Microsoft Word \300\342\362.\355\340\347

Avtopoezdning yonilgi tejamkorligi
Avtomobilniig avtopoezd sostavida ishlashi uning pul birligiga sarflagan yonilgi mikdorini birmuncha oshiradi. Lekin pritseplarning ishlatilishi va dvigatelg’ quvvatidan tularok foydalanish xisobiga yonilgining solishtirma sarfi kamayadi, transport ishini bajarishga sarflangan yonilgi mikdori ancha kamayib, yuk tashish tannarxi arzonlashadi.
Mahlumki, avtotransportda yenilgini tejashning asosiy yo’llaridan biri yonilri sarflashni normalashdir. Ayrim avtomobillar uchun yonilri sarflashning chiziqli va solishtnrma normalari aniq bo’lishiga qaramasdan avtopoezdlar uchun esa bu masala aniq emas va uni ilmiy asosda yechish zarur.
Avtopoezdning 100 km yo’liga sarflanadigan benzin mikdori ayrim avtomobilg’ normasidan pritsep og’irligining har tonnasi xisobiga 2,5 l, dizelg’ yonilgisi esa 1,5 l ga ortiq. Transport ishinng bajarishi uchun sarflangan yonilgi mikdori ayrim avtomobilg’ uchun qanday bo’lsa, pritsep uchun ham shunday koladi.
Avtopoezdlarning yonilgi tejamkorligiga uning konstro’qtsipsinv yaxshilash katta tahsir ko’rsatadi. Bu borada avtopoezdning xavo qarshiligini yengish kobiliyatini yaxshilash samarali bo’ladi. Tadkikotlardan mahlumki, 4X2 tipdagi tyagach va ikki o’qli yarim pritsepdan iborat, 33 t. li avtopoezd tsement-beton yo’ldan 70 km/soat tezlikda tekis harakatlanayotganda yonilgisining 20% xavo qarshiligini yengishga sarf bo’ladi. Aerodinamik moslamalarning ishlatilishi yuqoridagi avtomobilg’ uchun 50... 90 km/ soat tezliklar diapazon ida yonilgi sarfini 11... 17% ga kamaytirishi mumkin.


Foydalanish uchun adabiyotlar.

1. 
   X.M.Mamatov. Avtomobillar. “O’zbekiston”, T.,1995,336 bet.
   
2. 
   X.M.Mamatov, Yu.T.Turdiev va boshqalar. Avtomobillar. “O’qituvchi”, T., 1982 , 398 bet.
   
3. 
   V.L.Rogovtsev i dr. Ustroystvo i ekspluatatsiya avtotransportnqx sredstv.”Transport”, Moskva.,1991., 432 str.
   
4. 
   X.M.Mamatov. Avtomobili. “Uzbekistan”, T.,1992., 238 str.
   
5. 
   X.I.Kirshe. Legkovoy avtomobilg’ ot A do Ya “Transport”M., 1988 g., 176 str.
   
6. 
   P.S.Yaresg’ko, i dr. Avtomobili KAMAZ voprosq i otvetq. “Transport” M. 1989 g., 288 str.
   
7. 
   Uchebnoe posobie po texnicheskomu obslujivaniyu “Damas, Labo” DEU, 283 str.
   
8. 
   TIKO avtomobillairining tuzilishi bo’yicha plakatlar to’plami o’quv qo’llanma. Toshkent avtomobil yo’llari instituti, O’zbekiston respublikasi yo’l harakati xavfsizligi markazi.
   
9. 
   NEXIA avtomobillairining tuzilishi bo’yicha plakatlar to’plami o’quv qo’llanma. Toshkent avtomobil yo’llari instituti, O’zbekiston respublikasi yo’l harakati xavfsizligi markazi.