Mazu; rdb dastgohlarining tasnifi

Rasm 1. 1A734F3- RDB tokarlik dastgohining ko’rinishi
2 RDB dastgohining kinematik tuzilishi
Asbob va tayyorlama xarakatlari dastgox ishchi yoki bajaruvchi organlari tomonidan amalga oshiriladi. Xarakatlar bir kator mexanizmlar: tasmali; tishli, chervyakli, kulachokli, vintli, reykali va x.k. yerdamida uzatiladi va ular mahlum tartibda yigilishi ketmaketligini shartli ravishda ifodalanishi kinematik sxema deyiladi va dastgox mexanizmlarini ramziy belgilari ishlab chikilgan va ular tegishli adabietlarda jadval kurinishida beriladi. Metalkirkuvchi dastgoxlarda xarakatlanuvchan uzatma va mexanizmlar alokasi ancha kiyin buladi. «Kinematik aloka» deyilganda xaraktdagi elementlarni uzaro alokasi tushuniladi. Xar bir aloka bir yeki bir kancha mexanik, elektrik, gidravlik va boshka kinematik zanjirlardan tashkil topadi (bu zanjirlar orkali kerakli bajaruvchi xarakat amalga oshiriladi). Masalan, dastgoxda kesuvchi asbobni tayerlamaga nisbatan xarakatini tahminlash uchun bajaruvchi zvenolarining uzaro alokasi va ularning xarakat manbahi bilan alokasi lozimdir. Bajaruvchi zvenolarning uzaro kinematik alokalari ichki kinematik aloka deyiladi. Agarda bajaruvchi xarakat oddiy, masalan, aylanma bulsa, unda ichki aloka bir aylanma juft bilan amalga oshiriladi: bu xarakatda katnashuvchi bajaruvchi zveno (misolda shpindel – 1) va nisbiy xarakatda katnashmaydigan bajaruvchi zveno orasida (babka – 2)
Ichki kinematik aloka bajaruvchi xarakat xarakterini belgilaydi, ammo uni tezligini anikla maydi. Tashki kinematik aloka – bu xarakatdagi bajaruvchi zveno (shpindel 1) va xarakat manbahi (elektrodvigatel 3) orasidagi alokadir. Aloka bir kancha zvenolar bilan amalga oshiriladi va sozlash organi iV orkali kerakli tezlikka bajaruvchi xarakatni kinematik sozlashni, elektrodvigatelni tezligi doim yiligida, amalga oshiriladi. Sozlash organlari bulib almashuvchan tishli gildiraklar, almashuvchan shkivlar, tezliklar kutisi va surish kutisi xizmat kilishi mumkin. Strukturali kinematik sxemalarda kinematik alokani oralik zvenolari shartli ravishda shtrix chizigi bilan, sozlash organlari esa romb bilan ifodalanadilar.
Dastgox mexanizm va elementlarni shartli belgilari. 1. Val, valik, uk, sterjeng’, shatun va x.k.