MAVZU:XII –XV asrlarda geografiya va kartografiyaning rivojlanishi. Tayyorladi:Axtamov Abbos Guruh:9-1GEOS-21 Reja O’rta asrlarda geografya. - Ilk o'rta asrlar davrida, 7-asrdan boshlab arab olimlari muhim rol o'ynadi. Arab ekspansiyasining Gʻarbga kengayishi bilan ular qadimgi olimlarning asarlari bilan tanishdilar. Arablarning geografik dunyoqarashi keng edi, ular ko'plab O'rta yer dengizi, Sharq va Afrika mamlakatlari bilan savdo qilganlar. Arab dunyosi G‘arb va Sharq madaniyati o‘rtasidagi “ko‘prik” edi. XIV asr oxirida. Arablar kartografiya rivojiga katta hissa qo'shdilar. Biroz zamonaviy olimlar Albertus Magnusni Aristotel asarlarining birinchi yevropalik sharhlovchisi deb hisoblashadi. Turli sohalarga ta'riflar berdi. Bu yangi faktik materiallarni to'plash vaqti, analitik usuldan foydalangan holda empirik tadqiqotlar vaqti, ammo sxolastik hissasi bilan. Shuning uchun bo‘lsa kerak, bu ish bilan qadimgi geografiyaning ayrim g‘oyalarini qayta tiklagan rohiblar shug‘ullangan.
- XII-XV asrlarda kartografiyaning rivojlanishi
- Odatda butun geografik kashfiyotlar davri Kolumb va Magellanlaming nomi bilan bog‘liqdir. O‘sha davr kartografiyasini rivojlanishida Magellan ekspeditsiyasi materiallarining xizmatlari katta bo‘lgan. Yangi yerlami ochilishi bilan, savdo sotiqni rivojlanishi natijasida Atlantika okeani qirg‘oqlarini bosib olish va uni o‘z mulkiga aylantirish uchun kartografik ishlar olib borilgan. O‘sha vaqtda Antverpen shahri dunyo savdo markazi bo‘lish bilan kartografik ishlar rivoj langan makon bo‘lib hisoblangan. Shu davrda o‘rta asrlarda foydalanilgan
XII-XV asrlarda kortagrafya
XII-XV asrlarda kortagrafya - kompas xaritalarini o‘mida bir muncha aniqroq bo‘lgan dengiz xaritalari paydo bo‘lib, Yerni sharsimonligi hisobga oluvchi proyeksiyalarda tuzilgan dengiz xaritalaridan foydalanilgan. O‘sha davrda yashagan Martin Bexaym 1492-yilda globus tuzib undan foydalangan. O‘rta asr kanografiyasini rivojlanishida va xaritalarni yangi proyeksiya asosida yaratishda Antverpenlik Avraam Orteliyni (1527-1598) va Gyerard Merkatorlami (1512-1594) xizraatlari katta bo‘lib 15 varaqdan iborat, gips plastinkadan yasalgan slindrik proyeksiyada chizilgan
Do'stlaringiz bilan baham: |
