Мева-сабзавотчилик ва узумчилик ва 5410100 Агрокимё ва

унга қарши курашда қўлланиладиган мелиоратив тадбирлар тизими
Тупроқлар шўрланиши ва ботқоқланишини олдини олиш ҳамда унга 
қарши курашда қўлланиладиган мелиоратив тадбирлар тизими. Суғорила-
диган ерларни мелиоратив жиҳатдан тадқиқ қилиш ва баҳолаш (мелиора-
тив минтақалар, кичик минтақалар ва гидромодуль районлар бўйича) 
ҳамда олдини олиш тадбирларининг асосий вазифалари. Суғориладиган 
ерларни мелиоратив назорати ва ердан фойдаланиш коэффициенти.
Сув хўжалик тадбирлари. Ерларнинг қулай мелиоратив ҳолатини 
таъминлаш учун қўланиладиган сув хўжалик тадбирлари. Сувдан режали 
фойдаланиш, сувдан навбатма-навбат фойдаланиш, суғориш тармоқлари-
дан сувнинг фильтрацияга сарфланишини камайтириш, сизот сувларидан 
экинларни суғоришдан фойдаланиш, тежамли суғориш усулларни қўллаш. 
Агромелиоратив тадбирлар. Ерларни текислаш, унинг агротехник ва 
мелиоратив аҳамияти, турлари (капитал жорий, қисман). Ўрмон иҳота 
дарахтлари экиш ва уларнинг мелиоратив аҳамияти (микроиқлимга, 
эрозияга қарши, сизот сувлар режимига таъсири). Ғўза-беда алмашлаб 
экишни ташкил этиш ва унинг мелиоратив аҳамияти. Беданинг мелиоратив 
аҳамияти ва унинг сизот сувлар режимига таъсири. 
Тупроқлар шўрланиши ва ботқоқланишини олдини олиш ҳамда унга 
қарши курашда қўлланиладиган гидротехник тадбирлар. 
 
Шўрланган ерларни ювиш, меъёрлари, усуллари
ва ўтказиш муддатлари 
Шўрланган ерларни ювиш, шўр ювиш самарадорлигига тупроқ, 
гидрогеологик, иқлим ва агротехник шароитларининг таъсири. Шўр ювиш 
муддатлари, усуллари ва ўтказиш техникаси. Шўр ювиш нормалари ва уни 
хисоблаш (зовурли ва зовурсиз шароитлар учун). Шўр доғларни ювиш ва 
ўзлаштириш. 
 
Суғориладиган ерларда зовурлар, уларнинг аҳамияти ва турлари 
Зовурлар уларнинг турлари ва вазифалари. Зовурлардан фойдаланиш 
тарихи, аҳамияти ва самарадорликлари. Очиқ горизонтал зовурлар. 
Зовурларнинг таъсир механизми. Зовурларнинг умумий ва иш чуқурлиги. 
Зовурларни режали жойлаштириш. Зовурлар чуқурлиги ва улар орасидаги 
масофа ва зовур оқимининг модули. Очиқ горизонтал зовурларнинг афзал-
ликлари ва камчиликлари. Очиқ зовурлардан фойдаланиш. 

---

12
Ёпиқ, зовурларнинг тузилиши, сув сингиш жараёни, қувурларни жой-
лаштириш чуқурлиги, нишаблиги, зовурлар орасидаги масофа, кузатиш 
қудуқлари. Зовурлар фаолиятининг ишдан чиқиш сабаблари.
Вертикал зовурлар, уларнинг тузилиши. Зовур қудуқларини жойлаш-
тириш тизими. Зовур сувларидан суғоришда ва шўр ювишда фойдаланиш.