Mavzu: Transformatorlar. Reja

5.6-расм

Demak, birlamchi tokning magnitlovchi kuchi ikkilamchi tokning magnitsizlash ta’sirini kompensatsiyalaydi. Agar (5.7) ifodaning ikkala tomonini W₁ ga bo‘lsak, magnitlovchi kuchlar tenglamasidan toklar tenglamasiga o‘tish mumkin:

(5.8)

Bu erda kattalik ikkilamchi tokning magnitsizlash ta’sirini muvozanatlovchi birlamchi tokning tashkil etuvchi hisoblanadi. SHuning uchun bu kattalik ikkilamchi tok deyiladi. U holda birlamchi tok:

(5.9)

ya’ni slat ishlash toki bilan keltirilgan ikkilamchi tokning geometrik yig‘indisiga teng. Nagruzka toki I₂ noldan boshlab, tok I₁ esa salt ishlash toki I₀ dan boshlab ortadi. Salt ishlash toki nominal tokning ulushini tashkil etadi. Taxminiy hisoblashlarda deyish mumkin.

Nagruzka toki I₂ ning o‘zgarishi bilan tok I₁ ning tashqi ta’sirisiz o‘z-o‘zidan o‘zgarishi transformatorning o‘z-o‘zidan rostlanishi deyiladi. Buni nagruzka rejimi uchun qurilgan vektor diagrammadan (5.7-rasm) ko‘rish qulay. U holda ikkilamchi zanjirning nagruzka rejimidagi elektr muvozanati tenglamasi Kirxgofning ikkinchi qonuniga binoan

bu erda: U₂ –ikkilamchi chulg‘am uchlaridagi kuchlanish; - ikkilamchi chulg‘amdagi kuchlanishning aktiv pasayishi; E_2S- tarqalgan magnit oqimi F_2S tufayli induksiyalangan EYUK.

F_2S ikkilamchi chulg‘amdagi kuchlanishning induktiv pasayuvi bilan kompensatsiya qilinadi, u holda

yoki

(5.10)

Salt ishlash rejimi uchun chizilgan vektor dianrammani (4-5.rasm) asos diagramma hisoblab, unga (5.9) va (5.10) tenglamalar yordamida transformatorning nagruzka rejimidagi vektor diagrammasini qo‘shib quramiz (4-7. rasm).