Mavzuning dolzarbligi. Avborot boshqarish sistemalarida raqamli kiritish-chiqarish qurilmalari juda muhim ahamiyatga egadir, ular yordami bilan axborotlarni saqlashimiz

1-rasm.
Sichqoncha. Sichqoncha mexanik harakatni signalga aylantiruvchi qurilma hisoblanadi va ushbu signal kursorning pozitsiyasini bildiradi yoki sahifani aylantirish uchun xizmat qilishi mumkin. Sichqoncha qurilmasi shahsiy kompyuterlar foydalanuv-chilarning grafikaviy interfeyslari paydo bo‘lgandan keyin keng qo‘llanila boshladi.Bugungi kunda sichqoncha har bir shahsiy kompyuter tarkibiga kiradigan muhim qurilma hisoblanadi.[1]

2-rasm.

Skaner. Skaner (ingl. scanner, scan - tikilib qarash, ko‘rib chiqish m’nosini anglatadi) - qandaydir ob'yektni (masalan, tasvirni, rasm, slayd, fotosur’atlarni) tahlil qilib raqamli nusxasini kompyuterga uzatuvchi qurilma.
Raqamli nusxasini olish jarayoni esa skanerlash deb ataladi. Skanerlarning qog‘ozdagi ma’lumotlarni, rasm, fotosurat va buyumlar shtrixkodlarni - ma’lumotlarni o‘qidigan turli modellari mavjud.[1]

3-rasm.
Mikrofon.Mikrafon (mikro… va… fon) tovush tebranishlarini elektr tebranishlarga aylantiradigan elektr akustik asbob. Tovush kuchaytirib uzatish (eshittirish) uchun qoʻllaniladi. Koʻmirli, elektrodinamikli, kondensatorli, elektretli, pyezoelektrli; tovush uzatish yoʻnalishi jihatdan – yoʻnaltirilmagan, bir tomonga yoʻnaltirilgan (kardioid) va ikki tomonga yoʻnaltirilgan xillari bor. Koʻmirli Mikrofonni birinchi marta rus ixtirochisi M. Maxalskiy (1878) va undan bexabar ravishda P. M. Golubiskiy (1883) yaratishgan. Kumir yoki metall membrana tovush toʻlqinlari taʼsirida tebranib, zichlikni oʻzgartiradi, natijada piston va membranaga tegib turgan kumir kukuni elektr qarshiligini oʻzgartiradi. [1]

4-rasm.
Videokarta.Videokartalar. Kompyuterlardan grafikani, foto va vide axbortotlarni monitorga chiqarish vazifasini videokartalar bajaradi. Videokartalar o‘zlarining xotiralari xajmi va tez chiqaurvchanlik xususiyatlari bilan farq qiladi. Zamonaviy Opretsion sistemalari va multimedia dasturlarining talabini bajarish uchun albatda yuqori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan audioadapter platasi mavjud bo‘lishi kerak. Xozirgi kompyuterlarga asosoan 128, 256 Mb/s va undan yuiori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan videokartalar ishlatiladi.[1]