Мавзу: Укитувчи-укувчи уртасидаги конфликтлар Bajardi: 305-guruh


Download 1.81 Mb.
Sana24.09.2023
Hajmi1.81 Mb.
#1686912
Bog'liq
konfliktologiya

Мавзу:Укитувчи-укувчи уртасидаги конфликтлар

Bajardi: 305-guruh

Abduraximova Nodiraxon

Faxriyeva Durdona

Режа: 1 Укитувчи-укувчи уртасидаги конфликтлар хакида тушунча. 2 Муаммоли хулк-атворда педагогик таъсир усуллари. 3 Ота-оналар билан узаро муносабатларнинг коидалари.

Укитувчилар уз фаолиятларида укувчиларнинг даре интизоми билан боглик булган муаммолар, яъни укувчиларнинг таълимга, билим олишга нисбатан салбий муносабатига дуч келишади. Улар укувчиларга маълум талабларни куядилар ва укувчилар бу талабларга сузсиз амал киладилар деб уйлайдилар. Укувчи ва укитувчи уртасидаги муносабатларни “кучадаги карама-карши харакатга” киёслаш мумкин, чунки укувчининг укитувчига муносабати конфликтли ва муаммоли хулк-атвор шаклида намоён булади.

Укувчининг ху'лк борасидаги танлови, унинг ёмон хулк-атворининг максади укитувчи томонидан аникданиши ва инобатга олинишига боглик. Хдр бир укитувчи укувчига узини мактаб хаётининг тулик, иштирокчиси эканлигини англашига ёрдам бериши лозим. Бу борада педагогга мазкур муаммога индивидуал ёндашиш буйича амалий режа тузиш тавсия этилади. Бу режа укувчининг хулк- атворига самарали таъсир этишнинг усулидан иборатдир.

Ушбу режани куйидагилар ташкил этиши мумкин: -“ёмон” хулк-атворнинг сабабини аниклаш; - уни бартараф этиш усулларини танлаш; -укувчини куллаб-кувватлашнинг келту'си тактикасини ишлаб чикиш; -муаммони хал этишга ота-оналарни ва педагогларни жалб этиш.

Режани амалга оширищца педагог кетма- кетликдаги 5та вазифани бажаради. 1-вазифа. Муаммоли хулк-атворни холисона изохлаш. Барча укдгувчиларга укувчининг хулк-атворини изохдашда холислик етишмайди. Интизомни бузганда укувчи айнан нималар килиши “хиссиётга берилмай” киска изохланиши керак. “У жуда ёмон бола”, “унинг фикри таркок, паришонхотир”, “уни бошкариш жуда кийин”каби изохлар укитувчининг укувчига нисбатан берилган нотугри бахоси хисобланади.

2-вазифа. Ёмон хулк-атворнинг сабабини тушуниб олиш. Атрофдагиларнинг уз ига булган эътиборини хохлайдиган укувчилар узларини худци хакикий артистлардай тутадилар ва куп холларда бундай хулк-атворнинг сабаби шу булади. Педагогдан бундай укувчиларга имкон кадар купрок эътибор каратиш талаб этилади. Укувчи интизомни бузганда айнан кандай хатти-харакатни амалга ошириши, кандай вазиятларда буни килаётганини кайд этиш ва нима учун бундай килаётганини аниклаш муаммоли хулк-атворни холисона изохлаш имконини беради.

3-вазифа. Укитувчининг нуктаи назари ва муносабатининг узгаршии. Укитувчилар укувчи билан маълум коидалар доиралари асосида муносабат килишлари лозим. 1-К0ида. Укувчининг шахсига эмас, балки унинг айни вактдаги хулк-атворига даккатингизни каратинг. 2-К,оида. Узингизнинг негатив хис-туйгуларингизни назорат килинг. 3-К,оида. Вазиятни янада кескинлаштирманг 4-К,оида. Укувчининг хатти-харакатини бутун синф олдида эмас,балки дарсдан сунг бир узи билан мухокама килинг. 5-К,оида. Укувчилар одатда укитувчининг барча айтганларини“узлари хохлагандек”, яъни афтларини бужмайтириб, шошмасдан,бажарадилар. 6-К.оида. Укувчига дук-пуписа килиш, бакириш, уни айблаш каби агрессивликни намоён килманг.

Муаммоли хулк-атворда педагогик таъсир усуллари. Агар бола эътиборни талаб этса куйидаги усулларни куллаш мумкин: 1. Эътиборни камайтириш: 2. Даре давомида укувчиларга бирмунча в акт хохлаган ишларини килишга рухеат беринг (“такикданган мева доим ширин”): 3. Укувчиларнинг ёмон хулк-атворини улар кутмаган тарзда тусатдан тухтатиш: 4. Укувчиларни чалгитинг: -“Сен бу саволга кдндай жавоб берган булардинг?”, “Сенинг фикринг кдндай?” каби тугридан-тугри саволлар болани “ёмон” хулк,-атвордан чалгитади;

4-вазифа. Укувчиларни куллаб-кувватлаш стратегияси. 1. Биз болани кандай булса шундайлигича, яъни унинг ахмокона киликларига, камчиликларига, ножуя харакатларига карамай кабул килишимиз керак. Бу уларга узини хурмат килиш ва уз хулк-атворини узгартиришига имкон беради. 2. Укитувчи укувчига даре давомида канчалик эътибор каратса, уни эшитса, уни мактаса, шунта жавобан укувчи томонидан интизом бузиш холлари камаяди.

5-вазифа. Ота-оналар ва бошкд фан укитувчиларини жалб этиш. Укитувчининг мазкур муаммо буйича олиб бораётган ишининг самарадорлиги бу жараёнга ота-оналарни жалб килиш оркали хам ортади. Качонки укитувчилар ва ота-оналарнинг х,аракатлари бирлашса, бир мак,сад сари хдмкорликда иш курсалар натижага тезрок эришилади.

Ота-оналар билан узаро муносабатларнинг коидалари. Ота-оналарга фарзандининг ёмон хул к атвори хдкида шунчаки умумий тарзда эмас (“Сизни углингиз . барча укитувчиларга халакит беради”), балки аник далиллар келтирган холда маълум килинг. Ота-оналарга бирданига фарзандининг барча ножуя ишлари хакида гапирманг, акс холда ота-оналар даргазаб холда болаларини дуппослашга тутнадилар.

Ота-оналар билан шунчаки содир булган вазиятни (“икки” бахо олганлиги, кимдир билан жанжал, уй вазифасини бажармаганлиги, интизомни бузганлиги) мухокама килиш кифоя. Окибати нима булиши хдкида гапирмаган маъкул. Ижобий холатларни башорат килиш эса фойдали булиши мумкин. Укувчининг ижобий сифатлари, унинг оз булсада ютукларига ургу бериш ва келажакда ота-оналарнинг уз фарзандларига ёрдами билан яхши натижаларга эришиш мумкинлигига ишонч билдиринг.


Download 1.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling