Meyoriy hujjatlardan foydalanish asoslari

---

II BOB. ZAMONAVIY TA’LIM TIZIMINI TASHKIL QILISHDA OʻQUV 
MEYORIY HUJJATLARDAN FOYDALANISH ASOSLARI 
 
2.1.Oʻquv reja oʻquv jarayonini tashkil etish asosi sifatida
 
Ta’lim jarayoni - bu oʻrganish, aloqa, bu jarayonda boshqariladigan idrok, 
ijtimoiy va tarixiy tajribani oʻzlashtirish, koʻpaytirish, shaxsning shakllanishi 
asosida u yoki bu oʻziga xos faoliyatni oʻzlashtirish.
Ta’lim jarayoni samarali boʻlishi uchun, faoliyatni tashkil qilish va faoliyatni 
tashkil qilishda oʻrganish vaqtini ajratish kerak. Ikkinchi komponentni tashkil etish 
oʻqituvchining bevosita vazifasidir. Ta’lim jarayonining samaradorligi har qanday 
bilim va ma’lumotni oʻzlashtirish uchun talaba va oʻqituvchi oʻrtasidagi oʻzaro 
munosabatlar jarayoni qanday qurilishiga bogʻliq boʻladi. Zamonaviy hayotimiz 
dinamikligini hisobga olgan holda aytishimiz mumkinki, bilim, koʻnikma va 
qobiliyatlar ham oʻzgaruvchan hodisalar boʻlib, ular oʻzgarishi mumkin. Shuning 
uchun oʻquv jarayoni axborot makonidagi yangilanishlarni hisobga olgan holda 
qurilishi kerak. Shunday qilib, ta’lim jarayonining mazmuni nafaqat bilim, 
koʻnikma, koʻnikmalarni egallash zarurati, balki shaxsning aqliy jarayonlarini 
rivojlantirish, axloqiy va huquqiy e'tiqod va harakatlarni shakllantirishdir. 
Ta’lim jarayonida oʻquv rejani joriy etishdan maqsad –ilimga chanqoq 
yoshlarning manfaatlarini inobatga olish, ularning oliy ta’lim muassasalaridagi 
mavjud fanlarni chuqur oʻrganishlariga sharoit yaratish, oʻquv jarayonini 
kompetensiyaviy yondashuv asosida tashkil etishdan iborat. 
Ta’lim jarayonining tuzilishi 
Ta’lim tizimli bilim olishning eng muhim va ishonchli usulidir. Ta’limga ikki 
tomonlama aloqa (ta’lim olish va ta’lim berish), shaxsni har tomonlama 
rivojlantirish va boshqa xususiyatlar xosdir. Ta’lim, shuningdek, oʻziga xos 
xususiyatlar ham ega. Ta’lim oʻqituvchi tomonidan boshhariluvchi oʻziga xos 
anglash jarayonidir. Oʻqituvchining yoʻnaltiruvchi sifatidagi roli oʻquvchilarning 
aqliy va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishni ta’minlovchi bilim, koʻnikma va 
malakalarni toʻliq oʻzlashtira olishlarida koʻrinadi.

---

Ta’lim oʻqituvchining oʻquvchilar bilan muloqoti jarayoni ham 
sanaladi. U oʻquvchilarga oʻquv materiali mazmunini tushuntirib beradi, savol va 
topshiriqlar beradi, ularning faoliyatini nazorat qiladi, xato va kamchiliklarini 
aniqlaydi, yoʻl qoʻyilgan xatolarni toʻgʻrilaydi, qanday ishlash lozimligini qayta 
koʻrsatadi. Har qanday ta’lim oʻzida oʻqituvchi va oʻquvchining faoliyati, ya’ni, 
oʻqituvchining oʻrgatish hamda oʻquvchining oʻrganishga yoʻnaltirilgan faoliyati, 
boshqachai aytganda toʻgʻridan toʻgʻri, bevosita va nisbiy munosabat aks etadi.