Mehnat Kodeksi haqida umumiy ma’lumotlar

O’quv xonalarida tabiiy yorug’likni aniqlash.
Organizmga ta’sir qiladigan tashqi muxit omillari orasida yorug’lik dastlabki o’rinlardan birini egallaydi. Yorug’lik qo’rish organiga ta’sir qilibgina qolmay umuman butun organizmga ham ta’sir ko’rsatadi. YOrug’lik ko’rush organi orqali ta’sir ko’rsatar ekan bosh miya katta yarim sharini po’stlog’iga etib boradigan qo’zg’alishni keltirib chiqaradi. YOrug’lik to’g’risidagi ma’lumot ko’zga ko’rinadigan yorug’likgina emas balki, ko’zga ko’rinmaydigan ul’trabinafsha va infraqizil nurlar ham o’z ichiga oladi. Bu nurlarning hammasi ham tabiatda bir xil bo’lib fazoda 300000 km|sekund atrofida tezlik bilan tarqalish xususiyatiga ega. Fizikadan ma’lumki, cho’g’lanib turgan qattiq jismdan sochilayotgan va ko’zga bir jinsdek bo’lib ko’rinadigan oq rangli yorug’lik nurlarini uch qirrali shisha prizma orqali o’tkazilsa, prizma orqasiga qo’yilgan ekranda xilma-xil tusga ega bo’lgan bir qancha qismdan iborat rangdor yo’l spektor paydo bo’ladi.


14-rasm. 1-Golvanametr 2. Fotoelement 3. Filtr nasadka

Yoritilganlik ya’ni yorug’lik darajasi son jihatdan yuza birligiga tushayotgan yorug’lik oqimiga tengdir.

Yorug’lik darajasi LYUKS bilan ifodalanadi.
Yorug’lik darajasini aniqlash uchun ob’ektivlik LYUKS metr qo’llaniladi.
Lyuksmetr fotoelement va shkalasi lyukslar hisobida darajalarga bo’lingan milliampermetr(galvanometr) dan tashkil topgan.
Fotoelement yorug’lik energiyasini eletr energiyasiga aylantirib beradigan asbobdir. Fotoelektrik tok kuchi fotoelement katodining yoritish darajasiga to’g’ri proporsional bo’ladi.
Yorug’lik darajasini aniqlashga fotoelementga tushadigan nur fotoelektrik tok paydo qiladi. Bu o’z navbatida galvanometr strelkasini og’diradi.
«Yonuvchi havo va bug’lagnishining o’z-o’zidan alangananishni aniqlash»

1. 
   Havodagi o’z-o’zidan alangalanuvchi suyuqlik bug’larining haroratini aniqlash.
   

O’z-o’zidan alangalanish haroratini aniqlash. Havodagi yonuvchi suyuqlik bug’larining harorati o’lchashdan oldin kolba 3 ni o’z-o’zidan alangalanishining haroratidan bir oz ko’p haroratgacha qizdiriladi. O’rganish uchun kiritilayotgan suyuqlikning havodagi yonuvchi bug’lar konsentratsiyasi miqdorini (1) formuladan hisoblanadi.

Bu erda G suyuqlik miqdori (gr): M-suyuqlik molyar massasi (²mol)
V_k -Kolba xajmi (l) V_{vozd -} yonuvchi suyuqlik bitta molekulasining to’liq yonishi uchun kerak bo’lgan havo xajmi (l)