Mavzu: Turistlik agentlik tizimini yaratish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL­–XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG’ONA FILIALI
“ Kompyuter injenering ” fakulteti 615-22- guruh talabasi
Axmataliyev Murodullaning
“ Dasturlash“ fanidan

LOYIHA ISHI

Bajardi: Axmataliyev Murodulla
Qabul qildi: Abrorjon Xolmatov


Mavzu: Turistlik agentlik tizimini yaratish

Reja:

I. KIRISH.
II. NAZARIY QISM.
1.1. O’zgaruvchilar turlari, obektlar haqida ma’lumotlar.
1.2.Shart operatorlari va ularning vazifalari.
1.3. Sinflar va Obyektlar.
III. Amaliy qism.
IV. XULOSA.
V. Foydalanilgan adabiyotlar:
VI. ILOVA.
KIRISH.
Axborot texnologiyalarining bugungi rivojlangan davrida kompyuter texnologiyalari barcha sohalarga kirib bormoqda. Hususan, hayotiy masalalarni yechishda dasturlash yordamida, masalalarni matematik modellarini tuzib, ularni yechish algoritm va dasturlarini tuzish orqali jarayonlarni kompyuterlashtirish dolzarb masalalardan biri. Mazkur kurs ishida massivlar yordamida masalalarni echish usullari va mos dasturlari ko’rib chiqiladi. Kurs ishi kirish, nazariy qism, masalaning qo’yilishi, echilish algoritmi, C++ tilidagi dasturi va natijalaridan iborat.
C++ dasturlash tili C tiliga asoslangan. C esa o'z navbatida B va BCPL tillaridan kelib chiqqan. BCPL 1967 yilda Martin Richards tomonidan tuzilgan va operatsion sistemalarni yozish uchun mo'ljallangan edi. Ken Thompson o'zining B tilida BCPL ning ko'p hossalarini kiritgan va B da UNIX operatsion sistemasining birinchi versiyalarini yozgan.
BCPL ham, B ham tipsiz til bo'lgan. Yani o'zgaruvchilarning ma'lum bir tipi bo'lmagan - har bir o'zgaruvchi kompyuter hotirasida faqat bir bayt yer egallagan. O'zgaruvchini qanday sifatda ishlatish esa, ya’ni butun sonmi, kasrli sonmi yoki harfdekmi, dasturchi vazifasi bo'lgan. C tilini Dennis Ritchie B dan keltirib chiqardi va uni 1972 yili ilk bor Bell Laboratories da, DEC PDP-11 kompyuterida qo'lladi. C o'zidan oldingi B va BCPL tillarining juda ko'p muhim tomonlarini o'z ichiga olish bilan bir qatorda o'zgaruvchilarni tiplashtirdi va bir qator boshqa yangiliklarni kiritdi. Boshlanishda C asosan UNIX sistemalarida keng tarqaldi. Hozirda operatsion sistemalarning asosiy qismi C/C++ da yozilmoqda. C mashina arhitekturasiga bog'langan tildir. Lekin yaxshi rejalashtirish orqali dasturlarni turli kompyuter platformalarida ishlaydigan qilsa bo'ladi. 1983 yilda, C tili keng tarqalganligi sababli, uni standartlash harakati boshlandi. Buning uchun Amerika Milliy Standartlar Komiteti (ANSI) qoshida X3J11 tehnik komitet tuzildi va 1989 yilda ushbu standart qabul qilindi.
Standartni dunyo bo'yicha keng tarqatish maqsadida 1990 yilda ANSI va Dunyo Standartlar Tashkiloti (ISO) hamkorlikda C ning ANSI/ISO 9899:1990 standartini qabul qilishdi.
Shu sababli C da yozilgan dasturlar kam miqdordagi o'zgarishlar yoki umuman o'zgarishlarsiz juda ko'p kompyuter platformalarida ishlaydi. C++ 1980 yillar boshida Bjarne Stroustrup tomonidan C ga asoslangan tarzda tuzildi. C++ juda ko'p qo'shimchalarni o'z ichiga olgan, lekin eng asosiysi u ob'ektlar bilan dasturlashga imkon beradi. Dasturlarni tez va sifatli yozish hozirgi kunda katta ahamiyat kasb etmoda. Buni ta'minlash uchun ob'ektli dasturlash g'oyasi ilgari surildi. Huddi 70-chi yillar boshida strukturali dasturlash kabi, programmalarni hayotdagi jismlarni modellashtiruvchi ob'ektlat orqali tuzish dasturlash sohasida inqilob qildi.
C++ dan tashqari boshqa ko'p ob'ektli dasturlshga yo'naltirilgan tillar paydo bo'ldi. Shulardan eng ko'zga tashlanadigani Xerox ning Palo Altoda joylashgan ilmiy-qidiruv markazida (PARC) tuzilgan Smalltalk dasturlash tilidir. Smalltalk da hamma narsa ob'ektlarga asoslangan. C++ esa gibrid tildir. Unda C ga o'xshab strukturali dasturlash yoki yangicha, ob'ektlar bilan dasturlash mumkin. Yangicha deyishimiz ham nisbiydir. Ob'ektli dasturlash falsafasi paydo bo'lganiga ham yigirma yildan oshayapti. C++ funksiya va ob'ektlarning juda boy kutubhonasiga ega.

l.NAZARIY QISM

1.1. O’zgaruvchilar turlari, obektlar
C++ tili Byarn Straustrup tomonidan 1980 yilning boshlarida ishlab chiqilgan. C++ tilida yaxshi dastur tuzish uchun “aql, farosat va sabr” kerak boʻladi. Bu til asosan tizim sathida dasturlovchilar uchun yaratilgan. C/C++ algoritmik tilining alifbosi:
1. 26 ta lotin harflari(katta va kichik);
2. 0 dan 9 gacha boʻlgan arab raqamlari;
3. Maxsus belgilar: - + * / : ; . , % ? ! = “” № <> { } [ ] ( ) $ # & ^ va h.k.
Dastur bajarilishi jarayonida oʻz qiymatini oʻzgartira oladigan kattaliklar oʻzgaruvchilar deyiladi. Oʻzgaruvchilarning nomlari harfdan boshlanuvchi harf va raqamlardan iborat boʻlishi mumkin. Oʻzguruvchilarni belgilashda katta va kichik harflar bir biridanfarq qiladi(A va a harflari 2 ta oʻzgaruvchini bildiradi). Har bir oʻzgaruvchi oʻz nomiga, tipiga, xotiradan egallagan joyiga va son qiymatiga ega boʻlishi kerak. Oʻzgaruvchiga murojaat qilish uning nomi orqali boʻladi. Oʻzgaruvchi uchun xotiradan ajratilgan joyning tartib raqami uning manzili hisoblanadi. Oʻzgaruvchi ishlatilishidan oldin u aniqlangan boʻlishi lozim.
Oʻzgaruvchilarning son qiymatlari quyidagi koʻrinishda yoziladi:
Butun tipli oʻnlik sanoq tizimida: ular faqat butun sondan iborat boʻladilar.masalan: 5; 76; -674 va h.k.
Sakkizlik sanoq tizimidagi sonlar: 0 (nol)dan boshlanib, 0 dan 7 gacha boʻlgan raqamlardan tashkil topadi. Masalan: x=0453217;
char belgi tipi uning oʻzgarish intervali 0 dan 255 gacha yoki apostrof ichidagi ixtiyoriy 1ta simvol. xotiradan 1 bayt joy oladi. Simvollar ASCII kodlariga mos keladi. (ASCII – American Standart Code for Information Interchange).
Butun tipli oʻzgaruvchilar: int. Masalan: int a, i, j ; Bu yerda dasturda ishlatilayotgan a, i, j oʻzgaruvchilarining tipi butun ekanligi koʻrsatildi. Bu tipdagi oʻzgaruvchilar 2 bayt joy egallaydi. Ularning oʻzgarish oraligʻi: -32768 dan +32767 gacha; (Hozirgi 32 razryadli kompyuterlarda 4 bayt joy oladi va oraligʻi 2 marta oshgan)
Butun tipli katta (uzun) oʻzgaruvchilar: long. Masalan: long s, s2, aa34; Bu tipdagi oʻzgaruvchilar 4 bayt joy egallaydi. Ular – 2147483648 dan [phone] gacha bo‘lganoraliqdagi sonlarni qabul qilishi mumkin.
Ishorasiz butun oʻzgaruvchilar: unsigned short – 2 bayt joy oladi,oʻzgarish oralig‘i 0 dan 65535 gacha; unsigned long – 4 bayt joy oladi, oʻzgarish oralig‘i: 0 dan 4294967295 gacha; unsigned char – 1 bayt joy oladi, oʻzgarish oralig‘i 0 dan 255 gacha
Haqiqiy tipdagi oʻzgaruvchilar: float. Masalan: float a, b: Bu yerda dasturda ishlatilayotgan a, b oʻzgaruvchilarining tipi haqiqiy ekanligi koʻrsatilgan. Bu tipdagi oʻzgaruvchilar 4 bayt joy egallaydi va qabul qilish chegarasi 10-38 dan 10+38 gacha.
Katta yoki kichik qiymatli oʻzgaruvchilarni ifoda etishda double tipi ishlatiladi. Ular uchun 8 bayt joy ajratiladi va qabul qilish chegarasi 10-304 dan 10+304 gacha.
Juda katta yoki juda kichik qiymatli oʻzgaruvchilar uchun long double tipi ishlatiladi, u 10 bayt joy oladi va qabul qilish chegarasi 3.4*10-4932 dan 1.1*10-4932 gacha.
Qator tipidagi oʻzgaruvchilar uchun ham char tipi belgilangan. Ular ham