Mavzu: til va nutq ekalogiyasi

Internetdagi aloqa nutqqa ham salbiy ta’sir qiladi, so’zlar bir nechta harflarga qisqartiriladi, tinish belgilari ko’pincha grammatika va sintaksis kabi umuman chiqarib tashlanadi. Ijtimoiy tarmoqlardagi jumlalar bir so’zli va bir nechta so’zlardan iborat. Internetda bunday til bilan ishlashni tartibga solish qiyin.

Tilning normal ekologiyasini saqlashning ahamiyati shundaki,til odamning tafakkuri va madaniyatini shakllantiradi, shaxslararo munosabatlarni belgilaydi. Masalan, yapon tilida erkak va ayolning nutqi turlicha ekanligi.

Kun sayin rivojlanib borayotgan davrda kishilar muloqot nutqida yot bo’lgan so’zlarni ko’p ishlatilayotganligi ta’kidlanmoqda. Bu esa o’zaro muloqotda bir qator qiyinchiliklarni yuzaga keltiradi. Natijada zamonaviy tilshunoslikda ushbu masalalarni o’rganadigan yangi yo’nalish sifatida lingvoekologiya vujudga keldi. Lingvoekologiya ekologiya va lingvistika fanining o’zaro ta’siri natijasida shakllangan bo’lib, tildagi barcha (etnik, dialekt va boshqa) jarayonlarni saqlab qolishga qaratilgan til siyosati sanaladi.

Bu bir nechta tillarni bilish yomon degani emas. Muammo shundaki, xorijiy so’zlar noto’g’ri va savodsiz ishlatilgan. Siz rus tilidagi harflar bilan yozilgan chet tilidagi do’konlarning nomlarini tez-tez ko’rishingiz mumkin. Yoki so’zning bir qismi bitta tilda, ikkinchi qismi esa boshqa tilda yozilganda. Keyin bunday so’zlar kundalik nutqqa va hatto adabiyotga o’tadi. Ommaviy axborot vositalarida ular juda ko’p. Ushbu jarayon til muhitining ifloslanishi deb ataladi.

Bunday so’zlar juda ko’p bo’lsa, ular allaqachon begonalar emas, balki o’zlari kabi qabul qilinadi. Internetdagi aloqa nutqqa ham salbiy ta’sir qiladi, so’zlar bir nechta harflarga qisqartiriladi, tinish belgilari ko’pincha grammatika va sintaksis kabi umuman chiqarib tashlanadi. Ijtimoiy tarmoqlardagi jumlalar bir so’zli va bir nechta so’zlardan iborat. Internetda bunday til bilan ishlashni tartibga solish qiyin.

Tilning normal ekologiyasini saqlashning ahamiyati shundaki, til odamning tafakkuri va madaniyatini shakllantiradi, shaxslararo munosabatlarni belgilaydi. Masalan, yapon tilida erkak va ayolning nutqi turlicha ekanligi. Ya’ni, ‘ayol’ va ‘erkak’ so’zlari mavjud. Nutq tozaligini saqlash milliy o’ziga xoslik darajasini oshirishga yordam beradi.