6. Xodimlar mehnat unumdorligi ko‘rsatkichlari
Mehnat unumdorligi ishlab chiqarish samaradorligini ifodalovchi muhim iqtisodiy ko‘rsatkichdir. Korxonalarda mehnat unumdorligi ma’lum vaqt ichida ishlab chiqarilgan mahsulot bilan belgilanadi. Bunda ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini shu mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarflangan vaqtga bo‘lib topiladi. Bu ko‘rsatkichning teskarisi bo‘lib ma’lum miqdordagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarflangan vaqt (mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun sarflangan vaqt) sifatida ham aniqlash mumkin. Bundan tashqari har bir xodimga to‘g‘ri keladigan (yoki ishchiga) ishlab chiqarilgan mahsulot ham xodimning (ishchining) o‘rtacha mehnat unumdorligini bildiradi.
Bu yerda ishlab chiqarilgan mahsulot (ko‘rsatilgan xizmatlar)natural (kg, metr, kabi), shartli natura va qiymat o‘lchovdagi ko‘rsatkichlari qo‘llanishi mumkin. Natura ko‘rsatkichlarida mehnat unumdorligini aniqlash va o‘zgarishlarini o‘rganish yaxshi, ayniqsa narxning ta’siri bunda bo‘lmaydi, lekin chegaralangan chunki mehnat unumdorligini natura ko‘rsatkichda faqat bir xil (tur)dagi mahsulot ishlab chiqarishda aniqlash mumkin.
Mehnat unumdorligini (V) natura o‘lchovida ishlab chiqarilgan mahsulot miqdorini (G) ja’mi sarflangan vaqtiga (T) bo‘lib topamiz.
Adabiyotlar:
N.M.Soatov, X.Nabiev, D.Nabiev, G.N.Tillaxo’jaeva. Statistika. Darslik. – T.: TDIU, 2009. – 568 bet.
X.Nabiyev, D.X.Nabiyev. Iqtisodiy statistika. Darslik. – T.: Aloqachi, 2009. 512 bet.
Statistika: Uchebnik. / N.Umarov A. Abdullaev. R. Zulinova T-2009.
Qishloq va suv xo’jaligi statistikasi. S. Ochilov. SH. Ergasheva T-2008
Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi. A.X. Ayubjonov T-2004
Makroiqtisodiy statistika YO. Abdullaev T-1998
A.X.SHoalimov, SH.A.Tojiboyeva. Iqtisodiy taxlil nazariyasi.Toshkent “Iqtisodiyot” 2012y.
SHodiyev va boshqalar. Statistika bo’yicha praktikum. Toshkent “Tafakkur bo’stoni” 2012y.
A.X.Ayubjonov, B.X.Mamatqulov, S.N.Sayfullaev.”Statistika fanidan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun o’quv qo’llanma. Toshkent. “Iqtisodiyot-2012
Do'stlaringiz bilan baham: |