Mavzu: XII –xv asrlarda geografiya va kartografiyaning rivojlanishi

9—11-asrlarda yashab, ijod qilgan Xorazmiy, Beruniy, Koshgʻariy, Hofizi Abru kabi buyuk allomalar jahon geogr.si va Xaritagrafiyasining rivojlanishiga salmokdi hissa qoʻshganlar. Xorazmiy Sharqda birinchi boʻlib, Ptolemeyning "Geografiya" asarini tanqidiy oʻrganib, yangi maʼlumotlar bilan boyitdi va Sharq geograflari toʻplagan maʼlumotlarga tayangan holda yangi "Jahon xaritalari"ni yaratdi. Ushbu xaritalar izohini u "Surat al arz" asarida bayon etgan. Beruniy Sharqda birinchi boʻlib globus yaratgan (1616) va mustaqil tarzda meridian aylanasi uzunligini hisoblab chiqqan. "Kitob atTafhim" kitobida ilova tarzida dunyo xaritasini bergan.

• 9—11-asrlarda yashab, ijod qilgan Xorazmiy, Beruniy, Koshgʻariy, Hofizi Abru kabi buyuk allomalar jahon geogr.si va Xaritagrafiyasining rivojlanishiga salmokdi hissa qoʻshganlar. Xorazmiy Sharqda birinchi boʻlib, Ptolemeyning "Geografiya" asarini tanqidiy oʻrganib, yangi maʼlumotlar bilan boyitdi va Sharq geograflari toʻplagan maʼlumotlarga tayangan holda yangi "Jahon xaritalari"ni yaratdi. Ushbu xaritalar izohini u "Surat al arz" asarida bayon etgan. Beruniy Sharqda birinchi boʻlib globus yaratgan (1616) va mustaqil tarzda meridian aylanasi uzunligini hisoblab chiqqan. "Kitob atTafhim" kitobida ilova tarzida dunyo xaritasini bergan.

13-asr oxiri va 14-asr boshlarida savdosotiq va kemachilikning rivojlanishi, mustamlakalarni kengaytirish maqsadida dengiz va okeanlarda xavfxatarsiz suzish ehtiyoji maxsus navigatsiya xaritalari (portolona)ni yaratishga turtki boʻldi. Teriga chiziqli masshtab asosida tushirilgan bunday xaritalarda qirgʻoq chiziqlari, portlar va ular orasidagi masofalar aniq koʻrsatilgan. Geografik xarita va Xaritagrafiya taraqqiyotida 15-asr alohida bosqich hisoblanadi. Bu davrda kitob nashr etish kashf qilinishi natijasida xaritalarni koʻp nusxada bosish imkoni tugʻildi.

• 13-asr oxiri va 14-asr boshlarida savdosotiq va kemachilikning rivojlanishi, mustamlakalarni kengaytirish maqsadida dengiz va okeanlarda xavfxatarsiz suzish ehtiyoji maxsus navigatsiya xaritalari (portolona)ni yaratishga turtki boʻldi. Teriga chiziqli masshtab asosida tushirilgan bunday xaritalarda qirgʻoq chiziqlari, portlar va ular orasidagi masofalar aniq koʻrsatilgan. Geografik xarita va Xaritagrafiya taraqqiyotida 15-asr alohida bosqich hisoblanadi. Bu davrda kitob nashr etish kashf qilinishi natijasida xaritalarni koʻp nusxada bosish imkoni tugʻildi.