Mavzu: XIX-XX asir boshlarida Janubiy Sharqiy osyo mamlalkatlari Reja

Indoneziyada olib borilgan arxeologik tadqiqotlar.
Osiyoning janubiy, sharqiy, janubi- sharqiy va O’rta Osiyo qismi ham eng qadimgi odamlarning yashashlari uchun qulay imkoniyatlarga ega bo’lgan, hudud bo’lganligi bilan ahamiyatlidir.
1890-1891-yillarda golland shifokori E. Dyubua tomonidan Indoneziyaning Yava orolidagi Trinil degan joy yaqinidan pitekantrop(yunoncha “pitekos”- maymun, “antropos”- odam) suyak qoldiqlari (bosh, bolder suyaklari va ikkkita jag’ tishi) topilgan. Bu qazilma odamga Pitekantrop deb nom berganlar.
Olimlarning fikriga ko’ra Dyubua pitekantropi 800-ming yil ilgari yashagan bo’lsa, Indoneziyaning Yava orolidagi Mojekertodan topilgan pitekantrop bola suyagining qoldiqlari bundan 1 mln. 500-1mln. 200 ming yil ilgari yashagan bo’lsa kerak deb taxmin qilinadi.
Pitekantroplarning makonlari va qurollari ilk bor Yava orolidan topilgan. Bular fanda arxantroplar deb ataladi.
Pitekantrop (grekcha pitekus-«maymun» , antropos-«odam» ya’ni maymun odam), sinatrop (lotincha vta-«Xitoy», ya’ni xitoy odam), atlantrop rabot odami, geydel berg,. Odamlarini arxantroplarga kiritish mumkin.
1937 yilda nemis poleontologi Ralffon Kyonigsvald Yavadan pitekantropning bosh miya kopkogi suyagini topgan. Keyingi vaktlargacha Yavadagi Mojokertidan turta katta yoshdagi va bitta yoshgina pitekantropning bosh miya kopkogi, oltita son suyagi, uchta jag suyagi topiladi.
1961-1972 yillarda esa Indoneziya mutaxassislari Yavadan yana pitekantropning turta bosh suyagi va ikkita pastki jag suyagini topiganlar. Yavadan topilgan pitekantrop suyaklari oraisda Mojolertodan topilgan bola suyagining sanasi eng kadimiy bulib, uni kaliy-argon usuli bilan aniklanishiga 1 million 500 ming-1 million 900 ming yil deb xisoblanadi. Kolganlarining sanasi esa 0,5-1 mln yilga borib takaladi. Xar xolda ular Olduvay darasidagi homo habilis-«ishbilarmon odam»dan ancha keyin yashagan. Lekmn olduvay pitekantroplari bilan zamondosh bulishlari xam mumkin. Buni ularning jismoniy tuzilishi, «homohabilis» ga nisbatan rivojlanganligi xam tasdiklaydi.
Shuni xam aytib o’tish kerakki, pitekantroplar topilgan joylarning birontasidan tosh kurollar, ko’mir, gulxan urni, xayvonlarning sindirilgan suyaklari topilgan emas.
Pitekantroplarning jismoniy tuzilishiga qarab ular muntazam ravishda qurollar yasay olganlar, deb faraz kilish mumkin. Shuni aytish kerakki, Kenigsvald Janubiy Yavaning Patjitan qishlogi atrofida kazish ishlari olib borib, to’rtlamchi geologik katlamdan juda qo’pol ishlangan oddiy tosh qurollar topilgan. Bu qurollarni pitekantroplar yoki ularning uncha uzoq bo’lmagan avlodlari tayyorlagan bo’lishi mumkin.
Pitekantroplar va ularning uncha uzoq bo’lmagan ajdod va avlodlari faqatgina Yava orolida yashabgina kolmay Janubiy, Sharqiy Osiyo, Yevropaning janubiy va Afrika qit’asida keng tarqalganlar.