Mavzu: Tokarlik keskichlari, ularning turlari va geometriyasi. Universal tokarlik-vint qirqish stanogi va unda bajariladigan ishlar
Download 0.52 Mb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liq13-lab-1
|
13-laboratoriya ishi Mavzu: Tokarlik keskichlari, ularning turlari va geometriyasi. Universal tokarlik-vint qirqish stanogi va unda bajariladigan ishlar. ishning maqsadi: tokalik keskichlari, ularning elementlari va geometrik burchaklarini o`rganish. 1k62 modelli universal tokarlik – vint qirqish dastgohining tuzilishi, parmalash stanoklari va ularda bajariladigan ishlar Ishni bajarish tartibi: 1. Umumiy ma`lumоt. 2. Tokarlik keskichlari, ularning turlari va geometriyasi. 3. Tokarlik keskichlarida bajariladigan asosiy ishlar xillari Ishni bajarish uchun kerak bo’ladigan uskuna va materiallar: tokarlik keskichlari. 1k62 modelli stanok. Umumiy ma'lumot: Tokarlik stanoklarida foydalaniladigan keskichlar bajaradigan ish xarakteriga ko`ra turli xil bo`lishidan tashqari, ular issiqbardosh, kam yeyiladigan bo`lishi lozim. Shu boisdan keskichlar ligerlangan tezkesar po`latlar, qattiq qotishmalar va boshqa materiallardan tayyorlanadi. Har qanday keskich tuzilishiga va geometriyasiga ko`ra farqlanadi. 1-rasmda ko`proq tarqalgan zagotovkani o`ngdan chapga bo`ylamasiga yo`nuvchi keskich keltirilgan. Bu o`naqay keskichdir, chapdan o`ngga qarab yo`nuvchi, chapaqay keskichlar ham bo`ladi. Rasmdan ko`rinadiki, keskich ish va tana qismidan iborat bo`lib, ish qismi bevosita zagotovkadan qirindi yo`nadi, tana qismi keskich tutkichga o`rnatiladi. zagotovkadan qrindi yo`nish oqilona olib borilishi uchun ish qismi ma'lum burchaklar ostida charxlanib, qirrali tig`lar hosil etiladi. Tokarlik keskichlarining asosiy turlari va ular yordamida bajariladigan ishlar 2- rasm, b da keltirilgan. Agar tokarlik dastgohida zagotovkani keskich bilan yo`nishni kuzatsak (2- rasm, b) dastgoh patroniga maxkamlangan zagotovkaning aylanishida keskich ma'lum qatlam qirindini o`ngdan chapga qarab yo`nalishini ko`ramiz. Bunda keskich asosiy tekislikda, asosiy kesuvchi qirrasi esa kesish tekisligida yotadi. 1-rasm. O`ngdan chapga bo`ylamasiga yo`nuvchi keskich sxemasi: zagotovkadan qrindi yo`nish oqilona olib borilishi uchun ish qismi ma'lum burchaklar ostida charxlanib, qirrali tig`lar hosil etiladi. Tokarlik keskichlarining asosiy turlari va ular yordamida bajariladigan ishlar 2- rasm, b da keltirilgan. Agar tokarlik dastgohida zagotovkani keskich bilan yo`nishni kuzatsak (2- rasm, b) dastgoh patroniga maxkamlangan zagotovkaning aylanishida keskich ma'lum qatlam qirindini o`ngdan chapga qarab yo`nalishini ko`ramiz. Bunda keskich asosiy tekislikda, asosiy kesuvchi qirrasi esa kesish tekisligida yotadi. Keskichning ish holatidagi geometrik burchaklarni aniqlashuchun ularni asosiy kesuvchi qirrasidan asosiy tekislik bilankesish tekisligiga tik qilib o`tkazilgan tekislikda o`lchashkerak. Ma'lumki, ishlanuvchi materialning qattiqligi ortishi bilan kesgichning issiqlik o`tkazuvchanligipasayishi sababli kesib ishlashga qarshiligi ortib, kesishzonasida ancha ko`p issiqlik ajraladi, natijada keskich tezroq. Yeyiladi. Zagotovka sirtida karbidlar, shlaklar bo`lsaular ham shunday ta'sir ko`rsatadi. Shu boisdan sifatli vaunumli ishlov uchun kesib ishlanadigan zagotovka materialiga, uning fizik-mexanik xossalariga va sirt yuza holatiga ko`rakeskich materiali va uning geometrik burchaklarini tanlashningahamiyati g`oyat katta. Quyidagi keskichning asosiy burchaklarixaqida ma'lumotlar keltirilgan. 1. Keskichning rejadagi asosiy burchagi ( ). Keskich asosiy kesuvchi qirrasining asosiy tekislikdagi proektsiyasi bilan uning surilish yo`nalishi orasidagi burchak. Bu burchak kichik bo`lsa, ( )burchak kattalashib, enli qirindi yo`niladi. Keskichning kesish qirrasi uzunligiga ta'sir etuvchi kuch qiymati ham kamayadi.keskich kesuvchi qirrasining yo`nilayotgan zagotovkaga urinish uzunligining ortishi issiqlikning kesish zonasidan tarqalishini oshiradi. Ammo radial qarshilik kuchi (ru) ortadi. Bu esa dastgoh, moslama, keskich va detal (smkd) sistemani titratib, keskichning turg`unligiga salbiy ta'sir etadi. Shu boisdan ko`pincha bu burchak 40—45° olinadi. 2. Oldingi burchak ( )keskichning oldingi yuzasi bilan kesish teksligi iziga tik bo`lgan normal tekslik orasidagi burchak. ortishida o`tkirlik burchagi ( ) kichrayib, puxtaligi kamayadi va issiqlikning kesish zonasidan keskich tanasiga o`tishi susayadi. kichiklashtirilsa, qirindining oldingi yuzaga ishqalanish yo`li ortadi va u tez qizib, turg`unligi pasayadi. 3. Asosiy ketingi burchak ( ) keskichning asosiy orqa yuzasi bilan kesish tekisligi orasidagi burchak. Bu burchakning kattalashishi keskich ketingi yuzasining kesilish yuzasiga ishqalanishini kamaytiradi, lekin keskichning o`tkirlik burchagi ( ) kichiklashib, puxtaligi kamayadi. 2-rasm. Tokarlik keskichlarida bajariladigan asosiy ishlar xillari 1k62 modelli universal tokarlik – vint qirqish dastgohining dastgohning asosiy qismlari va vazifalari. Stanina. Dastgohning bu qismi tumbalarga urnatilib, unga dastgohning kolgan barcha qismlari urnatiladi. Oldingi babka. Oldingi babka staninaning chap tomoniga bikr kilib urnatilib, unda tezliklar kutisi joylashtiriladi. Uning uzatmalari shpindelga turli tezlikda aylanma xarakat beradi. Shpindel ichi xoval val, ung uchi konusga utgan bulib, sirtida rezbasi bor. Support. Support bo’ylama ko’ndalang va ustki salazkalardan iborat bo’lib, uning keskich tutqichiga keskich o’rnatiladi va zaruriyatga ko’ra bo’ylama yoki ko’ndalang yunalishda yurgaziladi. Fartuk. Fartuk supportning bo’ylama salazkasiga biriktirilgan mexanizm bo’lib, u yurgizish vinti yoki valining aylanma xarakatini supportning to’g’ri chiziqli ilgarilanma xarakatiga o’tkazib beradi. Surish qutisi.yurgazish vinti yoki valining aylanishlar tezligini rostlovchi uzatmalardan iborat. Gitara. Shpindelning aylanma xarakatini surish qutisiga uzatishga va zaruriyatga ko’ra almashtiriladigan tishli gildirakdar yordamida yurgizish vintining aylanish tezligini rostlashga xizmat etadi. Ketingi babka. Uzun zagotovkalarni yunishda uning bir uchini markaz bilan kutarib turishga va uning penoli teshigiga o’rnatilgan parma, zenker va boshqa keskichlar bilan teshiklar ochishga xamda ularni uzil – kesil ishlashga xizmat qiladi 1-rasm. 1k62 tokarlik dastgohi. . 2-rasm. Dastgohning staninasi. 3-rasm. Dastgohning fartugi 4-rasm. Dastgohning supporti. 5-rasm. Ketingi babka Ishni bajarish uchun kerak bo’ladigan uskuna va materiallar: 2a150 modelli parmalash dastgoxi. Parmalar turlari. Umumiy ma'lumot: 2a150 modelli bir shpindeli vertikal parmalash dastgoxini asosiy uskuna bo`lib, uning shpindeliga o`rnatiladigan keskich sifatida turli diometrli spiral parmalar, zenkerlar va boshqa keskichlardan, moslama sifatida esa mashina tiski, patron, konduktor, o`tish vtulkalaridan zaruriyatga ko`ra foydalanadi. 1-rasm a, da 2a150 modelli parmalash dastgoxining umumiy ko`rinishi keltirilgan. U poydevor plita 1, stanina 2, tezlik qutisi 3, elektr dvigateli 4, shpindel 5, surish qutisi 6 va stol 7 dan iborat. shu bilan birga zarur bo`lganda reykali tishli gildirak o`qida o`tirgan shturval yordamida shpindel qo`lda suriladi. Agar yanada kichikroq tezlikda shpindelni qo`lda surish zarur bo`lsa, dastasidan tishlari 22 va 64 ta bo`lgan tishli g`ildiraklar bir kirimli chervyak, tishlari 60 ta bo`lgan chervyak g`ildiragi va tishlari 14 ta reykali tishli g`ildirak orqali suriladi. Dastgoxni ishga tushirishdan avvalo stoliga mashina tiski yoki bo`lak mos-lama o`rnatilib, unga esa zagotovka mahkamlanadi. Zagotovkada ochiladigan teshik markazi shpindel o`qi ro`parasiga to`g`rilanadi. Keyin esa parma yoki boshqa keskichning quyrug`i shpindelga o`rnatiladi (2-rasm). Agar zarur bo`lsa, bunda o`tish vtulkalaridan foydalaniladi. keyin tezliklar va surish qutisi dastalari zaruriy tezliklarga o`tkazilib, dvigatel yurgaziladi, so`ngra parmani zagotovka yaqinlashtirish uchun maxovikcha 8 ni aylantirib (yoki avtomatik ravishda), undan qirindi yo`nila boradi. Zagotovka, keskich materialiga va boshqa ko`rsatkichlarga ko`ra moylovchi sovitkich suyuklikdan foydalanib yo moylamasdan parmalash olib boriladi. 1-rasm. 2a150 markali parmalash dastgoxini ko`rinishi (a). kesish tezligi v keskichning bosh harakat bo`ylab bir minutdagi bosgan yo`li bo`lib, uni quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi: Download 0.52 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2