Mikrobiologiya

2.3Haywanlar mikroflorasi tu’rleri

Hawa mikroflorasi shartli har dayim tabiliwshi (resident) (Micrococcus roseus, M. flavus, M.cadicanis, Sarcina .flava, S.alba, Bacillus subtilis, Actinomyces ham Penicllium, Aspergillus, Mucor zamariqlar ham sporadic har dayim tawilmaydi(suw ham shan’ boleksheleri menen tu’siwshi) mikroorganizimlerge bo’linedi. Potogen mikroorganizimler awiz boslig’I yak idem aliw jollari kesellengende atiraptag’I hawag’a patogen mikroorganizimler : stafilokokk, streptokokk, buwma, ko’k jo’tel, sil qozg’atiwshilari viriuslardan gripp, qizilsha, qizamiq qozg’atiwshilari tarqaladi. Bul mikroorganizimler hawada aerosol quraminda ushiraydi. Aerozol- bul colloid sistema bolip, tiykarg’I qurami hawa, suyuqliq yaki qatti zatlar, bolekshelerden ibarat boladi. Ayrazol o’lshemi 10nan 2000 nm ten’ boliwi mu’mkin. Adam tu’shkirgende 40000 tan artiq aerozollar payda boladi. Aerozollar o’lshemi, elektrik zaryadi hawadag’I hareket tezligi boyinsha tamshi, shan’li ham tamshi yadroli fazalarg’a bo’linedi. Biz ushin en’ a’hmiyetlisi tamshi yadroli aerazol bolip onin’ o’lshemi 100 nm atirapinda boladi., aerozoldin’ bul fazasi uzaq waqit dawaminda hawada saqlaniwi quraminda ig’alliq bolg’ani ushin shidamli aerodispers sistemani hawada formalandiradi. Olardag’I ig’alliq bakteriyalardi hawada uzaq waqit saqlaniwin ta’minleydi. Maselen yadroli aerazolda buwma qozg’atiwshisi 1 sutkag’a shekem gemolitik streptokokk 2 kunge shekem sil qozg’atiwshisi 18 kunge shekem tirishilik iskerligin saqlap qaliwi mumkin. Bul bolsa adette jawiq imaratlarda jug’imlli kesellikler qozg’atiwshilarin hawa tamshi joli menen tarqaliwi ushin qolay sharayat jaratiladi, sebebi xana hawasinda potogen bakteriyalar mug’dari kop boliwi mu’mkin. Mikroorganizimler ten’iz ham okean suwlarinda da ken’ tarqalg’an. Olardi har qiyli shuqurliqlardan tabiwg’a boladi. Suwdin’ pataslaniw darejesi yag’niy suwda ushiraytug’in har qiyli organizimler jiyindisi tu’siniledi. Saproblikda 3 zona aniqlang’an: 1.Polisaprob zona- en’ kushli pataslang’an zona bolip, kisorot kem organikaliq birikpeler kop boladi. 1ml suwda bakteriyalar sani 100000 dan kop boladi. Tiykarinan anaerob ham ishek tayaqshasi bakteriyalari ko’p boladi. 2.Mezosaprob zona- ortasha pataslang’an zona, bul zonada organic zatlardin’ inteensiv oksidleniwi ham nitrifikatsiyalanishi arqali minerallaniwi kuzetiledi. Bul zonada 1ml suwda mikroblar sani 100000 di quraydi. Ishek tayaqshalari sani juda kem boladi.

3.Oligosaprob zona- taza suw esaplanadi. 1ml suwdag’I mikroplar sani neshe 10 yaki 100 di quraydi. Ishek tayaqshasi bolmaydi. pataslaniw darejesine qarap suwda har qiyli potogen mikroplar boliwi ham bir az waqit saqlaniwi mumkin. Misali qarin tipi qozg’atiwshisi -2 kunnen 3 ayg’a shekem , shigellalar -3-5 kunen, leptospiralar-7 kunen 5 ayg’a shekem , babo vibrioni -25 kunen bir neshe ayg’a shekem , tulyareniya -3 ayg’a shekem. Eger 1ml suwdag’I mikrop sani 100 bolsa jaqsi ,500 ham onan artiq bolsa pataslangan boladi. Hawa mikroflorasi arqali tarqalatug’in kesellikler hawadag’I mikroplar ju’da har qiyli ham olardin’ sani kop faktorlarg’a baylanisli yagniy , hawanin’ mineral ham organikaliq birikpeleri menen pataslaniwga, tempereturaga, jawin shashinga, igalliqqa, geografiyaliq jaylasiwina ham basqalarga baylanisli. Hawada shan’qurim qansheli kop bolsa , mikroplar da sonsheli kop boladi. Tawli jerlerde , togaylarda, teniz ham okeanlar ustindegi hawada mikroplar sani kem boladi. hawag’a mikroplar topiraqtan , osimliklerden, haywan organizimlerinen tu’sedi. Hawada ko’binshe pigment payda qiliwshi saprofitler , sporali bakteriyalar aktinomitsetler. Zan’ ha’m ashitqi zamariqlari ham bakteriyalar ushiraydi. 1 m³ hawadag’I mikroplar sani har qiyli boladi. Hawa mikroflorasin shartli rawishte dayimi yagniy tez-tez ushiraytugin ham almasip turatug’in bakteriyalarg’a bo’liw mu’mkin. Hawanin’ har dayimg’I mikroflorassi, tiykarinan topiraq mikroflorasi esabinan formalanadi ko’birek turli pigment payda qiliwshi kokklar , spora payda qiliwshi batsillar, antinomitsetlar , zamariqlar, viruslar boladi. Pigment payda qiliwshi bakteriyalar o’zinin’ quramindag’I karptinoidler esabinan quyash nurina malim darejede shidamli esaplanadi ham olardin hawadag’I uzaq waqit saqlaniwin taminleydi.