“Менежмент” фани мавзу: Ташкилотда инсон ресурсларини бошқаришга мотивация назарияси Икки турдаги инсонлар

“Менежмент” фани
МАВЗУ: Ташкилотда инсон ресурсларини бошқаришга мотивация назарияси
Икки турдаги инсонлар
Мақсадли инсонлар
(Тартибли инсонлар)
Мақсади йўқ инсонлар
(Тартибсиз инсонлар)
Қайси бир турдаги инсонларга Мотивация керак.
Мотив (сабаб - французча motif - ундаш маъносини билдиради) - шахсни, ижтимоий
гуруҳни, муайян эҳтиёжларни қондириш истаги билан боғланган кишиларнинг бирлигини
фаолликка ва меҳнат қилишига ундашдир.
Мотивация (сабабни асослаш) - реал меҳнат хулқ-атворини тушунтириш, асослаб бериш
учун сабаблар (мулоҳазалар) танлашга қаратилган оғзаки хатти-ҳаракатдир.
Мотивациянинг классик назарияси – меҳнат фаоллигининг ягона рағбати пуллар деб ҳисоблайдиган назария.
Мотивациялашнинг асосий мақсади:

• Ҳаракат қилишга ундаш.

2. Фаолиятни йўналтириш;
3. Хатти-ҳаракатни назорат қилиш ва қўллаб-қувватлаш.
Мотив бевосита рағбат билан боғлиқ. Рағбат (лот. stimulus) ҳаракат қилишга ундаш, ундовчи сабаб. Рағбатлантириш – нимагадир қизиқтириш.
«Мотив» тушунчаси «рағбат» тушунчасига қараганда кенгроқ тушунчадир. Рағбат муайян ҳаракатларни амалга оширишда эҳтиёжни қондиришга қодир бўлган неъматлар (буюмлар, бойликлар ва ҳ.к.)ни ўзида намоён этади. Рағбатлар персонални мукофотлаш тизими орқали амалга оширилади.

		рағбатлар
Моддий			Номоддий
Пулли	Пулсиз		Бўш вақт: қўшимча таътил, мослашувчан иш тартиби, қўшимча дам олиш кунлари, таътил вақтини танлаш Ижтимоий-руҳий: меҳнатнинг нуфузлилиги, мансабда ўсиш имконияти, жамоат эътирофи ва фирманинг нуфузи, бошқарувда иштирок этиш. Маънавий: дўстлар ва қариндошлар ҳурмати, мукофотлар (мақтов ёрлиқлари, медаллар ва ҳ.к.). Ижодий: ўзини такомиллаштириш, ўзини амалга ошириш имконияти, малака ошириш
Иш ҳақи Қўшимча ҳақлар Устама ҳақлар Компенсациялар Бонуслар Фойдадан ажратмалар Қўшимча тўловлар режалари Ссудалар Степендия дастурлари Имтиёзли кредитлар	Ижтимоий Меҳнатга лаёқатсизлик бўйича тўловлар дастурлари Тиббий ва бошқа суғурта дастурлари Тиббий хизмат кўрсатиш Пенсия фондига ажратмалар Кредитлар олиш уюшмаси Йўлланмалар Овқатланиш Транспорт харажатларини тўлаш Маслаҳат хизматлари Ташкилотни ва меҳнат шароитларини яхшилаш

Ходимларни мотивлаш уларни фаоллаштиришга хизмат қилади, яъни:
1. Иш жойларида ишчанлик, соғлом муҳит, ижодий, ўзаро ҳурмат ва дўстона муносабатларни вужудга келтириш;
2. Ишчилар қобилияти ва малакасини ошириб бориш;
3. Янгиликларга интилувчан, қобилиятли ва ташаббускор ходимларга ўз ғоя ва мақсадларини амалга оширишлари учун шароит яратиб бериш ва ғамхўрлик кўрсатиш каби вазифалар кириши лозим.

Америка тажрибасида инсон ресурсларини шакллантириш

“FORD MOTORS COMPANY” асосий принциплари қуйдагилардан иборатдир:

• Келажакдан қурқмай, ўтмиш билан яшамаслик зарур.
• Рақобатга эътибор бермаслик керак.
• Умумий фойдани шахсий даромаддан устун кўйиш.
• Ишлаб чиқаришда арзон харид қилиб, қиммат сотиш эмас.

Қуйидаги қоидалар асосида кадрлар билан ишлаш :

• Иш жойида ўқитиш (малака ошириш);
• Юқори минимал иш ҳақи;
• Корхонада узоқ муддат ишлаш билан иш ҳақини ошириш;
• “ким яхши яшаса уша инсон яхши ишлайди” стимули асосида хаёт даражасини ошириш;
• Ижтимоий таъминотни молиялаштириш;
• Кадрлар қўнимсизлигини камайтириш.

Эътиборларингиз учун раҳмат!