Mehnat xavfsizligi. Mehnatni muhofaza qilish

MEHNAT XAVFSIZLIGI.

MEHNATNI MUHOFAZA QILISH.

Mehnat kodeksi 1995-yil 27-dekabrda

tasdiqlangan, 1-aprel 1996-yili ishga tushirilgan.

Mehnat muhofazasi qonunu esa, 1993-yil qabul qilingan.

Mehnat kodeksi asosan konstitutsiyada qabul qilingan.

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi Respublika

fuqarolari va fuqaroligi bo’lmagan shaxslarning

mehnatidan foydalanish, Ularning huquq va burchlari ,

ayollar va o’smirlar mehnatining

Davlat muhofazasida ekanligi bayon etilgan.

37-modda: Har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, oqilona mehnat sharoitlarida ishlash va qonunda ko’rsatilgan tartibda ishsizlikdan himoyalanish huquqiga ega. Mehnat davomida sud hukmi bn tayinlangan jazoni o’tash tartibidan yoki qonunda ko’rsatilgan boshqa hollardan (harbiy xizmat chog’ida) tashqari majburiy mehnat taqiqlanadi deyilgan.

38-modda: Brcha yollanib ishlayotgan ishchi fuqarolar dam olish huquqiga ega. Ish vaqti va haq to’lanadigan tatilning vaqti qonun bn belgilanadi.

39-modda: Har kim qariganda mehnat layoqatini yo’qotganda, boquvchisidan mahrum bo’lganda qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy taminot olish huquqiga ega.

MAVZU:Baxtsiz hodisalar:Jarohatlanish, kasbiy kasalliklar va zaharlanishlarning asosiy sabablari

Sanitariya gigiena meyorlari va mehnat intizomining buzilishi- baxtsiz hodisalarni keltirib chiqaradi. Baxtsiz hodisa inson tanasining teri yoki ayrim qismlari, tashqi mehanik kimyoviy issiqlik va elektr tasiri natijasida shikastlansa, buni baxtsi hodisa deb hisoblaymiz.

KASB KASALLIKLARI

RUHIY FIZIOLOGIK SABABLAR

TEHNIK SABABLAR

GIGIENIK SABABLAAR

TASHKILIY SABABLAR

Jarohatlanish grekcha ,,Travma” deb, odam organizmiga ishlab chiqarish omillarining xaufli tasiri natijasida yani baxtsiz hodisa tufayli organizm to’qimalarining jarohatlanishi va ishlash faoliyatining buzilishiga aytiladi.

JAROHATLANISHLAR

Kimyoviy

PSIXOLOGIK

TERMIK

Jarohatlanish natijasida odam ish holatini vaqtincha yoki doimiy yo’qotishi mumkin. Ishlab chiqarishdagi kasallanishlar: Kasbiy va Umumiy kasallanishlar. Ular natijasida vaqtincha yoki umuman ish qobiliyatini yo’qotishi (nogiron) mumkin.

Kasb kasalligi: Ayrim hollarda kasbiy zaharlanish deyiladi. U kelib chiqishi bo’yicha Fizikaviy omillar, Chang, kimyoviy moddalar va biologik omillarning inson organizmiga tasiri natijasida sodir bo’ladi.

MAVZU: INSON ORGANIZMIGA CHANGLARNING TASIRI

Mikroskopik

Mikroskopik

Mikroskopik

Ultramikroskopik

Ultramikroskopik

Ultramikroskopik

Ko’zga

Ko’zga

Ko’zga

Ko’zga

CHANGLAR

Changlar kelib chiqishi bo’yicha 2 turli bo’ladi: tabiiy changlar va suniy changlar. Tabiiy changlar inson tasirisiz paydo bo’ladi. Suniy changlar esa, ishlab chiqarish korxonalari va qurilishda insonning bevosita tasiri natijasida paydo bo’ladi.

Changlar dispers tarkibi bo’yicha

10 ml mikro dan katta changlar.

10 ml mikrodan 0,25 ml mikrogacha bo’lgan changlar

0,25 ml mikrodan kichik bo’lgan changlar (ultramikroskopik changlar)

Nafas olganda havo bn nafas olish asosan nafas organlarining zararlanishi, bronxit, pnevmaniya yoki umumiy zaharlanish, allergiya, rivojlanishi, vujudga kelishi va changning o’pka yo’liga kelishi: pnevmaniya, sil, o’pka rakining kelib chiqishiga sharoit yaratishi mumkin.

MAVZU: Aholini tabiy is gazidan zaharlanishining oldini olish.

CO Xonadonimizda foydalaniladigan metanning to’liq yonmasligi natijasida hosil bo’ladi. Is gazi inson organizmining nafas yo’llari orqali azolarga tasir qiladi. Markaziy asab sistemasini zaharlaydi.

Ushbu gaz kislorodga nisbatan 300 marotaba tez va ko’proq gemoglabinga birikish hususiyatiga ega, shuning uchun juda mahkam birikma- karboksigemoglabin hosil qiladi. Oqibatda gemoglabinning to’qimalarga kislorod tashish hususiyati juda pasayib, gipoksiyaga, og’ir zaharlanganda anoksiyaga olib kelishi mumkin.

Zaharlangan kishini zudlik bn toza havoga chiqarish zarur, nafas olishi to’xtab qolganda suniy nafas berish lozim. Badanni ishqalash, oyoqlarga garelka qo’yish,qisqa vaqt naushatil spirti bug’larinin hidlatish zarur