Миллий ҳисоблар тизимида баҳолаш турлари: омил, асосий, ишлаб чиқарувчи ва харидор баҳолари

10-вариант

Savol va javoblar.

1-топшириқ. Миллий ҳисоблар тизимида баҳолаш турлари: омил, асосий, ишлаб чиқарувчи ва харидор баҳолари.

Milliy hisoblar tizimi - mamlakat iqtisodiy rivojlanishining xalqaro statistika amaliyotida qabul qilingan umumlashtiruvchi koʻrsatkichlari tizimi. MHT amaliyotida quyidagi baholardan foydalaniladi:

-omillar bahosi;

-asosiy baho;

-ishlab chiqaruvchi bahosi;

-bozor yoki xaridor bahosi.

Omillar bahosi - ishlab chiqarishda sarflangan omillar bahosining yig‘indisidir, bu bahodan tarmoqlararo balans tuzishda foydalaniladi.

Asosiy baho - bu baho, ishlab chiqaruvchini bir birlik mahsulot bahosini ifodalaydi. Bunda mahsulot uchun soliq hisobga olinmaydi, lekin mahsulotga berilgan subsidiya qo’shib hisoblanadi (bu bahodan tarmoq va sektorning YaQQni hisoblashda foydalaniladi).

Ishlab chiqaruvchining bozor bahosi - bu baho, ishlab chiqaruvchini bir birlik mahsulot bahosi bo’lib, mahsulot uchun sof soliqlar qo’shilgan bo’ladi. (QQS va import solig’i ayrilgan holda).

Xaridor yoki bozor bahosi - bu baho, xaridorning bir birlik mahsulot uchun to’lagan bahosi bo’lib, mahsulotning QQS va import ustamasi qo’shib hisobga olinadi.

Tovar va xizmatlarning qiymati haqiqiy sarf qilingan vaqtdagi joriy bahoda baholanadi. Zahiradagi tayyor mahsulot, xom ashyo va asosiy kapitalning iste’mol qiymatlari o‘rtacha joriy bahoda olinadi. YaIM yuqoridagi barcha baho turlarida ifodalanadi.
2-топшириқ. Саноат корхонаси бўйича жорий йил учун қуйидаги маълумотлар берилган (киши-куни ҳисобида):

Ишланган кунлар	212407
Кун бўйи бўш туриш	71
Жами ишга чиқилмаган кунлар	60340
шу жумладан:
- таътил кунлари	17529
- байрам ва дам олиш кунлари	4200

Календарь, табель ва максимал имкониятли иш вақти фондларини ҳамда улардан фойдаланиш коэффициентларини аниқланг.

Javob:

1. 
    kalendar fondi-212407+71+60340+17529+4200=294547
   
2. 
   Kalendar  fondidan  dam  olish  kunlari  va  bayram  kunlari  ayrilib 
   tashlansa,  tabel  fondi  kelib  chiqadi. 29547-4200=29347
   
3. 
   tabel  fondidan  navbatdagi 
   dam olish kunlami ayirib tashlasak,  maksimal imkoniyatli fond olamiz 29347-17529=11818
   
4. 
   maksimal imkoniyatli fondning ish koeffitsienti- 212407:11818=17.97
   
5. 
   Kalendar fondining ish koeffitsienti- 212407:294547=0.72