Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Axborot xavfsizligi siyosati. Xavfsizlik siyosatini o‘tkazish talabi
va kompyuter tizimini qo‘llanishini hisobini olib borish bir-birlariga 
bog‘liq bo‘lib va ularning bajarilishi maxsus vositalar bilan tizimda 
e’tiborga olingan bo‘lishi kerak, ya’ni xavfsizlik dasturiy va texnikaviy 
vositalarnini loyihalash bosqichida e’tiborga olinadi.
Xavfsizlik siyosatining eng asosiy vazifalaridan biri himoya tizimida 
potensial xavfli joylarni qidirib topish va ularni bartaraf etish hisoblanadi. 
Tekshirishlar shuni ko‘rsatadiki, tarmoqdagi eng katta xavflar — bu 
ruxsatsiz kirishga mo‘ljallangan maxsus dasturlar, kompyuter viruslari va 
dasturning ichiga joylashtirilgan maxsus kodlar bo‘lib, ular kompyuter 
tarmoqlarining barcha obyektlari uchun katta xavf tug‘diradi. 
Ma’lumotni qayta ishlashdagi xavfsizlik bevosita kompyuter 
tizimining xavfsizligiga bog‘liq. Kompyuter tizimi deb texnik va 
dasturiy vositalar, har xil turdagi ma’lumot tashuvchi uskunalar, 
ma’lumotlar va ushbu vositalar bilan ishlaydigan xodimlar majmuyi 
tushuniladi. Hozirgi kunda kompyuter tizimining xavfsizligini 
baholashda maxsus baholash kriteriyasi qo‘llaniladi. Bunda kompyuter 
tizimiga 4 ta talab qo‘yilgan:
° xavfsizlik siyosatini o‘tqazish talabi - security policy; 
° kompyuter tizimini qo‘llanishini hisobini olib borish - accounts; 
° kompyuter tizimiga ishonchlik; 
° hujjatlashtirishga qo‘yilgan talab. 

---

230 
Xavfsizlik siyosatini o‘tqazish talabi va kompyuter tizimini 
qo‘llanishini hisobini olib borish bir-birlariga bog‘liq bo‘lib va ularning 
bajarilishi maxsus vositalar bilan tizimda e’tiborga olingan bo‘lishi kerak, 
ya’ni xavfsizlik dasturiy va texnikaviy vositalarnini loyihalash bosqichida 
e’tiborga olinadi.
Kompyuter tizimiga ishonchlikni buzilishi, odatda, dasturlarni ishlab 
chiqishdagi xatolarga bog‘liq, masalan, strukturali dasturlashdan voz 
kechish oqibatida, xatolarga olib keladigan xodisalarni oldindan ko‘ra 
ololmaslikdan, ma’lumotlarni kiritishdagi noaniqlardan va boshqalardan.
Ishonchlikni aniqlash uchun maxsus test masalalar ishlab chiqilgan 
bo‘lishi kerak.
Hujjatlashtirishga qo‘yilgan talab – bu foydalanuvchi uchun to‘liq 
ma’lumotlardan iborat bo‘lgan hujjatlar to‘plami va ushbu hujjatlarda 
matn yengil va tushunarli tilda yozilgan bo‘lishi kerak.