Microsoft Word amaliy mashg\222ulot \2711

---

Amaliy mashg’ulot №1 
Sanoat robotlarining asosiy tasniflari va ularning yuritmalari. 
 
Mashg’ulot maqsadi
: Talabalarda robototexnika moduli uchun oddiy 
elektron sxemalarni qurish bo’yicha amaliy ko’nimalarni shakllantirish. 
Bu amaliy mashg’ulotda talabalar juda oddiy elektron sxemani yaratishni 
o`rganishadi. Bu sxema yorug’lik chiqaruvchi diod LEDni (Light Emitting Diode) 
yoqishni amalga oshiradi. 
Talabalar quyidagilar haqida ma’lumotga ega bo’lishadi
: 
• rezistorlar haqida; 
• svetodiodlar (yorugʻlik diodlari); 
Talabalar quyidagilarni o`rganadi
: 
• elektr sxemani o`qish tartibini; 
• maketda elektr sxemani qurish tartibini. 
Qisqa nazariy ma`lumotlar
 
Rezistor (
ingl.
resistor
, lotinchada resisto – qarshilik ko`rsataman) – 
elektrik zanjirning passiv elementi bo`lib, elektr qarshilikni aniq va o`zgaruvchan 
qiymatiga ega, kuchlanishni tok kuchiga aylantirishga, tokni cheklash, elektr 
energiyani yutish va hokazolar uchun mo`ljallangan. 
a) Evropa va Rossiyada qabul qilingan belgilanishi
b) AQSH qabul qilingan belgilanishi 
Rezistorlarni ketma-ket ulaganda ularning qarshiliklari qiymati yig’indisi 
olinadi 
R=R
1
+R
2
+R
3
+…
 
Rezistorlarni paralell ulaganda esa teskari qarshiliklar yig’iladi (ya`ni 1/R 
umumiy qarshilik 1/R
i
har bir qarshilik o`tkazuvchanligi yig’indisidan iborat 
bo`ladi)
Svetodiod (yorug’lik diodi) yoki yorug’lik tarqatuvchi 
diod
(
angl.
light-
emitting diode, LE 
Svetodiod – elektron-tirqishli o`tishlarga ega yarim o`tkazgichli element 
bo`lib, unda to`g’ri yo`nalishda elektr tokini o`tkazilishi paytida optik nurlanish 
paydo bo’ladi. 

---

Element – Svetodiod 
Ixtirochilar - 
Oleg Losev
(1927),
Nik Xolon’yak
(1962) 
Belgilanishi
Sxemani tashkil etish uchun quyidagilar kerak bo`ladi (1.1-rasm):