Microsoft Word Abdirazakova R

Ko’rkem a’debiyatlar 
1. Мәмбетов К., Түркстан, Нөкис,
2. Мәмбетов К. Посқан ел, Нөкис, 1988 
3. Мәмбетов К. Бозатаў, Нөкис, 1986 
Mi’sali’: aq kirewke, baybishe, bekzada, datqa jay, gebeje, geze, qusbegi, 
mesik, ka’niz, jasawi’l, naqi’ra, shari’q, shershi, shi’ndawi’l, h.t.b.

---

56
Bundag’i’ so’zlerdin’ ja’miyettin’ rawajlani’wi’ menen tilimizde wo’zinin’ 
qollani’li’w wo’risinen ayi’ri’li’p, tek g’ana ko’rkem a’debiyatlarda, tariyxi’y 
shi’g’armalarda jumsalatug’i’nli’g’i’n ko’riwge boladi’.
Sonday-aq Tariyxi’y romanlarda ken’ qollani’lg’an go’nergen so’zler 
arasi’nda Sovet hu’kimeti dep atalg’an 70 ji’lli’q du’zim waqti’nda rus tili arqali’ 
basqa Yevropa tillerinen ko’plegen so’zlerdin’ kelip kiriwi menen go’nergen 
so’zler si’pati’nda qarali’p, al bu’gingi ku’nge kelip tilimizge qayta yenip, jedel 
so’zlikten wori’n ali’p ati’rg’an so’zler topari’n ushi’rati’wg’a boladi’. Mi’sali’: 
no’ker, la’shker, a’sker atamalari’ni’n’ worni’na nemets tilinen rus tili arqali’ 
bizin’ tilimizge kirip kelgen ''soldat'' so’zin paydalanatug’i’n yedik. G’a’rezsizlik 
sharapati’nda wo’zligimizdi qayta tani’p ati’rg’an bu’gingi ku’nde ''soldat'' 
so’zinin’ worni’n ''a’sker'' so’zi iyelep ati’rg’anli’g’i’ni’n’ guwasi’ boli’p 
woti’rmi’z.
''Soldat'' so’zi de usi’ ma’niste ken’ jumsali’p keledi. Mi’s: -Buyri’g’i’n’i’z 
boyi’nsha qatardag’i’ soldat Aydenyazov keldi dep doklad berdi wol.
''Soldat soqpaqlari’'' N-1985 182-bet.
No’ker, la’shker, a’sker, so’zleri bir waqi’tlari’ arxaizmler si’pati’nda soldat 
so’zinin’ go’nergen atamasi’ retinde tek tariyxi’y shi’g’armalarda da’wir ko’rinisin 
beriw ushi’n jumsali’p kelgen bolsa, ha’zirgi waqi’tta soldat so’zi arxaizmge 
aylani’p a’sker so’zi jiyi qollani’li’p uqi’pli’g’i’na iye boli’p kiyati’r.
Sonday-aq biy, baji’, pa’rman, so’zleri de tilimizde jiyi qollani’latug’i’n 
so’zler qatari’nan wori’n ali’p ati’r.
Bul izertlew jurgizip ati’rg’an romanlardag’i’ go’nergen so’zlerdi 
wo’zlerinin’ usi’nday qollani’li’w wo’zgesheliklerine baylani’sli’ tariyxi’y 
da’wirler dawami’nda belgeli bir tu’siniklerdin’ atamalari’ retinde qollani’li’p, 
keyin ja’miyetlik turmi’sti’n’ rawajlani’wi’na baylani’sli’ shi’g’i’p qalg’an 
bo’legin tariyxi’y so’zler al anaw ya mi’naw tu’siniktin’ go’nergen atamasi’ boli’p 
yesaplanatug’i’n bo’legin arxaimzmler dep bo’lip qaradi’q.