Mikroiqtisodiyot: amaliy mashg`ulot ishlanmasi I

III BOB. TALAB VA TAKLIF ELASTIKLIGI
Asosiy tushunchalar
Elastiklik – talab va taklifga ta’sir qiluvchi omillarning bir foizga o’zgarishi natijasida talab va taklif hajmining necha foizga o’zgarishini aniqlaydigan koeffitsiyentga aytiladi.
Narxga bog’liq talab elastikligini quyidagicha hisoblanadi:
bu erda, - ning foiz bo’yicha o’zgarishi; - ning foiz o’zgarishi
Talabning narxga ko’ra yoysimon elastikligini hisoblash formulasi:
.
Bu erda,  va P₁ talabning va tovar narxining boshlang’ich qiymatlari,  va P₂ - talabning va tovar narxining o’zgargan qiymatlari.
Agar talab(taklif)ning narx bo’yicha elastiklik koeffitsienti bo’lsa, talab(taklif) elastik deyiladi.
Agar talab(taklif)ning narx bo’yicha elastiklik koeffitsienti bo’lsa, talab(taklif) noelastiklik deyiladi.
Agar talab(taklif)ning narx bo’yicha elastiklik koeffitsienti bo’lsa, talab(taklif) birlik elastiklikka ega deyiladi.
Narxga bog’liq taklif elastikligini quyidagicha:
bu erda - taklif hajmining foiz bo’yicha o’zgarishi; - narxning foiz o’zgarishi.
O’rindosh tovarlar – iste’mol qilishda bir-birini o’rnini bosuvchi tovarlar yoki bir xil ehtiyojni qondiruvchi tovarlar.
To’ldiruvchi tovarlar – birgalikda, komplekt tarzida iste’mol qilinadigan tovarlar.
Kesishgan talab elastikligi - Bitta tovarga bo’lgan talabga boshqa bir tovarning narxi ta’sir ko’rsatadi. Masalan, mol go’shni bilan tovuq go’shti ma’lum ma’noda bir birini o’rnini bosadi, agar mol go’shtining narxi oshsa tovuq go’shtiga bo’lgan talab oshadi. Bunday bog’liqlikdagi talab o’zgarishiga narxga bog’liq kesishgan talab elastikligi deyiladi.
Kesishgan talab elastikligi koeffitsenti - bu boshqa tovarlar narxi bir foizga o’zgarganda, talab qilinadigan tovarga talabning necha foizga o’zgarishini aniqladigan o’lchovdir
, (4)
bu erda  - birinchi tovar miqdori;
- ikkinchi tovar narxi.
Mol go’shtining narxi  bo’yicha kesishgan elastikligi quyidagicha:
- tovuq go’shtining miqdori (mol go’shtining narxi oshganda tovuq go’shniga bo’lgan talab oshadi, demak tovuq go’shtining talab chizig’i o’ngga siljiydi).
Misol tariqasida chiziqli talab funktsiya sini qaraylik:


1. Tovuq go’shti va mol go’shtining kesishgan talab elastikligi Yetm=+0.28 ga teng bo’lsin. Agar mol go’shtining narxi 20 foizga ko’tariladigan bo’lsa, tovuq go’shtiga bo’lgan talab necha foizga oshishini aniqlang?