Microsoft Word choliqushi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
12
emish... Picha deyapman, lekin anchagina bo‘lsa ham ehtimol.... 
Mudira opa qo‘lidagi bir parcha qog‘ozni buklar, so‘zini ulashtirishga qiynalar edi. 
Meni sinfdan chaqirib kelgan murabbiyaning birdan yuziga ro‘molcha to‘sib tashqariga 
chiqib ketganini ko‘rdim. 
Tushundim. Bir nima demoqchi bo‘ldim, lekin mudira opa singari mening ham tilim tu-
tilib qoldi. Boshimni o‘girib, ochiq derazadan daraxtlarga qaradim. Ularning oftob nuri 
tushgan tepalarida qaldirg‘ochlar uchishib yurardi. 
Birdan men ham o‘shalar singari jonlanib ketdim. 
— Tushundim, ma soeur, kuyunmang... Nachora? Hammamiz ham o‘lamiz... — de-
dim. 
Bu safar mudira opa boshimni ko‘ksiga bosdi, ancha vaqtgacha qo‘yib yubormadi. 
Maktabimizda begonalar kiritilmaydigan kun bo‘lishiga qaramay, bir ozdan so‘ng xola-
larim meni ko‘rgani kelishdi. Ruxsat so‘rab uyga olib ketmoqchi bo‘lishgan edi, men 
ko‘nmadim. Imtihonlar juda ham yaqinlashib qolgani o‘sha kuni har mahaldagidan ham 
ziyodroq sho‘xlik qilishimga xalaqit bermadi. Shu darajada sho‘xlik qildimki, kechki dars 
tayyorlash paytida badanim o‘t bo‘lib yondi, tanballarga o‘xshab qo‘llarimni partaga 
qo‘yib uxladim va o‘sha kecha ovqat ham yemadim. 
 
* * * 
Yozgi ta’tilimni Basima xolaning Qo‘zyotog‘idagi chorbog‘ida o‘tkazdim. 
Bu yerdagi bolalar bilan ko‘nglim ovunmas edi. Basima xolamning qizi Najmiya onasi-
ning etagidan ajralmaydigan kamgap, xastahol qizaloq edi. Komron akasining xuddi o‘zi-
ginasi desa bo‘ladi. 
Xayriyatki, atrofda Bolqondan ko‘chirma qilinganlarning bolalari bor ekan. Ularni 
bog‘chaga to‘plab olib, qiy-chuv solar, kechga qadar to‘polon qilardim. 
Bir oz vaqtdan keyin bechora o‘rtoqlarim quvg‘inga uchrashdi, chorbog‘ bog‘boni ular-
ni ko‘chaga quvdi.  
O‘rtoqlarim ko‘ngilchan bolalar edi; ko‘rgan haqoratlarini pisand qilmay, meni chor-
bog‘dan olib qochgani kelishardi. Necha soatlab dalalarda beboshlik qilar, polizlarning 
chetanlaridan oshib o‘tib yegulik o‘g‘irlardik. 
Kechqurun yuzim oftobda po‘rsillab, etaklarimning yirtiqlarini tilingan qo‘llarim bilan 
yashirishga tirishib uyga kirib kelganimda, xolam sochlarini yular, bir tutam yaltiroq tuk 
ostidagi pushti og‘zini ochib ora-sira esnab o‘tirgan, shu holida esi past yalqov mushuk-
ka o‘xshagan Najmiyani menga ibrat qilib ko‘rsatardi. Suluvligi, bilimdonligi, nozikligi, 
tarbiyasi, bilmayman yana nima balosi bilan nuqul boshimga taqillab uriladiganlardan 
yana biri Komron edi. 
Najmiya bo‘lsa... Gapning qisqasi, onasining etaklari ostida o‘sgan, yumshoq, mo‘min 
uy mushugi edi. Lekin qizlarning shunaqa bo‘lishi kerakligini ichimda ma’qullar ham 
edim. 
Lekin yigirmaga yaqinlashib qolgan, tarovatli yupqa lablari ustida mayin miyiqlar sab-
za ura boshlagan kap-katta Komronga nima bo‘ldi? Qizlarnikiga o‘xshagan zaifona 
oyoqlarida oppoq charm tuflisi, ipak paypoqlari, yurganda yosh novdaday tebranuvchi 
sarv qomati, shohi ko‘ylagining ochiq yoqasidan chiqib turgan uzun, oq bo‘yni bilan er-
kakdan ko‘ra ko‘proq qizga o‘xshagan bu yigitga juda yomon jahlim chiqardi. 
Erkak qarindoshlar, qo‘ni-qo‘shnilar uni yaxshi yigit deb maqtashguday bo‘lishsa, 
qonim qaynab ketardi. 
Necha bor yugurib kelib, oyog‘im lat yeganday o‘zimni ustiga tashlaganimni, kitoblari-
ni yirtganimni, bekorchi bahonalar bilan janjal chiqarmoqchi bo‘lganimni eslayman. 
“Hoy, ollohning quli, qiz bolaga o‘xshab o‘tirmay bir oz jonlansang-chi, biron narsa de-

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin