Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

Buxgalteriya hisobi schyotlari va ikki yoqlama yozuv 
 
Schyotlar – buxgalteriya hisobining asosiy elementlaridan biri bo‘lib, 
buxgalteriya hisobi obyektlarini iqtisodiy guruhlash usuli, xo‘jalik muomalasini 
bajarish davomida moddiy vositalar va pul mablag‘lari harakatini, ularning holati 
va hosil bo‘lish manbalarini aks ettirishdir. Buxgalteriya hisobi obyektining har 
bir turi uchun alohida schyot ochiladi, unda mablag‘lar kirimi – debeti va chiqimi 
– krediti aks ettiriladi. Schyotlar bo‘yicha yozuvlar yakunlari oborotlar, debet va 
kredit oborotlari o‘rtasidagi tafovut esa saldo (qoldiq) deb ataladi.
Yangi schyotlar rejasi 9 bo‘limdan tashkil topgan: 
0110-0990 – uzoq muddatli aktivlar schyotlari – 1-bo‘lim, 
1010-2990 – tovar-moddiy zaxiralar schyotlari – 2-bo‘lim, 
3110-3290 – kelgusi davrlar xarajatlari va muddati uzaytirilgan
(joriy) xarajatlar – 3-bo‘lim, 
ХЎЖАЛИК ЖАРАЁНЛАРИ 
Таъминот 
жараёни 
Ишлаб чиқариш 
жараёни 
Сотиш жараёни 

---

360 
4010-4910 – olishga doir joriy schyotlar (debitorlar) – 4-bo‘lim, 
5010-5910 – pul mablag‘lari va boshqa aktivlar – 5-bo‘lim, 
6010-6910 – joriy majburiyatlar (kreditorlar) – 6-bo‘lim, 
7010-7710 – uzoq muddatli majburiyatlar (kreditorlar) – 7-bo‘lim, 
8010-8910 – xususiy kapital – 8-bo‘lim, 
9010-9900 – daromadlar va xarajatlar – 9-bo‘lim. 
Buxgalteriya hisobida ikki yoqlama yozuv deb, xo‘jalik muomalalari 
natijasida vujudga keladigan iqtisodiy hodisalarni schyotlar orqali o‘zaro 
aloqador holda aks ettirish usuliga aytiladi. 
 
 
Buxgalteriya hisobi schyotlarining ifodalanishi 
 
Актив счётлар қуйидагича ифодаланади: 
 
Дебет
Актив счёт
Кредит
Ой бошидаги сальдо 
Маблағларнинг кўпайиши
Маблағларнинг камайиши
Ой охиридаги сальдо 
Актив счётнинг ой охиридаги сальдоси (Соо) қуйидаги формула 
ёрдамида топилади: