Meyozning biologik ahamiyati reja


Download 355.51 Kb.
bet3/9
Sana22.09.2023
Hajmi355.51 Kb.
#1685001
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
MEYOZNING BIOLOGIK AHAMIYATI

Metafaza

Keyinchalik xromosomalarning spiralizatsiyasi sodir bo'ladi, ularning sentromeralari ekvator bo'ylab joylashgan.

Mitozga o'xshash jarayonlar sodir bo'ladi.




Anafaza

Birodar xromatidlarni ushlab turuvchi sentromeralar bo'linadi, ularning har biri yangi xromosomaga aylanadi va qarama-qarshi qutblarga o'tadi.

Centromeralar bo'linmaydi. Gomologik xromosomalardan biri, umumiy tsentromera bilan tutashgan ikkita xromatidadan iborat bo'lib, qarama-qarshi qutblarga qarab ketadi.

Xuddi shu narsa mitozdagi kabi, lekin n xromosomalar bilan sodir bo'ladi.

Telofaza

Sitoplazma bo'linadi, ikkita qiz hujayralar hosil bo'ladi, ularning har birida diploid xromosomalar to'plami mavjud. Bo'linish mili yo'qoladi, nukleolalar hosil bo'ladi.

Gomologik xromosomalar uzoq davom etmaydi, turli xil hujayralarga gaploid xromosomalar to'plami bilan kiradi. Sitoplazma har doim ham bo'linmaydi.

Sitoplazma ikkiga bo'lingan. Ikki meiotik bo'linishdan so'ng, xromosomalarning gaploid to'plami bo'lgan 4 ta hujayra hosil bo'ladi.

Mitoz va meyozni taqqoslash jadvali.
Meyoz- Bu jinsiy hujayralar bo'linishining bir turi, unda bitta diploid hujayradan 4 ta gaploid hujayralar hosil bo'ladi. Meyozdan oldingi interfaazada DNKning to'liq bo'lmagan replikatsiyasi (shu tariqa bitta zanjirli Z-DNK mintaqalari qoladi) va giston oqsillari sodir bo'ladi.
Meyoz ikkita bo'linishni o'z ichiga oladi: 1 - kamaytirish (pasayish) va 2 - tenglamali (tenglashtiruvchi).
Kamaytirish bo'limi I faza bilan boshlanadi, bu tubdan farq qiladi mitozning profazasidan. Profaza I bosqichlardan iborat: leptotin, zigoten, pachiten, diplomoten, diakinez.
Leptotin(ingichka iplar) - xromosomalar ikkita xromatidadan iborat, ular kuchsiz spirallangan, ularning soni diploidga teng - 2n4c).
Zigotena(bosqich) birlashtiruvchi iplar) - gomologik xromosomalar bir-biriga tortiladi - konjugat, bivalents hosil qiladi. Bivalents soni gaploid soniga (n4c) teng (ya'ni, har ikki valentda 4 ta xromatid mavjud). Ular bir-biriga fermuar singari bog'lanishadi. Konjugatsiya mexanizmi: zaif spiralizatsiya (ozgina lizinga boy gistonlar), Z-DNKning mavjudligi, ular bir-birini to'ldiruvchi printsipi bilan jalb qilingan, juda takrorlanadigan DNK sekanslari. Gomologik xromosomalarning bunday assotsiatsiyasi meozga xos bo'lgan noyob tuzilish - gomologik xromatid segmentlari o'rtasida yaqin aloqani ta'minlovchi sinaptonemal kompleks tufayli amalga oshiriladi.
Pakuitena(qalin iplarning bosqichi) - spiral burish tufayli xromosomalarning qalinlashishi va qisqarishi sodir bo'ladi. Ikkilamchi xromatidlar tetradasiga o'xshaydi.
Diplotena- gomologik xromosomalar sentromeralar mintaqasidan siqila boshlaydi. Xromosomalar bo'shashganday tuyuladi. Xromosomalar kesib o'tadigan joylar chiasmata deb ataladi. Har bir daftarda m. 2 dan 5 gacha xiyazm. Ushbu bosqichda singil bo'lmagan (otalik va onalik) xromatidlarning gomologik mintaqalari o'rtasida almashinuv sodir bo'ladi - kesib o'tish.
Chiasmatalarni tsentromeradan xromosomalarning oxirigacha ko'chirish jarayoni xiyazma terminalizatsiyasi deb ataladi.
Diakinez(kelishmovchilik bosqichi). Xromatidlar orasidagi aloqa bir yoki ikkala uchida saqlanib turadi. Nukleoli va yadroviy konvert yo'qoladi.
IN metafaza I bivalentslar ekvator bo'ylab joylashgan bo'lib, ular sentromer mintaqasidagi shpindel iplariga biriktirilgan. Gomologik xromosomalar bir-biri bilan xromosomalarning uchlariga o'tgan xiasmatalar bilan bog'langan.
IN anafaza I har ikki valentli gomologik xromosomalar qutblarga siljiydi.

Download 355.51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling