Мавзу: Ҳуқуқни тадқиқ қилиш методлари ва уларни қўллаш тартиби

MAVZU: XALQARO MUNOSABATLARDA KUCH ISHLATISHNING QONUNIYLIGIGA OID NIZOLAR

• Tayyorladi:
• Xolmirzayeva Shoxista Arziqul qizi
• Toshkent- 2023

REJA:

• Kuch ishlatishga nisbatan xalqaro ta’qiqlar, BMT Ustavining (2.4 moddasiga asosan kuch ishlatish);
• Davlatlarning o’zini- o’zi mudofaa qilish huquqi;
• Taklif bo’yich intervensiya;
• Gumanitar intervensiya;
• Xalqaro terrorizimga qarshi kuch ishlatish;
• Kuch ishlatishning qonuniyligi oid standartlar;

• BMT Nizomining 2 moddasi 4 bandiga ko’ra Birlashgan Millatlar tashkilotining barcha a’zolari o’zlarining xalqaro munosabatlarida har qanday davlatning hududiy yaxlitligi yoki siyosiy mustaqilligiga qarshi kuch bilan ishlatishdan yoki uni ishlatishdan shuningdek, Birlashgan Milatlar tashkiloti maqsadlariga to’g’ri kelmaydigan boshqa biror bir tarzdagi harakatlardan o’zlarini tiyishga majburdirlar.

• Kuch ishlatishga nisbatan taqiq belgilangan asosiy xalqaro- huquqiy hujjatlar qaysi?

Kuch ishlatishga nisbatan xalqaro taqiqlar

Davlatlarning o’zini- o’zini mudofaa qilish huquqi

• BMT nizomining 51 moddasiga muvofiq o’zini- o’zi mudofaa qilish huquqi tashkilot a’zosiga qurolli hujum sodir etilgan vaqtdagina yuzaga keladi.

• O’zini – o’zi mudofaa qilish

• Individual

• Kollektiv

O’zini- o’zi mudofa qilish huquqining mezonlari

Taklif bo’yicha intervensiya

• Taklif bo’yicha intervensiya kollektiv o’zini-o’zi mudofa qilishning bir shakli bo’lib, alohida olingan suveren davlatga nisbatan qurolli hujum sodir etilgan taqdirda yuzaga keladi.

Gumanitar intervensiya

• Gumanitar intervensiya – inson huquqlarining keng miqyosda buzilishini bartaraf etish maqsadida suveren davlatlarning ichki ishlariga kuch ishlatish orqali aralashishdir.

Xalqaro terrorizm va unga qarshi kuch ishlatish

• 2001 yil 12 sentabrdagi 1368- sonli rezolutsiya;
• 2001 yil 28 sentyabrda 1373 sonli rezolyutsiya.

Kuch ishlatishning qonuniyligiga oid nizo

• 1999 yil 24 martda Nato Yugoslaviyaga havo hujumini boshladi va bu hujum 78 kun davom etgan. Makzur bosqinning qonuniyligiga oid turli xil qarashlar mavjud. Xususan, Ko’plab siyosatchilar mazkur bosqinni nohaqlik deb hisoblagan bir vaqtda NATO ning ittifoqchi kuchlari mazkur bosqinni muzokara yoki boshqa tinch vosita bilan hal qilish mumkin bo’lmagan quyidagi sabablar bilan oqlaydi.
• Birinchidan, Kosovodagi yugoslaviya armiyasi tomonidan olib borilgan qotilikka chek qo’yish va mazkur kuchlarni u yerdan chiqarib tashlash;
• Ikkinchidan, gumanitar falokatning oldini olish va yevropaning muhim qismida barqarorlikni saqlash;
• Kosovo uchun siyosiy hal qiluvchi kelishuvga erishish.

Tahlil

• 1999 yil 29 aprelda Yugoslaviya federal respublikasi xalqaro sudga ittifoqchilarning harakatlarini o’zga davlatga qarshi kuch ishlatish sifatida baholab ariza bilan murojaat qilgan. U murojaatida sudning umumiy yurisdiksiyasiga ishora qilib, sud statutining 2 paragraph 36 moddasi hamda BMT bosh Assembliyasining 1948 yil 9- dekabrdagi Genotsid jinoyatlarining oldini olish va himoya qilish bo’yicha konvensiyasiga ishora qilgan.
• 1992 yil 12 iyunda BMT Xavsizlik kengashining 1244- rezolutsiyasi qabul qilindi. Va mazkur rezolutsiyaga muvofiq 2008 yilgacha BMT boshqaruvi ostida bo’ldi.

• Kosovo urushi davrida NATO tomonidan kuch ishlatishning huquqiy maqomini belgilash uchun quyidagi masalalarga aniqlik kiritish joiz:
• Birinchidan, xalqaro huquqning davlatlarning suveren huquqlari va hududiy daxlsizligini ta’minlashdagi roli;
• Shaxs huquqlarining yuksalishi;
• Davlatlarning boshqa davlatlarga qarshi kuch ishlatishini nazorat qiluvchi cheklovlar;
• BMT Xavsizlik Kengashining kuch ishlatishni taqiqlashdagi roli va uning ruxsatisiz kuch ishlatish.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

• .