Mavzu: Yoyda metallni ko’chirishni tadqiqot usullari va ko’chirishning asosiy shakllari. Reja

2-rasm. Tok va kuchlanishni elektrod metalini elektr yoyi orqali ko’chish ostsillogrammasi.

Tok va kuchlanish ostsillogrammasi bo‘yicha fakat tomchilarni uzilishlar (tutashishlar) bilan kesuvchi kuchirish bilangina emas, balki qisqa tutashuvsiz ko’chirish bilan o’rganish mumkin.

Yoydan bevosita tutib olinadigan tomchilar o’lchamlarini tadqiq etish. Ko’chirishning mayda tomchili jarayonini metallni tadqiq etish yoydan tomchini bevosita tutib olishi mumkin. Bunday uslublarga quyidagilar kiradi:

1. 
   tomchilarning suvga tushishida tutib olish metodi;
   
2. 
   tomchilarning parafin bilan qoplangan plastinaga tushishida tutib qolish metodi;
   
3. 
   massiv plastinaga erib tushishida tutib olish metodi;
   

Kinosyomka yordamida ko’chirish jarayonlarini tadqiq etish. Tomchi xosil bo’lishi va uning payvand vannasiga ko’chirilishi jarayonini bevosita kuzatish payvandlashda yoyning yonish jarayonini kinos‘yomka qilishni qo’llanishda mumkin bo’ladi. Aloxida kino kadrlarni ularning ketma-ketligida o’rganish, tomchilarning o’lchamlarini, ularning yoy oralig‘i orqali uchish tezligini aniqlashga, yoyning yonish shartlarining ko’chirish jarayoniga ta‘sirini aniqlashga imkon berdi.

3-rasm. Elektrod metallini payvand yoyi orqali ko’chishini tezkor kino ko’rinish sxemasi.
Metallni payvandlash yoyida ko‘chirish shakli
Payvandlash sharoitlariga tok egri chizig’i, kuchi, zichligi va shakli, ximoyalash turi, yoyning qutblanganligiga bog’liq xolda to‘rtta shakli farqlanadi:
1. Qisqa tutashuvli tomchili ko‘chirish;
2. Qisqa tutashuvsiz tomchili ko‘chirish;
3. Oqimli mayda tomchili ko‘chirish;
4. Nobarqaror tomchili ko‘chirish;
Qisqa tutashuvli tomchili ko‘chirish-ko‘chirishning eng ko‘p uchraydigan shakli bo‘lib, bunda payvandlash yoyning kichik uzunligida amalga oshiriladi. Tok kuchi kichik bo‘lganda qisqa tutashuvlar chastotasi kichik bo‘ladi. Tok kuchi oshirilganda chastota sekundiga 150-ga va undan ortiqqa ortadi.

4-rasm. Elektrod materialini qisqa tutash bilan ko’chishi.

Qisqa tutashuvlarsiz tomchili. Ko’chirishning bu shakli ko’chirilayotgan tomchining o’lchami yoy oralig‘i uzunligidan kichik bo’lganda, payvandlashning yuqori rejimlarida payvandlash xollarida xosil bo’ladi.

Bu shakl flyus ostidagi avtomatik va yarimavtomatik payvandlash xolatlari uchun va kislota qoplamali elektrodlarni dastaki payvandlash uchun me‘yorida bo’ladi (j≥10 а/mm²)