Microsoft Word Лаборатория Нефть ва газ копия docx

yuv
 = n
shp
 · i
tr
 · i
git
 · i
sk
bo‘ladi. Bu erda n
yuv
— shpindel 
to‘la bir aylanganida yurgizish vintining aylanishlari soni; 
i
tr
—trenzel tishli g‘ildiraklari tish sonlarining nisbati; 
i
git
—gitara tishli g‘ildiraklari tish sonlarining nisbati; 
i
sk
—surish qutisi tishli g‘ildiraklari tish sonlarining nisbati. 
Agar kesiladigan rezba qadami (t
p
) yurgizish vinsh qadami (5) 
ga teng bo‘lsa, yurgizish vintining aylanish soni (n
yuv
) shpindelning 
aylanish soni pshi ga teng bo‘ladi. 
(8.4) 
Trenzel va surish qutisi tishli g‘ildiraklarining tish sonlari 
nisbatlari 
o‘zgarmasligi sabablii
tr
· i
sk 
=1 desak, unda
bo‘ladn. 
Demak, yuqoridagi formula bo‘yicha gitaraning 
almashtiriladigan tishli g‘ildiraklarining harakat uzatish sonlari 
nisbatiga ko‘ra a, b, s, d 
tishli 
g‘ildiraklarni 
tishlar 
sonini aniqlaymiz. 
Ma’lumki, stanokda tishlari 20 tadan bo‘lgan ikkita va tishlari 
beshtadan ortib boruvchi (130 tagacha) va bitta 127 ta tishli g‘il-
dirak qo‘shib beriladi, shulardan tegishli a, b, s va d tishli 
g‘ildiraklar olib, ularni gigara barmoqlariga o‘rnatnb tutashtirilsa, 
masala hal bo‘ladi. 
p
t
t
юв
p
×
=
гит
i
b
c
b
a ×
=

---

51 
Stanokda zaruriy qadamln rezba kesishga misollar1. 
Yuritish vinti qadami 12 mm bo‘lgan stanokda qadami 1,5 mm 
bo‘lgan metrik rezba kesilsin, bunda surish zanjirining doimiy 
bog‘lanishdagn harakat uzatis nisbat soni r = 1 bo‘lsin. 
Echish: 
(8.5) 
bunda a — 30; b— 120; s = 50; d=100 almashtiriladigan
tishlig‘ildiraklarning tishlashishlarini kuzataylik. Ma’lumki, tishli 
g‘ildirak o‘rnatiladigan gitara o‘qlari daametri 10—20 mm 
oralig‘ida bo‘lishiln hisobga olsak, tishli g‘ildiraklar yaxshl 
tishlashishi uchun tubandagi talabga javob berishlari lozim: 
(8.6) 
Yuqoridagi tenglamaga a
u
b , s vadtishli g‘ildaraklar tishlari 
sonini qo‘yamiz, 
30 + 120 
³
50 + (15 ÷23); 50+ 103 
³
120 + (15 ÷ 
20)(8.7) 
tenglamadan ko‘rinadiki, talab to‘la qondirilgan. Demak, ular 
yaxshi tishlashadi. 
2. Yuritish vinti qadachi 12 mm li stanokda bir dyuymda 10 
ta yo‘l ariqchasi to‘g‘ri kelgan rezba kesiladi. Bunda surish 
zanjirining doimiy bog‘lanishidagi harakat uzatish nisbat soni r 
= 1 bo‘lsin. Yechish: