Microsoft Word Abdirazakova R

Jay/sari’ jay, woq jay/-atamalari’ da tu’rkiy xali’qlar tilinde ten’dey 
qollani’ladi’.
''Jaw''–dushpan ma’nisinde ko’pshilik tu’rkiy tillerinde ushi’rasadi’. 
Wo’zbek tilinde qazaq-qaraqalpaq tilinde –jaw h.t.b. Jaraq so’zi-uri’s 
quramlari’nan uli’wma atamasi’. D.Kioson: jaraq so’zi shi’nli’qqa sa’ykes 
keletug’i’n yetimologiyag’a iye yemes. Ko’pshilik ilimpazlar ''jaraq'' so’zin ''jara'' 
/iske asi'w, jaraw/ so’zleri menen baylani’sti’radi’
1
- dep jazadi’.
''Ji’g’a''-so’zi de tu’rkiy –tillerine wortaq so’z boli’p yesaplanadi’.
Tu’rkmen, azerbayjan dialoktlarinde –ji’g’a, azerbayjan tilinde –ji’g’a, 
wo’zbek tilinde –ji’g’a: qaraqalpaq tilinde –Ji’g’a: tu’rinde qollani’ladi’. Ji’g’a- 
buri’ng’i’ waqi’tlari’ xan ha’m beklerdin’ bas kiyimlerine ha’kimshilik belgisi 
retinde qi’sti’ri’li’p qoyi’latug’i’n belgi degendi an’latqan. Azerbayjan, wo’zbek, 
dialektlerinde taj degendi bildirgen.Qaraqalpaq tilinde ''ji’g’a''-suli’w quslardi’n’ 
pa’rinen bas kiyimge ildirilip qoyi’latug’i’n belgi degendi an’latqan.
A.Z. Budagov ''ji’g’a'' so’zin parsi’ tilinen kirgen dep qarasa G.Derher 
woni’n’ fonetikali’q ha’m grafikali’q belgilerine qarap woni’n’ tu’rkiy yamasa 
parsi’ tilinen kirgenligine gumanlani’wshi’li’q tuwdi’radi’. Wol bul boyi’nsha 
ha’zirge deyin ani’q yemes u’shinshi bir derektin’ bar yekenin atap ko’rsetedi. 
G.Rashsterd.
Bul so’zdin’ a’yyemgi xind tilindegi ''shash da’stesi'' tawi’s ko’kshesi 
''sbkva so’zleri menen baylani’sti’radi’'' W.Bekbawlov bul so’zdi arap-parsi’ 
tilinen wo’zlestirilgen dep jazadi’.
Tu’rkiy tillerinde ko’p ushi’rasatug’i’n, wog’ada yerte da’wirlerde payda 
boli’p jaqi’n ku’nlerge shekem qollani’lg’an shabug’a arnalg’an quramdi’ 
an’llatatug’i’n: ''qi’li’sh'' atamasi’ da uli’wma tu’rkiy tillerine wortaq so’z.
Bul so’z wo’zbek tilinde- qilich: tu’rkmen tilinde-g’i’li’ch, - qazaq tilinde –
qi’li’sh: bashqi’r tilinde-qi’li’s '': haqas tilinde-qi’li’s, azerbayjan tilinde –
g’i’li’yuch tu’rinde ushi’rasadi’.
2
1
Севортян, Е В, Левицкая Л,С, Этимологический словар тюркских языков, М, 1989, 147-б 
2
Севортян, Е В, Левицкая Л,С, Этимологический словар тюркских языков, М, 1989, , 39-б 

---

45
Romanda uli’wma tu’rkiy tillerine wortaq bolg’an go’nergen so’zler topari’ 
jiyi qolli’lg’an ko’riwge boladi’. Bul so’zler wo’tmish bir –birine uqsas bolg’an 
tu’rkiy xali’qlari’ni’n’ a’zelden bir-birine jaqi’nli’g’i’nan derek beredi.