Mektepke shekem tálim konsepsiyası

Mektepke shekem tálim konsepsiyası
Respublikada tálim-tárbiya sistemasın tupten reformalaw jumısları jedel pát menen alıp barılmaqta. Usig’an baylanıslı qabıl etilgen huqıqıy -normativ hújjetler mánisin tereń ańlap jetiw menen baylanıslı iskerlik túrleri muwapıqlastırıldı. Úzliksiz tálimdiń barlıq basqıshları qatarında mektepke shekem tálimdiń milliy modelin sáwlelendiriwshi Mektepke shekem tálim konsepsiyası islep shıǵıldı.
• Mektepke shekem tálim konsepsiyası - bul Mektepke shekem tálim sistemasın rawajlanıwı jáne onıń tálim sistemasındaǵı ústinligin támiyinleytuǵın Konseptual Qaǵıyda bolıp tabıladı.
• Mektepke shekem tálim konsepsiyası - Mektepke shekem tálimdiń xalıq aralıq ulgilerge uyqas zamanagóy jańalanıw principlerı hám modellerin yorituvchi huqıqıy -normativ hújjet bolıp tabıladı.
• Mektepke shekem tálim konsepsiyası - Mektepke shekem tálimdi 2008-2020 jıllarǵa mólsherlengen rawajlanıwlashuv strategiyasın belgilep beretuǵın teoriyalıq tıykar bolıp tabıladı.
Mektepke shekem tálim konsepsiyasınıń huqıqıy -teoriyalıq tiykarın Ózbekstan Respublikası Konstitusiyası, “Tálim tuwrısında”gi Nızam, “Kadrlar tayarlaw milliy programması” hám bilimlendiriw tarawı boyınsha qabıl etilgen normativ hújjetlerde ilgeri surilgan aldıńǵı ilimiy ideyalar quraydı.
Mektepke shekem tálim konsepsiyası teoriyalıq tárepten tómendegi ústin turatuǵın principlerge:
• Bala shaxsına jóneltirilgen tálim;
• Sheriklik pedagogikası tiykarları ;
• Social -pedagogikalıq jantasıw ;
• Psixologiyalıq jantasıw ;
• Qayta qáliplestiriwshi tálim texnologiyası ;
• Tupten ózgertirilgen oqıtıw sistemasına tayanadi.
I. Mektepke shekem tálim processinde balaǵa tálim-tárbiya beriwde shaxsqa jóneltirilgen tálim modeli ústin turatuǵın esaplanadi.
Shaxsqa sanalı túrde jaqınlawninin’ maqseti rawajlandırıw, onı berilgen standart hám basım astında “ózgertiw emes”, bálki onı qanday bolsa, sonday qabıllaw ushın sharayat jaratıwdı gózleydi.
Bul principte - pedagog iskerliginiń quralı retinde emes, bálki onıń jeke nátiyjeni ámelde qollanıw etiw quralı retinde kórinetuǵın boladı.
II. Pedagogikalıq islesiwdin’ tiykarǵı jaǵdayları - tálimge tárbiyashi hám balanıń óz-ara dóretiwshilik sherikligi retinde munasábette bolıwı principinde: májbúrlemesten oqıtıw paydalanıw paydalanıwı (tayansh signallar ), óz - ózin analiz qılıw, gruppanıń intelektual fonı ; tárbiyashi hám ata-analar sherikligi, shaxsqa jóneltirilgen tálimdi óz ishine aladı.
Tálim arqalı insan hám puqaranıń zamanagóy jámiyetke rawajlanıwlashuvi hám hár tárepleme kirisiwuvi (ıylewib ketiwi), zamanagóy bilmlar dárejesi, shaxstıń milliy hám dúnyalıq mádeniyatı integraciyası máseleleri ámelge asıriladı.
Bul principtiń tiykarǵı táreplerinen biri sheriklik pedagogikası úlkenlerdiń (tárbiyashi, ata-ana hám balalar ) aldına tálim-tárbiya processinde baylanısiniń altruistik (óziniń jeke qızıǵıwshılıqların emes, bálki basqalar mápi ushın háreket etiwi) usılın qóllaw zárúriyligin qóyadı.
Bul tárep - pedagog balanıń ústinen húkimranlıq etiwden, onı baqlaw, zorlıqshılıq, kúsh isletiwden waz keship, tárbiyalaniwshine onıń qálewine kóre erkin tańlaw huqıqın beredi.
Bunda :
• Úlkenlerdiń sezim-jeke baylanısin qáliplestiriw;
• Bala hám pedagog ortasındaǵı sezim jeke munasábetlerin rawajlandırıw ;
• Munasábetler sistemasınıń óz-ara húrmet tárzde qáliplestiriwge itibar qaratıladı.
Tupten ózgertirilgen oqıtıw principi. Bala hám pedagogtıń sherikliktegi tupten ózgertirilgen (kórgizbeli – rawajlandriwshi) pedagog hám bala shaxsın ǵárezsiz tárbiyalawǵa jóneltirilgen iskerligi, qaysıjeke mazmunın turmıslıq boslıqta qımbatlı áhmiyetke iye bolǵan, pedagog hám balanıń universallastırılgan sisteması.
Tupten oqıtıw tómendegi jantasıwlardı názerde tutadı :
- Social pedagogikalıq jantasıw ;
- Gnoseologik (biliw iskerligi) jantasıw oqıtıw procesi mánisin ańǵarıw processinden alıp shıǵadı hám júzege kelgen ańǵarıw iskerligin modifikatsiyalaydı ( variatsiyalaydi)
- Psixologiyalıq jantasıw - insannıń rawajlanıwı hám bilimlerdi ózlestiriwi psixologiyalıq teoriyalıq bilimlerdi júzege alıp shıǵadı.
- Intellektual iskerlik jantasıwı : (P. Ya. Galnerin, N. F. Talo'zin) - rawajlantıratuǵın iskerlikti ámelge asıradı ;
- Akmeologik jantasıw - (grekshe sózden alınǵan bolıp, joqarı noqat, rawajlanıw, jaqsı payıt hám oqıw degen mánisti ańlatadı )
Onıń túp mánisi - oqıtıw shaxstıń turmıslıq dúnyasına, pedagog hám balanıń ámeldegi turmıslıq mazmunın ózgertiredi, ayriqshalıq tákirarlanmaslik sıyaqlı ámeliy wazıypalardı atqaradı. Ilmni úyretiwge ótiw - bul insan oylawı ushın obiektiv bolǵan álemdi ańǵarıw bolıp tabıladı.