Microsoft Word статистика лотин 14. doc

x
1
 + a
2
x
2 
+ … + a
n
x
n
 
Korrelyatsiya regressiya o‘rtasidagi tahlilida bog‘lanishlar shaklini 
tanlash muhim bo‘lib hisoblanadi, chunki keyingi hisob kitoblar 
qanchalik yaxshi amalga oshirilmasa, agarda bog‘lanish shakli to‘g‘ri 
tanlanmagan bo‘lsa, natija noto‘g‘ri xulosalarga olib keladi. 
Bog‘lanishlar shakli dastavval sifat tahlili natijasida aniqlangan. 
Bu o‘rinda regressiya emperik chizig‘ining grafigidan foydalaniladi. 
Bog‘lanishlar nazariy shaklini tanlash ma’lum miqdorda shartli 
bo‘lib, u funksional bog‘lanish bilan bog‘liqdir. Lekin shu bilan birga 
hayotda 
bog‘lanish 
ma’lum 
darajada 
funksional 
bog‘lanishga 
yaqinlashadi xolos. Faqatgina bog‘lanish yuqori darajada bo‘lsagina 
bog‘lanishning nazariy chizig‘i va uning parametrlari amaliy ahamiyat 
kasb etadi va korrelyatsiya nazariyasining reja va iqtisodiy hisob 
kitoblaridan yaxshi yordamchisiga aylanadi. 
Demak, 
qachonki 
bog‘lanish 
yuqori 
darajada 
bo‘lsagina 
bog‘lanishning nazariy chizig‘ini axtarish va uni aniqlash ma’lum bir 
mazmun va ma’no kasb etadi. Bog‘lanishning bu nazariy chizig‘i 

---

81 
boshqacha qilib, regressiya chizig‘i uni aniqlash, tuzish va tahlil qilish 
va amaliy qo‘llanilishi esa regression tahlil deb aytiladi. 
Misol (shartli ma’lumotlar)
Oila jon boshiga 
to‘g‘ri keladigan 
yillik daromad, 
ming so‘m 
Qand 
iste’moli 
kg. 
X
2 
Xu 
Ux=22,55+0,017x(kg) 
450 
30 
202500 
13500 
30,2 
750 
35 
562000 
26250 
35,3 
1050 
41 
1102500 
43050 
40,4 
1350 
46 
1822500 
62100 
45,5 
1650 
50 
2722500 
82500 
50,6 
5250 
202 
6412500 
227400 
202 
х
а
а
х
У
1
0
+
=
х
У
- qand iste’molining faqat daromaddan bog‘liqligi.
X- jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromad.
a
0 
a
1
lar tenglamaning no’malum parametrlari. A
0
parametr 
natijaviy belgiga (qand iste’moliga) hisobga olinmagan omillarning 
o‘rtacha ta’siri, ya’ni X=0 dagi Ux qiymati. 
A
1
- parametr, regressiya kaeffitsiyenti bo‘lib, omil belgining bir 
birlikka ko‘payishi natija belgining o‘rtacha qanchaga o‘zgarishining 
ko‘rsatadi. 
To‘g‘ri 
chiziqli 
bog‘lanishlar 
tenglamasining 
noma’lum 
parametrlari a
0
va a
1
lar kichik kvadratlar usuli asosida olingan 
tenglamalar tizimini aniklash yo‘li bilan aniqlaniladi: 
∑
∑
∑
∑
∑
=
+
=
+
ху
X
a
X
a
У
X
a
na
2
1
0
1
0
5
:
5250
:
1
0
1
0
227400
6412500
5250
202
5250
5



=
+
=
+
а
а
а
а
Bu normal tenglamalar tizimini yechish uchun zarur ma’lumotlarni 
yuqoridagi jadvaldan olamiz: 
914
,
2
4
,
171
314
,
43
4
,
1221
4
,
40
1050
1
1
0
1
0
=
=
+
=
+
а
а
а
а
а
bu yerda 
017
,
0
4
,
171
914
,
2
1
=
=
а
a
1
ning qiymatini tenglamaga qo‘yish yo‘li bilan a
0
ni aniqlaymiz
a
0
+ 1050 a
1
= 40,4 
bu yerdan 

---

82 
a
0
+ 1050 *0,017 = 40,4 
a
0
+17,85 = 40,4 
a
0
= 22,55 
Ux = 22,55 + 0,017 x 
a
1
parametr jon boshiga to‘¼ri keladigan daromadning 1 so‘mga 
ko‘payishi, qand iste’molini 17 gramga ko‘payishini ko‘rsatadi. 
Daromad 100 so‘mga ko‘paysa, jon boshiga to‘g‘ri keladigan qand 
iste’moli 1,7 kg ga va xokazo ko‘payadi. 
U
450
= 22,55 + 0,017 * 450 = 30,2 va xokazo jadvalga qarang.