Mavzu: Uzoqlashgan ulanishni yaratish va ular bilan ishlash Tarmoqlar va Modemlar haqida

Tarmoqdagi multemedia vositalarni o’rnatish
Multemedia- bu kompyuter tehnologiyasining turli hil fizik ko’rinishga ega bo’lga 
(matn, grafika, rasm, tovush, animatsiya (hayvonlar tasviri), video va sh.o’.) va/yoki turli hil 
tovushchilarda mavjud bo’lgan (magnit va optik disklar, avdio- va video lentalar va h.k.) 
axborotdan foydalanish bilan bag’liq sohasidir.
Multemedia (multemedia-ko’p muhitlilik) vositalari bu aparat va dasturlar to’plami 
bo’lib, u insonga o’zi uchun tabiiy bo’lgan juda turli-tuman muhitlarni: tovush, video, grafika, 
matnlar, animatsia va b. Ishlatgan xolda kompyuter bilan muloqat qilish imkonini beradi.
Multemedia foydalanuvchiga fantastik dunyoni (vertual xaqiqiy) yaratishda juda ajoyib 
imkoniyatlarini yaratib beradi, buda foydalanuvchi chekadigan sust kuzatuvchi rolini 
bajarmasdan, balki u yerda avj olayotgan hodisalarda faol ishtirok etadi; shu bilan birga muloqat 

---

foydalonuvchi uchun odatlangan tilda- birinchi navbatda tovushli va videoobrozlar tilida bo’lib 
o’tadi.
Multemedia vositalariga quyidagilar kiradi: ma’lumotlarni audio- (nutqli) vidio kiritish 
qurilmalari; yuqori sirtli tovushli (sound) va bideo-(video) plaralar, videoqamrash platalari 
(video grabber), ular videomagnitafondan yoki videokameradan tasvirni oladi va uni SHK ga 
kiritiladi; yuqori sifatli kuchaytirgichli, tovush kalonkali katta videoekranli akustik va 
videoqabul qiladigan tizimlar xozirdayoq keng tarqalgan skanerlar (chunki ular kompyuterga 
bosma matnlarni va rasmlarni aftamatik kiritish imkonini beradi); yuqori sifatli printerlar va 
plotterlar.
Multimedia vositalariga yuqori ishonch bilan ko’pincha tovushli va video ma’lumotlarni 
yozish uchun ishlatiladigan optik va videodisklardagi katta sig’imli tashqi eslab qolish 
qurilmalarini kiritish mumkin.
Internet tarmog’i turli tiplardagi o’n millionlab kompyuterlarni turli modellar va 
fasonlardagi shaxsiy kompyuterlardan tortib to katta va o’ta katta EHM-meynfreymlargacha 
birlashtiradi. Bunday hilma-xil mashinalarni bir biri bilan umumiy muloqat tilini topish juda 
murakkab masaladir. Bu masala mazkur tarmoq uchun yaratilgan kompyuterlarning muloqat 
bayonnomalari tuzumidan foydalanish bilan xal etiladi.
Bu tizimning ikkita asosiy bayonnoma tashkil etadi:

Internet Protocol (IP)- tarmoqlararo bayonnoma, ISO modelining tarmoqli darajasini 
vazifasini bajaradi;

Transmission Control Protocol (TCP)-uzatishni boshqarish bayonnomasi, ISO 
modelining transportli (tashish) darajasi vazifasini bajaradi.
IP bayonnomasi axborotlarni elektron paketlarga (IP deytagramma ) bo’lib chiqishini 
tashkil etadi, yuboriladigan paketlarni marshirutlaydi va olinadigonlarini qayta ishlaydi.
TCP transport darajaning tipik bayonnomasi hisoblanadi: u ma’lumotlar oqimini 
boshqaradi, xatoliklarni qayta ishlaydi va barcha ma’lumotlar barcha ma’lumot paketlari 
olinganligini va kerakli tartibda yig’ilganligini kafolatlaydi. Internet uchun transportli darajaning 
yana bir bayonnomasi mavjuddir: foydalanuvchi deytagrammasining bayonnomasi (UDP-User 
Datagram Protocol) oddiyroq va ma’lumotlarni masulyatsiz jo’natishlarda ishlatiladi.
Bu bayonnomalar ishlatish jarayonining ketma-ketligi quyidagicha bo’ladi.
Uzatiladigan axborot amaliy dastur vositalari bilan aniq bir farmatda bloklarga joylanadi. 
IP bayonnomasi bu bloklarni paketlarga ajratadi,olingan axborotlarning to’ilqligini tekshirish 
mumkin bo’lishi uchun paketlarning har biri nomer va sarlovha oladi.