Microsoft Word Лаборатория Нефть ва газ копия docx

O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar: 
1. Cho‘yan deb qanday qotishmaga aytiladi? 
2. Cho‘yanlarning qanday turlarini bilasiz? 
3. Cho‘yanlarning markkotenishini-belgilanishini ta’riflab bering.
Harf va raqamlar nimani ifodalaydi? 
7-jadval 
Mexanik xossalari 
№ 
Mikrostruk-
tura 
sxemasining 
rasmi 
Struktura 
tashkil 
etuvchilar-
ning nomi 
Uglerodning 
miqdori 
Cho’yan-
ning
markasi 
B
u
d
НВ КС 
Ishlatilishi
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 8 
9 
10 
2 
3 
 
 
 
 
 

---

29 
6-LABORATORIYA ISHI 
RANGLI METALLAR VA QOTISHMALARNING 
MIKROANALIZI 
Ishndan maqsad: Mis va uning qotishmalari, ularning issiqlik va 
elektr o‘tkazuvchanligi, markalari, latunlar, maxsus latunlar, bosim 
ostida ishlov beriladigan qotishmalar, duralyuminlarni va ularning 
markalari, ishlov berish usullari, ko’rib chiqish va kuzatish. Rangli 
metall va qotishmasining strukturalarini (ichki tuzilishini) mikroskop 
ostida ko‘rilishini kuzatish va ularni bir-biridan farq qila olishini 
o‘rganish. Rangli metall va qotishmalarni strukturalarini daftarga sxema 
ravshda yozish. Rangli metall va qotishmalarning markalanishini 
o‘rganish va ularni qo‘llanish joylari bilan tanishish. 
Umumiy ma’lumotlar: Mis va uning qotishmalari. Mis qizg‘ish 
rangli metall, uning issiqlik va elektr o‘tkazuvchanligi boshqa 
metallarga nisbatan ancha yuqori (kumushdan keyingi). Sanoatda mis 
har-xil tozalikda quyidagi markalar bo‘yicha ishlab chiqariladi.
Rangli metall va qotishmalarning markalanishini 
№ 
p/p 
Misning 
markasi 
MOO
MO 
M1 
M2 
M3 
M4 
Misning 
tozaligi, % 
99,99 
99,95 
99,9 
00,7 
99,5 
99,0 
Quyma va yumshatilgan misning strukturasi (ichki tuzilishi) ko‘p 
qirrali (poliedrik) donalardan iborat. Bosim ostida ishlov berilgan va 
yumshatilgan misning strukturasi esa ko‘p qirrali, hamda siljish 
chegarasi yuzaga chiqqan kristallardan iborat (18-rasm). 
18-rasm Bosim ostida ishlov berilgan va yumshatilgan misning 
strukturasining sxemasi. 
Bosim ostida ishlov berilgan misning mexanik xossalari 
quyidagicha: 
Br= 240 MPa; 

---

30 
B0,2= 50 MPa ;
Misdan 
ko‘pincha 
elektr 
o‘tkazuvchan 
material 
sifatida 
(struktu¬ra) foydalaniladi.