilish jarayonlari hisobiga NO2 - ionlarigacha qaytariladi:

• Birinchi ta`sirlar majmuasiga kimyoviy moddalar kirib, ularning odam organizmiga ko‘rsatadigan salbiy ta’siri ikki turga bo‘linadi: - Umum zaharlovchi ta’sir; - O‘ziga xos (spetsifik) zaharlovchi ta’sir. Bulardan ikkinchi tur zaharlanish oqibatlari ayniqsa havfli bo‘lib, ularning ta’sirida qaytmas patologik jarayonlar (konserogen ta’sir, irsiyatga ta’sir va h. k.) sodir bo‘ladi. Masalan, organizmga ko‘p miqdorda NO3 - va NO2 - ionlarining tushishi saraton kasalligi kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Jumladan, nitrat ionlari oksidlanish-qaytarilish jarayonlari hisobiga NO2 - ionlarigacha qaytariladi: