Мавзук. Бозор иќтисодиётига ўтиш моделлари. Режа. Бозор иќтисодиётига ўтиш моделлари


Деформациялашган бозор иќтисодиёти


Download 126.5 Kb.
bet10/14
Sana25.12.2022
Hajmi126.5 Kb.
#1066094
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Bozor iqtisodiyoti va uning belgilari. Bozor iqtisodiyotiga o\'tis

4. Деформациялашган бозор иќтисодиёти. Маъмурий-буйруќбозликка асосланган тоталитар, марказий режалаштириладиган тизим деформациялашган бозор иќтисодиётига энг ёрќин мисол бўла олади. У ўзининг ќуйидаги жиЏатлари:
1. Турли мулк шаклларига асосланган бозор субъектларининг йўќлиги.
2. Ресурсларни таќсимлаш Џаддан ташќари марказлаштирилиб, тижорат фаолиятида мустаќилликнинг йўќлиги.
3. Ишлаб чиќаришда монополияларнинг Џукмронлиги.
4. Талаб ва таклиф мувозанатининг бузилиши, унинг борган сари кучайиб бориши.
5. Миллий ишчи кучи бозорининг йўќлиги.
6. Товар-пул муносабатларининг деформациялашуви, нобозор муносабатларнинг устунлиги.
7. Самарали хўжалик фаолияти юритишга интилишнинг йўќлиги, барча субъектлар иќтисодий манфаатларининг деформациялашуви ва бошќалар билан характерланади.
Натижада:
а) товар таќчиллиги кучаяди;
б) истеъмолчиларнинг танлаб олиш имконияти тобора чеклана боради;
в) «пинЏоний иќтисодиёт», чайќов бозори тобора гуллаб-яшнаб боради.
Бозор иќтисодиёти деформациялашувини тугатиш орќалигина, бозорнинг ривожланиши учун нормал шароит яратилган таќдирдагина унинг салбий оќибатларини тугатиш мумкин.
Бозор иќтисодиётининг ибтидоий Џамда маданийлашган босќичлари ўртасида катта фарќ мавжуд. Бозор иќтисодиёти етуклик бос-ќичига кўра ўзининг сифат белгилари билан фарќ ќилади.
Бозор иќтисодиётининг моЏияти унинг асосий белгиларида намоён бўлади. Улар ќуйидагилар:
1. Бозор иќтисодиёти мулкчиликнинг турли-туманлигига асосланади. Ћар ќандай жамиятнинг иќтисодий асоси, иќтисодий тизими мулкчиликдан бошланади. Мулк эгаси бўлиш ёки бўлмасликка ќараб, жамиятда Џар бир кишининг мавќеи, яъни социал маќоми юзага келади.
Барча мулк шакллари тенглигини таъминлаш асосида мулк монополияси (якка Џокимлиги)га йўл ќўйилмайди. Мулк шакллари чекланмаган Џолда ривожланади. Мулк шаклларига хос тарзда хўжалик юритиш усуллари Џам турли-туман бўлиб, бу ўз навбатида биринчидан, Џар бир инсоннинг табиат инъом этган аќл-заковати, фаросати ва бошќа хислатларига кўра фаолият турини эркин танлаш имконини беради. Мулкчилик турли шаклларининг мавжудлиги ва уларнинг тенглиги иќтисодий плюрализмнинг асосидир. Иккинчидан, мулкчиликнинг турли-туманлиги жамиятда раќобат кураши бўлиши учун зарур муЏит яратади. Буларсиз жамият тараќќиётига эришиб бўлмайди (IV боб).

Download 126.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling