Mavzu: To‘g‘ri talaffuz qilish me’yorlari

Mavzu: To‘g‘ri talaffuz me’yorlari

To‘g‘ri talaffuz

• Talaffuz bilan imlo bir-biriga chambarchas bog‘liqdir. Adabiy til qonuniyati asosida to‘g‘ri yozish qanchalik muhim bo‘lsa, to‘g‘ri talaffuz qilish ham shunchalik zarur.
• Ammo so‘zning talaffuzi bilan yozilishi doim mos kelavermaydi. Buni tovushlarning so‘zdagi o‘rni va o‘zaro ta’siri bilan izohlash mumkin. Tilshunoslikda to‘g‘ri talaffuz qoidalari orfoepiya bo‘limida o‘rganiladi.

• x, h farqlab talaffuz qilish (shox, shoh);

• qo‘sh undoshli so‘zlarni to‘g‘ri o‘qiy olish (muhabbat, katta)

• qo‘sh unlili so‘zlarni to‘g‘ri o‘qiy olish (taassurot, inshoot);

• qator undoshli so‘zlarni o‘qiy olish (do‘stlik, Toshkent);

• qator unlili so‘zlarni o‘qiy olish (muomala, soat)

Talaffuz jarayonida quyidagilarga e’tibor qaratish lozim:

• vergulda va nuqtada to‘xtalish kerakligini bilish;

• tutuq belgisini to‘g‘ri o‘qiy olish (ma’no, sur’at);

• olinma so‘zlarni to‘g‘ri o‘qiy olish (futbol, direktor);

• tinish belgilariga rioya qilgan holda o‘qish;

• so‘zlarni bir-biridan ajratib talaffuz qilish;

X va h undosh tovushlarini farqlash

• Xush-hush
• Xatto-hatto
• Xato-hato
• Xayol-hayol
• Xayo-hayo
• Xayr-ehson-hayr-ehson
• Xohlamoq-xoxlamoq
• Homxayol-xomxayol
• Hamsuhbat-hamsuxbat
• Xumo-humo
• Hamrox-hamroh

Xush
Hush
Hatto
Xato
Hayol
Hayo
Xayr-ehson
Xohlamoq
Xomxayol
Hamsuhbat
Humo
Hamroh

Olinma so‘zlarni to‘g‘ri o‘qiy olish

• Futbol
• Traktor
• Direktor
• Akademik
• Poeziya
• Nota