S с қP×(1+i) n Мос равишда фоиз суммаси (J
c
) бу ҳолатда қуйидаги формула бўйича
топилади:
J с қS с – P Мисол. қуйидаги шартларга кўра қўйилманинг келажакдаги қиймати ва мураккаб фоиз суммасини ҳисоблаш зарур: қўйилманинг бошланғич қиймати - 1000 сўм. Фоиз ставкаси ҳар чорак учун 20%; инвестициялаш муддати – бир йил. Ушбу кўрсаткичларни формулага қўйиб, қуйидагига эга бўламиз: Sс қ1000 x (1+0,2) 4 қ2074; Jс қ2074-1000қ1074. Мураккаб фоизлар бўйича (Р
с
) дисконтлаш жараёнида пул маблағлари ҳозирги
қийматини ҳисоблашда қуйидаги формула қўлланади:
P с қS/(1+i) n . Мос равишда дисконт суммаси (D
c
) бу ҳолатда қуйидаги формула бўйича
топилади:
D с қ S - P с . Мисол. қуйидаги шартларга кўра бир йил учун пул маблағлари ҳақиқий қиймати ва мураккаб фоизлар бўйича дисконт суммасини топиш керак бўлсин: пул маблағларининг келажкдаги қиймати-1000 сўм; мураккаб фоиз бўйича фойдаланиладиган дисконт ставкаси ҳар чорак учун 20%. Ушбу кўрсаткичларни формулага қўйиб, қуйидагига эга бўламиз: Pсқ1000/(1+0,2) 4 қ482сўм., Dсқ 1000-482қ518 сум. (1+i)
n
ва 1/(1+i)
n
кўпайтирувчилар мос равишда ўсиш кўпайтирувчиси ва
мураккаб фоизларни дисконтлаш кўпайтирувчиси деб аталади. Математик усуллар
билан аниқланган ўсиш ва мураккаб фоизларни дисконтлаш кўпайтирувчиларини
ҳисобга олган ҳолда махсус жадваллар ишлаб чиқилган бўлиб, улар ёрдамида
белгиланган фоиз ставкалари ҳажми ва тўлов даври сони билан пул маблағларининг
ҳозирги ёки келажакдаги аниқлаш осон бўлади.
