Menejment” kafedrasi n. Yo’ldoshev strategik menejment fani bo’yicha ma’ruzalar matni namangan

2.7. Falaba qozonish strategiyasini belgilovchi mezon
Agar strategiya kompaniyaning axvoliga mos bo’lmasa, raqobat ustunligi yaratilmasa, ishni yaxshilashga yaramasa - bunday strategiya g’olibona strategiya deyilmaydi. G’olibona strategiyaning 3 ta belgisi bo’ladi¹³:

1. moslik darajasi mezoni;

   
   

2. raqobat kurashida ustunlik mezoni;

   
   

3. ishning jadalligini oshirish mezoni.

   
   

Moslik darajasi mezoni. Yaxshi strategiya uning imkoniyatlari va intilishlari, ichki va tashqi omillar no’qtai nazaridan kompaniyadagi vaziyatga mos kelmas ekan,u shubxalidir.

Raqobat kurashida ustunlik mezoni. Yaxshi strategiya raqobatda barqaror ustunlikka erishishga olib keladi. Strategiya yordamida raqobat kurashida qanchalik katta ustunlikka erishilsa, strategiya shunchalik kuchli va samarali bo’ladi.
Ishlarning jadalligini oshirish mezoni. Yaxshi strategiya kompaniya ishining intensivligini oshiradi. Ishlarni takomillashtirishning ikkita turi o’ta muxim bo’lib, ular quyidagilar:

1. Daromadlilikning oshishi.

   
   

2. Kompaniyaning o’zoq kelajakdagi faolligi xamda raqobatbardoshligining oshishi.

   
   

2.8. Strategiya yaratishda missiya, maqsadlar, strategiyalar birligi
Kompaniya va boshqaruvchilar strategiyani ishlab chiqish bo’yicha variantlarni turlicha bajaradilar.Kompaniya egasi tomonidan boshqariladigan kichik kompaniyalarda strategiyani ishlab chiqish norasmiy kechadi. Yirik Korxonalar strategiyani xar yili rejalashtirish ishlab chiqishga moyildir. Strategiyani belgilashning tashkiliy jarayonida boshqaruvchilar shaxsan qatnashadilar.
Strategiya ma’naviy jixatdan sog’lom bo’lishi kerak. Kompaniyaning xar bir xarakati axloq‑odob, ma’naviyat doirasida bo’lishi lozim. Kompaniya mulkdorlar, xizmatchilar, xaridorlar, yetkazib beruvchilar va jamiyat oldida burchlidir. Kompaniyaning yetkazib beruvchilar oldidagi burchi bozor munosabatlariga quriladi. Kompaniya bilan yetkazib beruvchi xam sherik xam o’zaro raqibdir. SHuning uchun ular o’rtasidagi munosabatlar aniq belgilab olinishi lozim.
Strategiyani ijtimoiy talablarga moslashtirish quyidagilarni nazarda tutadi:

1. jamiyat manfaatlari va odob meyorlari doirasida ishchanlik ko’rsatish;

   
   

2. ijtimoiy afzalliklar va jamiyat extiyojlariga ijobiy qarab o’z faoliyatini tartibga solish;

   
   

3. tartiblashtiruvchi meyorlar bilan ziddiyatga bormaslik uchun zarur xarakatlarni o’z vaqtida amalga oshirish;

   
   

4. aktsiyadorlar manfaati va jamiyat manfaatlari o’rtasida muvozanatni saqlash;

   
   

5. jamiyatda kompaniyaning fuqarolik pozitsiyasini ta’minlash.

   
   

Tarmoqning jozibadorligi va raqobat darajasi strategiyani belgilashga katta ta’sir ko’rsatadi. Kompaniya strategiyasini shugullanilmagan sohaga asoslab qurish mutlaqo yaramaydi. Strategiya kompaniyaning yaxshi bilgan ishiga asosan qurilishi lozim.

Strategiyada xisobga olinishi va aslida uni belgilovchi birlamchi omillarning oddiy modeli 5-rasmda keltirilgan. Bu omillarning o’zaro ta’siri odatda kompleks xarakterga ega bo’lib, tarmoq va kompaniya uchun alohida farqlanadi.
Odatda, ichki va tashqi vaziyat o’rtasidagi farq aniq bo’lmasa, raqobatli ustunlikka erishilmasa, kompaniyaning faoliyati yaxshilanmagan bo’lsa, strategiyaning o’zi muvaffaqiyat keltirmaydi.