Mazvzu : Mobil qurilmalar nima

Mazvzu : Mobil qurilmalar nima

Reja

1. Mobil qurilmalar nima

2. Mobil qurilmalarni ro‘yxatdan o‘tkazish ularning qimmatlashishiga sabab bo‘ladi - mutaxassis izohi

3. Mobil qurilmalar va ularning elektron tijorat uchun ahamiyati
4.

"Mobil qurilma" har qanday ko'chma kompyuter yoki smartfon uchun umumiy atama hisoblanadi. Atamani "qo'l", "qo'l qurilmasi" va "qo'l kompyuter" bilan almashtirish mumkin. Tabletkalar, elektron o'quvchilar, aqlli telefonlar, PDAlar va aqlli qobiliyatli ko'chma musiqa pleyerlari barcha mobil qurilmalardir.

Mobil qurilmalarning xarakteristikalari

Mobil qurilmalar shu kabi xususiyatlarga ega. Ular orasida:

• 
  Wi-Fi yoki internetga uyali kirish
  
• 
  Qurilmani bir necha soat quvvatlaydigan batareya
  
• 
  Ma'lumot kiritish uchun jismoniy yoki ekrandagi klaviatura
  
• 
  Bir tomondan, uni bir tomondan olib o'tishga va boshqa qo'l bilan ishlashga imkon beruvchi o'lcham va og'irlik
  
• 
  Deyarli barcha hollarda sensorli ekran interfeysi
  
• 
  Siri , Cortana yoki Google Assistant kabi virtual yordamchi
  
• 
  Internetdan ma'lumotlarni, jumladan, ilovalar va kitoblarni yuklab olish qobiliyati
  
• 
  Simsiz foydalanish
  

Smartfonlar har joyda

Smartfonlar jamiyatimizni bo'ron orqali oldi. Agar sizda allaqachon yo'q bo'lsa, unda siz istasangiz kerak. Bunga misollar: iPhone va Android telefonlari, jumladan Google Pixel liniyasi .
Smartfonlar an'anaviy uyali telefonlarning ilg'or versiyalari bo'lib, ular mobil telefonlari bilan bir xil xususiyatlarga egadirlar, masalan, qo'ng'iroq qilish va qabul qilish, matnli xabarlar va ovozli pochtalarni yuborish qobiliyati - ular internetni ko'rib chiqish, elektron pochtani yuborish va qabul qilish uchun ishlatilishi mumkin. , ijtimoiy axborot vositalarida ishtirok etish va onlayn xarid qilish.
Bundan tashqari, mobil telefon yoki Wi-Fi ulanishi yordamida internetdan ilovalarni yuklab olishingiz mumkin.

Planshetlar

Tabletkalar noutbuklar kabi ko'chma, lekin ular boshqa tajriba bilan ta'minlaydilar. An'anaviy noutbuklar va ish stoli kompyuteri dasturlarini ishlatish o'rniga ular planshetlar uchun maxsus mo'ljallangan ilovalarni ishga tushirishadi. Tajriba xuddi shunga o'xshash, lekin noutbukdan foydalanish bilan bir xil emas. Planshetlar smartfondan kichikroq hajmda kichik noutbukning kattaligiga qadar barcha o'lchamlarga ega. Alohida klaviatura aksessuari sotib olishingiz mumkin bo'lsa-da, planshetlar ma'lumotlarni yozish va kiritish uchun virtual ekrandagi klaviaturalar bilan ta'minlanadi. Ular sensorli ekran interfeyslaridan foydalanadilar va taniqli sichqonchani barmoqdan bir teg bilan almashtiriladi. Tabletkalarning ko'plab planshet ishlab chiqaruvchilari mavjud, ammo ularning eng yaxshilari quyidagilardir: Google Pixel C, Samsung Galaxy Tab S2, Nexus 9 va Apple iPad.

Elektron o'quvchilar

E-kitobxonlar raqamli kitoblarni o'qish uchun mo'ljallangan maxsus planshetlar. Ushbu raqamli kitoblarni onlayn manbalardan sotib olish yoki yuklab olish mumkin. Mashhur e-o'quvchi liniyalari orasida Barnes & Noble Nook, Amazon Kindle va Kobo ham bor. Ularning barchasi bir nechta modellarda mavjud. Bundan tashqari, elektron kitob ilovasi o'rnatilgan planshetlarda raqamli kitoblarni ham o'qishingiz mumkin. Misol uchun, Apple iPad iBooks bilan birga yuboriladi va Nook, Kindle va Kobo raqamli kitoblarini o'qish uchun ko'chirib olinadigan ilovalarni qo'llab-quvvatlaydi.

Boshqa mobil qurilmalar

Ba'zi portativ musiqa pleyerlari internetga kirish imkoniyatiga egalar va o'z egalariga qiymatini oshirish uchun ilovalarni yuklab olishlari mumkin. Apple iPod touch - bu telefonsiz iPhone. Boshqa tomondan, u bir xil tajriba taklif etadi. Sony-ning yuqori sifatli Walkman kompaniyasi - Android akkaunting ilovalari bo'lgan hashamatli audio pleer. Ko'p yillar mobaynida ishbilarmonning eng yaxshi do'sti bo'lgan PDAlar smartfonlarni kiritishda foydadan voz kechishdi, biroq Wi-Fi tarmog'iga kirish va ular bilan jihozlangan mustahkam dizaynlar bilan jihozlangan.

20 sentabr kuni poytaxtimizdagi «Taraqqiyot strategiyasi» markazida Adliya vazirligi tomonidan qonun hujjatlari mazmun-mohiyati va ahamiyatini aholiga yetkazish bo‘yicha ishlar samaradorligini oshirish maqsadida «Qonunchilikdagi yangiliklar» matbuot anjumani tashkil etildi.

Tadbirda Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 17 sentyabrdagi «O‘zbekiston Respublikasi hududida foydalanilayotgan, sotish yoki shaxsiy foydalanish uchun olib kiriladigan va ishlab chiqariladigan mobil qurilmalarni ro‘yxatga olish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida»gi qarori to‘g‘risida ham soha vakillari tomonidan ma'lumot berildi.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi boshqarma boshlig‘i Temur Mashanpin jurnalistlarning mazkur tartibga oid savollariga atroflicha javob qaytardi.
— Ushbu tizimni yo‘lga qo‘yishdan maqsad nima? Mobil qurilma foydalanuvchilariga qanchalik ahamiyati bor?
— Mazkur yangi tartib to‘liq yo‘lga qo‘yilgach, fuqarolar uchun qator afzalliklar tug‘iladi. Avvalo, mamlakat hududiga noqonuniy tarzda kirib kelayotgan mobil aloqa vositalari savdosiga chek qo‘yiladi. Ikkinchidan, foydalanuvchilarning shaxsiy telefonini yo‘qotish yoki o‘g‘irlatish holatlari ancha kamayib, kelgusida o‘g‘irlangan aloqa vositalari bilan bog‘liq jinoyatlarning oldini olish hamda fosh qilish birmuncha osonlashadi.
IIV bergan ma'lumotga asosan, oxirgi uch yil davomida sodir etilgan qonunbuzarlik yohud o‘g‘irlik holatining har uchinchisida mobil telefonning yo‘qotilishi yoki uni zarar ko‘rishi bilan bog‘liq faktlar mavjud.
Uchinchidan, respublikamizga sifatsiz mobil qurilmalarni noqonuniy yo‘l bilan kirib kelishi bartaraf etilsa, foydalanuvchilar salomatligiga zarar yetish va aloqa xizmatlarining sifati tushishi kabi muammolar kuzatilmaydi.
To‘rtinchidan, xaridorlar uchun aloqa vositasini sotib olish paytida uning maqomini tekshirishga, mahsulot sifati kafolatliligini bilib olishga imkon yaratiladi. Beshinchidan, kontrabanda va kontrafakt abonent qurilmalarining noqonuniy savdosini cheklash hisobiga O‘zbekiston telekommunikatsiya bozorida sog‘lom raqobat muhiti rivojlanadi.
— Ro‘yxatdan o‘tkazish jarayoni necha bosqichda amalga oshiriladi?
— Mobil qurilmalar IMEI kodlarini ro‘yxatdan o‘tkazish jarayoni uch bosqichda o‘tkaziladi:
Ilk bosqich — shu yilning 1 aprelidan boshlangan va bu 1 noyabrga qadar davom etadi. Unda barcha mobil aloqa terminallari avtomatik tarzda bepul, foydalanuvchilarning ishtirokisiz, faqatgina aloqa operatorlari tomonidan UZIMEI bazasiga o‘tkazilmoqda.
Ikkinchi bosqich — bir oy davom etadi, ya'ni 1 noyabrdan 1 dekabrgacha. Bu muddat ichida jismoniy shaxslar, import qiluvchilar va ishlab chiqaruvchi korxonalar ham mobil qurilmalarni bepul ro‘yxatdan o‘tkazishadi. Bu jarayon pochta aloqa bo‘limlari, SMS va USSD so‘rovlar, UZIMEI tizimi operatori va O‘zbekiston Respublikasining yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (www.my.gov.uz) orqali amalga oshiriladi.
Uchinchi bosqich — 1 dekabrdan boshlanadi va pulli asosda ro‘yxatga olinadi.
— IMEI kodini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun qancha miqdorda haq to‘lanadi?
— Pul qiymati qarorda belgilanganidek, import qiluvchilar uchun BHM (bazaviy hisoblash miqdori)ning 20 foizi, ishlab chiqaruvchilarga 10 foizi, jismoniy shaxslar uchun esa 30 kun davomida murojaat qilsa 20 foizi, bir oydan oshib ketsa 25 foizi miqdoridadir. Turistlar, vaqtinchalik O‘zbekistonga tashrif buyurganlar uchun esa 30 kun mobaynida bepul, undan oshsa 20 foizli to‘lov talab etiladi.
— Shu kungacha qancha qurilma ro‘yxatga olindi?
— Bugungi kunga qadar 29 milliondan ziyod qurilmalarga IMEI kodlari avtomatik tarzda ro‘yxatdan o‘tdi. Shundan 500 mingtasi xalqaro standartlarga javob bermaydigan IMEI kodlaridir. Bunday sifatsiz telefonlarni 1 noyabrga qadar ishlatib, avtomatik tarzda registratsiya qilib olish mumkin. 1 noyabrdan so‘ng ular ro‘yxatdan o‘tkazilmaydi va bu qurilmalardan telefon sifatida foydalanish imkoni bo‘lmaydi.
— O‘zbekistonga o‘tgan sakkiz oy davomida qancha mobil qurilma olib kiriladi?
— Davlat statistika qo‘mitasi taqdim etgan ma'lumotlarga ko‘ra, shu yilning o‘tgan davri mobaynida O‘zbekistonga 115 mingta mobil telefonlar qonuniy yo‘l bilan olib kirilgan. Vaholanki, respublikamizda 22 milliondan ortiq mobil aloqa foydalanuvchilari mavjud.
O‘rganishlar natijasida dunyodagi barcha mobil aloqa foydalanuvchilarining 15 foizi har yili o‘z uskunalarini almashtirishi aniqlandi. Bu degani O‘zbekistonda 22 million foydalanuvchi bo‘lsa, kamida 3 million qurilma har yili yangilanishi kerak edi. Ammo Respublika hududida qonuniy yo‘l orqali olib kirilgan mobil telefonlar bor yo‘g‘i 115 mingtani tashkil qilmoqda. Raqamlar aytib turibdiki, yurtimizga noqonuniy yo‘l bilan mobil uskunalarni olib kirish ulushi juda yuqori.
— O‘zbekiston fuqarosi bo‘lmagan shaxslar va sayyohlar ham yurtimiz hududi o‘z telefon qurilmalarini ro‘yxatdan o‘tkazishlari shartmi?
— 30 kun muddatgacha bemalol foydalanishlari mumkin. Bir oydan ko‘proq yashashsa, BHM (bazaviy hisoblash miqdori)ning 20 foizi miqdorida pul to‘lab, ro‘yxatdan o‘tkazishadi. O‘zbek fuqarosi bo‘lmaganlar xorij sim kartasidan foydalanganda registratsiya qilishi shart emas. Mahalliy operator sim kartasini 30 kundan ortiq muddatda foydalansa, registratsiya qilishi lozim.
— O‘g‘irlangan yoki yo‘qotilgan, «qora ro‘yxat»ga tushgan telefonni xarid qilsa, ishlatsa nima bo‘ladi?
— Telefonga sim karta qo‘yganidan keyin aloqa operatori tomonidan bu telefon o‘g‘irlangan yoki yo‘qotilganlar ro‘yxatida ekani, qurilmani ichki ishlar bo‘limiga topshirish kerakligi haqida SMS xabar keladi.
— O‘zbekistonda «qora ro‘yxat»ga kiritilgan telefonni boshqa davlatlarda foydalansa bo‘ladimi?
— O‘zbekistonda «qora ro‘yxat»ga kiritilgan qurilmalar GSMA xalqaro tashkiloti bazasiga kiritiladi. GSMAga a'zo bo‘lgan 40 dan ortiq davlatda bu telefon ishlamaydi. Boshqa davlatda «qora ro‘yxat»ga tushgan qurilmalar ham O‘zbekistonda ishlamaydi.
— Qurilmaning IMEI kodi maqomini tekshirish pullimi?
— Bu bilan bog‘liq tizim operatoridan barcha SMS xabarlar va abonentlardan SMS/USSD so‘rovlar bepul asosda amalga oshiriladi. IMEI raqami ro‘yxatga olinganini uzimei.uz sayti yoki mobil operatoriga SMS/USSD so‘rovi yuborish orqali bilib olish mumkin. Avval ro‘yxatga olingan mobil qurilmalar qayta ro‘yxatga olinmaydi.
— Kompyuter, noutbuk va shunga o‘xshash qurilmalar ham pulli ravishda ro‘yxatdan o‘tkaziladimi?
— Yo‘q. 1 dekabrdan faqatgina telefon, smarfon va planshetlar pulli asosda ro‘yxatdan o‘tkaziladi, xolos.
— Foydalanuvchilar ishlatilmagan mobil qurilmalarni ham ro‘yxatdan o‘tkazib qo‘yishi kerakmi?
— Albatta. Agar fuqarolar vaqtincha foydalanmayotgan qurilmalarini 1 noyabrgacha bir marta sim karta qo‘yib ishlatishsa, antenna ko‘rinishi bilan IMEI ma'lumotlari mobil operatori orqali UZIMEI bazasiga avtomatik ravishda kiritiladi.
— Agar telefonda ikki va undan ortiq sim karta sloti mavjud bo‘lsa, har biri alohida registratsiya qilinadimi?
— Ha, telefon qurilmalarida har bir slot uchun alohida IMEI raqami biriktiriladi. Agar ikkinchi yoki uchinchi slotdan ham foydalansangiz, uni ham ro‘yxatdan o‘tkazishga to‘g‘ri keladi. Telefoningizda bitta sim karta bo‘lib, ikkinchisi bo‘sh turgan bo‘lsa, 1 noyabrgacha sim kartalar o‘rnini almashtirib, qurilmani yoqsangiz, ikkinchi slot ham avtomatik tarzda ro‘yxatdan o‘tadi. Bu bajarilmasa, 1 dekabrdan so‘ng 2-slotdan foydalanish uchun pul to‘lashingizga to‘g‘ri keladi.
— Qurilma IMEI raqamining ro‘yxatga olinishi bilan foydalanuvchilarning shaxsiy ma'lumotlari yig‘ilib, telefonlar kuzatilishi mumkinmi?
— O‘zbekiston telekommunikatsiya tarmoqlarini boshqarish Respublika markazida fuqarolarning shaxsiy ma'lumotlari saqlanmaydi. Boshqa ma'lumotlar mobil operatorlari va huquq-tartibot organlarida saqlanadi. Ertaga birovning telefoni yo‘qolsa yoki o‘g‘irlansa, IIV tomonidan markazga ma'lum IMEI raqamini o‘chirish so‘rovi keladi. Bu IMEI raqami barcha mobil operatorlari bazasida bloklanadi.
— Mazkur tartib qo‘shni mamlakatlarda ham joriy qilinganmi?
— Qozog‘istonda shu yilning may oyidan boshlab yo‘lga qo‘yildi. Qirg‘izistonda harakatlar boshlangan, yil yakunigacha joriy etilishi rejalashtirilgan. Tojikiston va Turkmanistonda esa bu to‘g‘risida endi o‘rganish ishlari ketmoqda. Hozirgi paytda eng katta jarayon faqat bizda bo‘lyapti. Ushbu tartib Rossiya Federatsiyasida mavjud emasligi bois ular bizning tajribamiz va Nizomni o‘rganish maqsadida O‘zbekistonga kelishmoqchi. Turkiya, Ozarboyjon kabi davlatlar tajribasini chuqur o‘rganib, ham fuqarolar, ham davlatga qulaylik yaratishga qaror qilganimiz qo‘shni mamlakat mutaxassislarida ham qiziqish uyg‘otmoqda.
— Tizim to‘liq amalga oshirilsa, O‘zbekistonda telefon qurilmalari narxiga qanchalik ta'sir ko‘rsatadi?
— Albatta, narxlar qimmatlashadi. Sababi bu holatda faqatgina qonuniy ravishda olib kirilgan qurilmalar ro‘yxatga olinadi. Bunda bojxona va soliq xarajatlari, shuningdek IMEI uchun to‘langan miqdor ham telefon narxiga qo‘shiladi. Keyinchalik sog‘lom raqobat muhiti shakllanib, eng katta telefon kompaniyalarining rasmiy vakolatxona va do‘konlari, xizmat markazlari ochilsa, narxlar tushishi mumkin.

Garchi Internet elektron tijorat statsionar kompyuterlarda katta mavqega ega bo'lishni davom ettirmoqda, mobil qurilmalar ushbu segmentda tobora ko'proq ahamiyat kasb etayotgani haqiqatdir. Yaqinda o'tkazilgan hisobotga ko'ra Mobil tijorat holati marketolog Criteo tomonidan o'tkazilgan, har o'nta xariddan to'rttasi aniqlangan elektron tijorat tajribasi, bir nechta qurilmalar yoki kanallardan foydalanish orqali amalga oshiriladi.

Ulardan taxminan uchdan bir qismi a orqali to'ldiriladi mobil qurilma smartfon yoki planshet kabi. Bu shuni ko'rsatadiki, foydalanuvchilar sotib olish jarayonida turli xil mobil qurilmalardan foydalanmoqdalar va u mobil telefondan tobora tez-tez bo'lib kelmoqda.
Bo'limida chakana sotuvchilar uchun mobil xaridlar, Tadqiqot shuni ko'rsatdiki, 2015 yilning so'nggi choragi davomida mobil qurilmalardan operatsiyalar o'tgan yilga nisbatan 15 foizga o'sgan. Shu ma'noda, planshetlardan sotuvlar smartfonlarnikiga nisbatan ancha yuqori narxlarda amalga oshirildi.
Shu munosabat bilan shuni aytib o'tish joiz iPhone va iPad case kabi iOS qurilmalari, ular sotib olish qiymatlarini o'rtacha qiymatdan yuqori bo'lganligi aniqlandi. Endi, tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, mobil telefonlardan foydalanadigan xaridorlar o'zlarining xaridlarini amalga oshirishda smartfonlarni afzal ko'rishadi, chunki Qo'shma Shtatlardagi barcha mobil operatsiyalarning taxminan 60 foizi ushbu turdagi mobil qurilmalardan amalga oshirilgan.
Bundan tashqari, bu aniqlandi bir nechta qurilma foydalanuvchilari o'sishda davom etmoqda, chunki bitimlarning taxminan 40% bir nechta qurilmalar yoki kanallar yordamida yuborilgan. Bundan tashqari, kompyuterdan xaridorlarning 37 foizi, xuddi shu saytni sotib olishdan oldin kamida bitta boshqa qurilmada ko'rib chiqdilar.

• 
  " DASTURLASHTIRILADIGAN MOBIL TIZIMLAR" MUTAXASSISLIGI