Men ushbu mavzuni tanladim, chunki u menga qiziq va dolzarb. Keyin nima uchun bunday tanlov qilganimni tushuntirishga harakat qilaman va ushbu mavzu bo'yicha ba'zi tarixiy ma'lumotlarni taqdim etaman

1.O‘QUV jarayoniga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini o’rni Axborotni qayta ishlash qobiliyati juda muhim narsadir. Shu munosabat bilan men ushbu mavzuni o'qituvchiga ushbu maqsadga erishishda yordam beradigan AKT imkoniyatlari nuqtai nazaridan ko'rib chiqmoqchiman.
AKTdan foydalangan holda darsga tayyorgarlik ko'rayotganda o'qituvchi bu DARS ekanligini unutmasligi kerak va shuning uchun uning maqsadlaridan kelib chiqib dars rejasini tuzadi va O‘QUV materialini tanlashda u asosiy didaktik printsiplarga rioya qilishi kerak: tizimli va izchil, kirish, differentsial yondashuv, ilmiy va boshqalar. Bundan tashqari, kompyuter o'qituvchini almashtirmaydi, balki uni faqat to'ldiradi.
Maktab talabalarining O‘QUV jarayonida AKTdan foydalanish O‘QUV jarayonining umumiy darajasini oshiradi, talabalarning bilim faolligini oshiradi. Buning uchun o'qituvchi bir qator ko'nikmalarni o'zlashtirishi kerak.
Ularning asosiylari:

• 
  Texnik, ya'ni standart dasturlardan foydalangan holda kompyuterda ishlash uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar;
  
• 
  Uslubiy, ya'ni. talabalarni barkamol o'rganish uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar;
  
• 
  Texnologik, ya'ni turli darslarda axborot o'qitish vositalaridan vakolatli foydalanish uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar.
  

Darslarda AKTdan foydalanish talabalarga atrofdagi olamning axborot oqimini yo'naltirishga, ma'lumot bilan ishlashning amaliy usullarini o'zlashtirishga, zamonaviy texnik vositalardan foydalangan holda ma'lumot almashish imkoniyatini yaratishga yordam beradi.
Yangilik quyidagilarga bog'liq: Birinchidan, axborot jamiyatida yangi fikrlash tarzini shakllantirish eng muhim ijtimoiy vazifaga aylandi.
Ikkinchidan, kompyuterlardan kundalik hayotda foydalanish insonning umumiy madaniyatining tarkibiy qismiga aylanib bormoqda. Talabalarda kompyuterlarga qiziqish kuchayib, fanlarni o'rganishga bo'lgan qiziqishni kuchaytirmoqda. Uchinchidan, ixtisoslashtirilgan tayyorgarlikni joriy etish maxsus fanlarni chuqur o'rganishni o'z ichiga oladi. Shu bilan birga, ta'lim jarayonini modernizatsiya qilish vositasi sifatida AKTning roli muttasil o'sib bormoqda.
Bugungi kunda ta'lim muassasalarining muvaffaqiyati zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga (AKT) ega bo'lgan mustaqil ijodiy faoliyatga qodir bo'lgan shaxsiy fazilatlarni shakllantirish darajasi bilan baholanmoqda. Bu bir necha omillarga bog'liq:
Birinchidan, kundalik hayotda zarur bo'lgan axborot tizimlari va telekommunikatsiya tarmoqlari bilan qanday ishlashni biladigan, axborot madaniyatiga ega bo'lgan kishi nafaqat faoliyatning yangi vositalarini, balki yangi dunyoqarashni ham egallaydi.
Ikkinchidan, ijodiy faoliyat tajribasiga ega bo'lgan holda, u standart, yaxshi ishlab chiqilgan usullardan foydalanadigan odamlarga nisbatan qulayroq mavqega ega.
Uchinchidan, u intellektual darajasini oshirish, ilg'or texnologiyalarni ishlab chiqish va amalga oshirish, har qanday ta'lim yo'nalishida o'zini rivojlantirishga qodir.
Faqat yuqori ijodiy salohiyatga ega va axborot madaniyati darajasi yuqori bo'lgan shaxslardan iborat jamiyatgina o'zlarini munosib yashash sharoitlari bilan ta'minlay oladilar.
Ta'lim samaradorligini oshirish yangi ta'lim shakllarini yaratmasdan turib amalga oshirib bo'lmaydi. Hozirgi kunda o'qituvchi avvalgidek ishlay olmaydi. U talabalarga axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishni va mustaqil ravishda ma'lumot olishga o'rgatishi kerak. Talabalar bilan ishlashimning asosiy
yo'nalishlaridan biri bu O‘QUV jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish. Mustaqil ish eng yuqori darajadagi faoliyatni o'z ichiga oladi. Buning uchun O‘QUV faoliyatini talabalarda qiziqish, natijadan qoniqish, shu bilan birga mohiyatan mustaqil ravishda tashkil qilish kerak.
Maqsadlaringizga erishish uchun quyidagilar zarur:

• 
  Talabalarning axborot bilan ishlash ko'nikmalarini shakllantirish;
  
• 
  Aloqa ko'nikmalarini rivojlantirish;
  
• 
  "Axborot jamiyati" shaxsini tarbiyalash
  
• 
  Tadqiqot ko'nikmalarini shakllantirish, maqbul qarorlarni qabul qilish qobiliyati.
  

Shaxsiy kompyuter - bu nafaqat zamonaviy yuqori texnologiyalarning asari, balki dunyo axborotiga eshik ochgan eshikdir. Ta'limdagi kompyuter - bu o'qituvchi va talabani ijodiy va innovatsion bo'lishiga yordam beradigan va o'qishning yangi shakllariga o'tishga imkon beradigan qurilma.
Axborot va kompyuter texnologiyalaridan foydalanish o'qituvchilarga o'z fanlarini o'qitishda yangi imkoniyatlar ochadi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda har qanday fanni o'rganish darsning elementlarini yaratishda aks ettirish va ishtirok etish imkoniyatini yaratadi, bu esa talabalarning fanga qiziqishini rivojlantirishga yordam beradi. Multimediya taqdimotlari, on-layn testlar va dasturiy mahsulotlar bilan birga olib boriladigan klassik va integratsiyalashgan darslar talabalarga bilimlarini chuqurlashtirishga, O‘QUV samaradorligini oshirishga, talabalarning intellektual saviyasini oshirishga, o'z-o'zini o'rganish ko'nikmalarini shakllantirishga, o'zini o'zi tashkil etishga va amaliy muammolarni hal qilishga yordam beradi.
Kompyuter texnologiyalari o'qituvchilar uchun ko'rgazmali materiallar yaratish uchun yangi imkoniyatlarni ochdi: video, slayd, slayd filmlari. Ma'lumki, bunday O‘QUV qo'llanmalari ko'p jihatdan talabalarga O‘QUV materialini tushunishni va eslashni osonlashtiradi, o'rganilayotgan hodisalarga qiziqishini uyg'otadi. Axborotni anglash materialni o'zlashtirishda muhim bosqichdir, tushunchalarni to'g'ri shakllantirish va ularning mohiyatini anglash unga bog'liqdir. Shu munosabat bilan grafik imkoniyatlari vizual-figurali, grafik ma'lumotlarni belgilar-simvol bilan kombinatsiyalashni ta'minlaydigan kompyuterning ahamiyati ortib bormoqda.
Yangi materialni tushuntirish va amaliy ishlarni amalga oshirishda siz kompyuter, Excel, Pain, Adobe Photoshop, Word, PowerPoint dasturlaridan foydalanishingiz mumkin. Ular bilan ishlash hatto yangi boshlanuvchilarni kompyuterni o'zlashtirishga qodir.
O'qituvchi o'z fanida maxsus test qobig'idan foydalangan holda bilimlarni sinovdan o'tkazish orqali talabalar uchun qiziq bo'lgan elektron shaklda, shu bilan birga ularni tekshirish uchun vaqtini tejashga qodir bo'ladi, chunki bunday dasturlarning mahoratli konfiguratsiyasi sizga buni avtomatik ravishda bajarishga imkon beradi. Kompyuter yordamida talabalar bilimini sinab ko'rish bajarilgan ishlarni umumlashtirish jarayonini sezilarli darajada tezlashtiradi va ularni baholashda xatolar sonini kamaytiradi.
Afsuski, bugungi kunda bizda AKTdan foydalanishda bir qator cheklovlar mavjud.

1. 
   AKTdan foydalanish sohasida o'qituvchilarning vakolatlari yo'qligi
   
2. 
   Ma'lumot uzatish tizimi mukammal emas
   

Bugungi kunda butun dunyoda keng rivojlanayotgan axborot- kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) Ta'lim jarayoniga yangi axborot texnologiyalarini joriy etish zarurati shubhasiz. Zamonaviy jamiyat axborot manbaini global axborot tarmog'ining ishlashi sharoitida ommaviy mahsulot sifatida faol foydalanish jarayonini tavsiflaydi, bu esa uzatilayotgan ma'lumotlarning hajmi va tezligiga hech qanday cheklovlarsiz ma'lumot olish imkonini beradi. AKT paydo bo'lishi va keng qo'llanilishi ularni aloqa va ta'lim vositasi sifatida ishlatishga imkon beradi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari ta'lim sohasida, O‘QUV faoliyati va talabalar ijodida tubdan yangi imkoniyatlarni ochib beradi. Sinfda AKTdan foydalanganda, o'qishga bo'lgan qiziqish kuchayadi va talabalarning kognitiv qiziqishi rag'batlantiriladi, mustaqil ish samaradorligi oshadi. Birinchi marta AKT bo'yicha o'qitish insonning keyingi kasbiy faoliyatida asosiy vositaga aylanganda bunday vaziyat yuzaga keladi. Loyihaviy vazifalarni ishlab chiqish jarayonida tadqiqot qobiliyatlari va talabalarning ilmiy-tadqiqot faoliyatiga qiziqishlarini rivojlantirish mumkin
Axborot-kommunikatsiyatexnologiyalari (AKT) Sinfdaaxborot-kommunikatsiyatexnologiyalaridanfoydalanishninghamijobiy, hamsalbiytomonlaribor.
1-misol. Maktabdagi darslarda eng ko'p ishlatiladigan manba taqdimotdir. Ammo, dars mavzusida yaxshi taqdimot yaratilsa ham (yaxshi slaydlar, sifatli rasmlar, slaydlar matnga ortiqcha yuklanmagan bo'lsa, slaydda ortiqcha narsa yo'q, barcha ma'lumotlar aniq va rang- barang), hatto bunday yaxshi taqdimotlarda ham muammolar mavjud. Mana, ba'zi:
1. Taqdimotni aniq ko'rinadigan qilish uchun qora rangdan foydalaning. Va etti darsning barchasi, talabalar va o'qituvchi kunduzgi yorug'liksiz sun'iy yorug'likda bo'lishga majbur.

2. 
   Slaydda ma'lumotni o'qish, zerikarli ko'rish. Va agar bir nechta taqdimotlar bo'lsa, unda ko'zlaringiz zo'riqishdan charchaydi. Tibbiy nuqtai nazardan, bu asossiz.
   
3. 
   Ba'zan, agar sinfda tartib-intizom bilan bog'liq muammolar bo'lsa, o'qituvchi yangi O‘QUV materialini tushuntirmaydi, lekin talabalarni slayddan ma'lumotlarni qayta yozishga majbur qiladi.
   
4. 
   Slayddan barcha ma'lumotlarni nusxalashda talabalar ko'pincha o'qituvchining tushuntirishlarini tinglashadi.
   

Talabalar tomonidan Internet resurslaridan foydalanish bilan bog'liq 2-misol. Talaba oldiga Internetda ma'lumot qidirish bilan bog'liq insho, hisobot yoki boshqa turdagi ishlarni tayyorlash vazifasi beriladi. Kerakli narsani topgandan so'ng, talaba tushunishi, tahlil qilishi, qiziqarli va haqiqatan ham kerakli ma'lumotlarni tanlab, xabarning o'z versiyasini tuzishi kerak. Ammo, qoida tariqasida, bunday bo'lmaydi. Talab kerakli ma'lumotlarni topishga ko'p vaqt sarflagan holda, topilgan materialni qayta ishlash zarur deb hisoblamaydi.
Masalan, talaba darsda turli xil O‘QUV dasturiy mahsulotlaridan (nazorat qilish, o'qitish, namoyish qilish, o'qitish) foydalangan holda, vazifalarni bajaradi va matn va grafik muharrirni qo'llaydi, hisoblarni bajaradi va elektron jadvalda diagrammalar tuzadi, ma'lumotlar bazasida ma'lumotlar bilan ishlaydi, elektron darsliklarni o'qiydi deylik. va foyda. Keyin bu talaba darsda o'z tezligida mukammal ishlaydi va o'qituvchi individual va differentsial o'qitishni tanlaydi. Hammasi yaxshi, agar hisobga olmasangiz, har bir talaba har bir darsni kompyuterda ishlashga majbur qiladi va bu uning sog'lig'i uchun juda yomon.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda darslarni ishlab chiqishga sarflangan sa'y-harakatlar, agar IT-dan foydalanish metodologik jihatdan asosli va samarali bo'lsa, qoplanadi. Bundan tashqari, agar o'qituvchi muntazam ravishda materialni elektron shaklda tayyorlasa, ma'lum vaqtdan keyin keng ma'lumotlar bazasi to'planadi.
Ammo maktab kursining turli fanlarini o'qitishda axborot- kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish etarli texnik bazaga, tegishli dasturiy ta'minot va Internetga ulanmasdan va o'qituvchining o'zi etarli darajada kompyuter ko'nikmalarisiz mumkin emas.
O'qituvchilarimiz O‘QUV jarayonida kompyuterlardan ko'proq foydalana boshladilar. Bugungi kunda ommaviy axborot vositalari tobora ommalashib bormoqda. O'qituvchilar darslarning metodologiyasini takomillashtirish uchun asta-sekin kompyuterlarning afzalliklarini baholaydilar.
Shunday qilib, kompyuterdan foydalanish darsda maqbul ish sharoitlarini yaratish uchun kuchli vositadir, ammo u maqsadga muvofiq va uslubiy jihatdan asoslanishi kerak. Axborot texnologiyalaridan faqat ushbu foydalanish shubhasiz pedagogik samara beradigan holatlarda foydalanilishi kerak va hech qanday holatda kompyuterdan foydalanish vaqtni obro'ga aylantirmaydi yoki uni zamonaviy sevimli mashg'ulotga aylantirmaydi.

1. 
   Talabalar ta'limi sifatini yaxshilash uchun AKT afzalliklaridan maksimal darajada foydalanish.
   
2. 
   O'z-o'zini o'qitish, o'qituvchilarning kasaba uyushmalarida va seminarlarda, mahorat darslarida qatnashish orqali malaka oshirish
   
3. 
   An'anaviy darsning turli bosqichlariga axborot texnologiyalarini joriy etish
   
4. 
   O'zingizning dasturiy ta'minotingiz va raqamli ta'lim resurslaringizni ishlab chiqing va foydalaning, media kutubxonasini yarating va undan foydalaning.
   

Agar biz ta'limning rivojlanishidagi birinchi inqilobiy bosqichlarni qo'ysak, unda biz o'xshashliklarni chizishimiz va qanday qiyinchiliklar mumkinligini taxmin qilishimiz mumkin. Talabalar ma'lum bir mavzuni yoki mavzuni o'rganish usulini tanlashda eng keng imkoniyatlarga ega bo'lishadi, ammo yaqin atrofda o'qituvchi yo'q. Va bu erda taxmin qilinadigan salbiy oqibatlar yuzaga keladi: talabalarning passivligi, aloqa ko'nikmalarining past darajasi, mustaqillik yo'qligi, o'qituvchi materialni tushunishda adashtirish. Shuning uchun ushbu muammoni hal qilish uchun ishning yangi shakllarini izlash kerak. Bu ijodiy jamoaviy loyihani yaratish bo'lishi mumkin, uning bahosi kelishib olinadi (shaxsan yoki deyarli) va har bir loyiha ishtirokchisi baholanishi kerak.
Yana bir muammo shundaki, talabaning turli vaziyatlarda o'qish vaqtini tanlayotganda, vaqtning etishmasligi orasida keraksiz massadan foydali va kerakli ma'lumotlarni tanlashi kerak bo'lgan vaziyatlarda O‘QUV natijalari uchun javobgarligini oshirish. Aynan shu erda o'qituvchilar talabalarga ularning individual qobiliyatlari va imkoniyatlarini hisobga olgan holda O‘QUV faoliyatini to'g'ri tashkil etishga yordam berishlari kerak.
Zamonaviy O‘QUV jarayonida AKTdan foydalanishning dolzarbligi.
O'tgan asrning oxirida paydo bo'lgan XXI asr "axborot asri" deb nomlana boshladi, chunki XX asrda jamiyat rivojida, iqtisodiyot, fan, texnika va madaniyat taraqqiyotida axborotning o'rni muttasil o'sib bordi. Biroq, 21-asr nafaqat "axborot asri", balki "global axborot jamiyatining asri" deb nomlanadi. Bunday jamiyatda ta'lim, bilim, axborot va aloqa inson shaxsining rivojlanishi va farovonligining asosini tashkil qiladi. Ijtimoiy va kasbiy o'zgarishlarga yaxshiroq moslashish uchun, bugungi kunda tobora ko'proq fuqarolar har qanday ramziy tizimlar (obrazli, tovushli, matnli) ma'lumotlarini tanqidiy tahlil qilish ko'nikmalariga ega bo'lishlari kerak.
Shu munosabat bilan o'qituvchilar oldida yangi vazifa turibdi: zamonaviy axborot sharoitida yangi avlodni hayotga tayyorlash, turli xil ma'lumotlarni idrok etish, uni tushunishga o'rgatish, psixikaga ta'sirining oqibatlarini anglash, texnik vositalardan foydalangan holda og'zaki bo'lmagan aloqa usullariga asoslangan aloqa usullarini o'zlashtirish.
O‘QUV jarayoniga yangi axborot texnologiyalarining joriy etilishi ta'limning an'anaviy qarashlarini o'zgartirmoqda. Zamonaviy IT-ning asosiy printsiplari quyidagilardan iborat:

• 
  Kompyuter bilan ishlashning interfaol (dialogik) rejimi;
  
• 
  Boshqa dasturiy mahsulotlar bilan integratsiya (o'zaro bog'liqlik);
  

Dastlabki ma'lumotni va maqsadlarni o'zgartirish jarayonining moslashuvchanligi.
Multimediya O‘QUV qo'llanmalarini ishlab chiqish zamonaviy ta'lim tizimini rivojlantirish va O‘QUV jarayoniga yangi axborot texnologiyalarini keng joriy etish sharoitida dolzarb vazifaga aylandi.
Alohida ta'lim ehtiyojlari bo'lgan bolalarni o'qitishda AKT texnologiyalarining dolzarbligi
Bir paytlar Gorkiy shunday degan edi: "Madaniyat bu fan va san'at, tsivilizatsiya - bu texnologiya va iqtisodiyot". Axborot uzatish orqali ta'lim berish, ta'lim predmeti tomonidan uni tushunish va o'zlashtirishga erishish madaniyatni uzatish va tsivilizatsiya rivojlanishining asosiy usullaridan biridir.
Axborot madaniyati aloqa madaniyati bilan chambarchas bog'liqdir - aloqa madaniyati, so'zning keng ma'nosidagi muloqot:
52
xalqlar, shaxsning shaxs, odam va kompyuter bilan suhbati, ichki dialog, talaba va yozuvchining, aktyor va tomoshabinning aqliy muloqoti, o'qigan va o'qimishli. Axborot madaniyati, birinchi navbatda, o'qituvchi va talabadan yangi bilim va ko'nikmalarni, fikrlashning o'ziga xos uslubini talab qiladi, ularga o'zgarishga zarur ijtimoiy moslashishni ta'minlaydi va axborot jamiyatida munosib o'rinni kafolatlaydi va quyidagi funktsiyalarni bajaradi:
Tartibga soluvchi, chunki u barcha faoliyat, shu jumladan ma'lumotlarga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadi;
Kognitiv, chunki fanning tadqiqot faoliyati va uni o'qitish bilan bevosita bog'liq;
Kommunikativ, chunki axborot madaniyati odamlar o'rtasidagi munosabatlarning ajralmas qismi hisoblanadi;
Axborot madaniyati inson madaniyatini rivojlantirishda, insoniyat tomonidan to'plangan barcha boyliklarni o'zlashtirishda, uning xulq- atvorini shakllantirishda faol ishtirok etganligi sababli, ta'lim.
O‘QUV jarayonida AKTdan foydalanish O‘QUV motivatsiyasini oshirish usullaridan biridir. AKT nafaqat talabaning, balki o'qituvchining ham ijodiy shaxsiyatini rivojlantirishga hissa qo'shadi. AKT insonning asosiy ehtiyojlarini - aloqa, ta'lim, o'zini o'zi anglashga yordam beradi. O‘QUV jarayoniga AKTni joriy etish darslarni o'tkazish samaradorligini oshirish, o'qituvchilarni odatdagi ishlardan ozod qilish, material taqdimotining jozibadorligini oshirish, vazifalarning turlarini farqlash va fikrlar shakllarini diversifikatsiya qilish uchun mo'ljallangan.
AKTdan foydalanish materialni vizualizatsiya qilish, uni "jonlantirish", vizual sayohat qilish, boshqa yo'llar bilan namoyish etilishi mumkin bo'lmagan hodisalarni vizualizatsiya qilish bilan bog'liq didaktik imkoniyatlarni ochadi va sizga nazorat va o'qitish tartibini birlashtirishga imkon beradi.
"Didaktikaning oltin qoidasi - bu vizualizatsiya" (Yan Kamenskiy). Multimedia tizimlari didaktik materiallar taqdimotini iloji boricha qulay va intuitiv qilishga imkon beradi, bu esa o'rganishga bo'lgan qiziqishni rag'batlantiradi va bilimlardagi bo'shliqlarni yo'q qiladi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari maktab-internatining O‘QUV jarayonida o'qituvchidan foydalanishning asosiy yo'nalishlari:

1. 
   Elektron ommaviy axborot vositalarida taqdim etilgan O‘QUV materiallarini o'rganish va tahlil qilish. Ushbu materialni talabalarning individual qobiliyatlarini hisobga olgan holda muhim bloklarga tanlash va tuzish.
   
2. 
   Talabalarni O‘QUV materialini o'zlashtirishga undash usullarini o'ylash.
   
3. 
   Talabalarga kompyuter ko'nikmalarini o'zlashtirishda yordam berish, kompyuterning aloqa shakliga munosabati bilan bog'liq muayyan qiyinchiliklarni, ma'lumotlarning xususiyatlarini kuzatish.
   
4. 
   Nazorat topshiriqlarini, baholash mezonlarini, xatolarni tahlil qilish usullarini ishlab chiqish. Notepad dasturida testlarni ishlab chiqish.
   
5. 
   Talabalarning shaxsiy, tarbiyaviy, kommunikativ muammolarini hal qilishga yordam beradigan O‘QUV kursini o'rganish paytida maslahatlarni tashkil etish.
   
6. 
   Guruh va umuman har bir talabaning yutuqlari dinamikasini kuzatish va belgilash.
   

Shaxsiy mashg'ulotlarda barcha talabalarning noyob ehtiyojlari, ayniqsa ta'lim qiyinchiliklari yoki jismoniy etishmovchiligi bo'lganlar hisobga olinadi. Talabalarda o'qishga nisbatan mas'uliyatli munosabat va bilim va ko'nikmalarni egallash uchun texnologiyalardan foydalanish istagi paydo bo'lishi kerak. Shu sababli, maktab har bir talabaning ehtiyojlariga moslashtirilishi mumkin bo'lgan texnologiyalarni taqdim qilishi kerak.